„Sumienie” w dziejach polszczyzny
Abstrakt
The article quotes the definitions of sumienie (conscience)
found in general dictionaries of Polish language, in specialist
dictionaries – ethical, theological as well as in journalistic texts
and scientific texts for the general public. In all of these studies,
the concept comes down to the ability to judge one’s own conduct,
sense of responsibility for this, differentiating between good
and evil, and especially realizing the harm you did to another
man. Such comprehension leads to the etymology of sumienie,
that is the Latin form conscientia, which literally means „being,
communing with the knowledge about oneself”, which has been
functioning up till the present day as the word form conscience in
English and French. Polish original form of this word – sąmnienie
– is a calque (replica), i.e. a literal translation, of the Latin word.
For a very long time there were tonal variants functioning in our
language, e.g. sumnienie, samnienie, somnienie, sampnienie.
The form sumnienie lasted the longest, namely until the 19thcentury.
Escape from the north Polish phonetic realization of the
combination mi as mń, being a manifestation of exaggerated
linguistic correctness (hypercorrectness) has led to the final establishment
of the only form possible – sumienie – nowadays.
Copyright (c) 2017 Horyzonty Wychowania

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych: