From values to action: mission statements of Catholic elementary schools

Urszula Dernowska

doi:10.35765/HW.2019.1846.07

Urszula Dernowska Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie http://orcid.org/0000-0003-2839-1077

DOI: https://doi.org/10.35765/HW.2019.1846.07

Słowa kluczowe: misja, wartości i cele szkoły, szkoła katolicka, analiza dokumentów

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na misję szkoły katolickiej. Od kilku lat obserwuje się wzrost zainteresowania badaczy szkolnictwem katolickim. Na przestrzeni kilku ostatnich dekad wyraźnie zwiększyło się też zainteresowanie problematyką misji organizacji. Niemniej jednak, w Polsce wciąż brakuje opracowań empirycznych dedykowanych misji szkoły, również szkoły działającej w duchu wartości chrześcijańskich.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym celem badań jest eksploracja misji katolickich szkół podstawowych służąca identyfikacji zasadniczych kierunków dążeń i wartości uznanych przez te szkoły za fundamentalne. Szczegółowe cele działań badawczych są następujące: 1) analiza formy deklaracji programowych badanych szkół, 2) mikroanaliza treści misji z intencją wyodrębnienia słów opisujących wartości najważniejsze dla danej społeczności szkolnej. Aby urzeczywistnić te cele, posłużono się metodą analizy dokumentów.

PROCES WYWODU: Publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza ma charakter teoretyczny i tworzy podstawę do prezentacji problematyki badań. W drugiej części omówiono założenia badawcze oraz przedstawiono wyniki analizy materiału empirycznego.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza założeń misji badanych szkół katolickich ujawniła różnorodność wartości i celów deklarowanych przez te szkoły. W badanych dokumentach zidentyfikowano następujące kategorie celów: cele instytucjonalne, cele dedykowane nauczycielom, cele odnoszące się wprost do uczniów, cele dedykowane rodzicom. Analiza pokazała również dominację wartości interpersonalnych w treści badanych dokumentów. Co ciekawe, wyszczególniono dwa rodzaje misji: posłannictwo szkoły zdefiniowane bardziej ekskluzywnie oraz deklaracje nacechowane otwartością na uczniów wyznających różny światopogląd, nie tylko chrześcijański.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Misja szkoły może być cennym źródłem danych na temat organizacji szkolnej. Analiza deklaracji programowych szkół katolickich dostarcza podstaw do tworzenia interesujących porównań tych szkół.

Biogram autora

Urszula Dernowska, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

Urszula Dernowska - doktor, pracownik naukowo-dydaktyczny Katedry Dydaktyki Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Autorka dwóch monografii oraz licznych artykułów w czasopismach naukowych. Ma w swoim dorobku wystąpienia na konferencjach krajowych i zagranicznych. Zainteresowania badawcze: kultura i klimat szkoły, interakcyjność procesu kształcenia, nauczycielski scaffolding.

Bibliografia

Anderson, S.E., Jamison, B. (2015). Do the Top U.S. Corporations Often Use the Same Words in their Vision, Mission and Value Statements? Journal of Marketing and Management 6(1), 1-15.

Angier, D. (2005). How to write a mission statement. South Burlington, VT: Success Network International. Retrieved from: http://successnet.org/mission-report.htm (access: 01.12.2017).

Arth, A.A., Johnston, J.H., Lounsbury, J.H., Toepfer, C.F., Melton, G.E. (1987). Developing a mission statement for the middle level school. Reston: NASSP.

Bagrowicz, J., Horowski, J. (2012) (red.). Edukacyjny potencjał religii. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Bart, C.K. (2002). Building mission statements that matter. Provider 26, 41-42.

Bart, C.K., Tabone, J.C. (2000). Mission statements in Canadian not-for-profit hospitals: Does process matter? Health Care Management Review 25(2), 45-63.

Bryman, A. (2004). Social research method. 2nd ed. New York: Oxford University Press.

Burkiewicz, Ł, Kucharski, J. (2016) (red.). Etyka w organizacji: Zarządzanie, kultura, polityka. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Cardona, P., Rey, C. (2008). Management by Missions. New York: Palgrave Macmillan.

Chałas, K. (2007). Wychowanie ku wartościom wiejskim jako szansa integralnego rozwoju wychowanka. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Chrobak, S. (2015). Kultura szkoły katolickiej w kontekście pedagogii salezjanów. Paedagogia Christiana 1/35, 235-256.

Cichosz, W. (2016). Szkoła katolicka środowiskiem wychowania młodzieży w wierze: od nauczania do katechez. Warszawskie Studia Pastoralne, tom specjalny, 265-287.

Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. (2007). Research Methods in Education. New York: Routledge.

Czubała, A. (2013). Misje polskich eksporterów. Marketing i Rynek 2, 7-11.

David, F.R. (1989). How companies define their mission. Long Range Planning 22, 90-97.

David, M.E., David, F.R., David, F.R. (2014). Mission statement theory and practice: a content analysis and new direction. International Journal of Business, Marketing, and Decision Sciences 7(1), 95-110.

Dernowska, U. (2016). „Who we are and what we stand for?” – principal and teacher perceptions of school mission. In: European Pedagogy Forum 2016 “Reflection of pedagogy and psychology” vol. VI, Hradec Kralove: MAGNANIMITAS, 248-257.

Dudzikowa, M. (2004). Mit o szkole jako miejscu „wszechstronnego rozwoju” ucznia. Kraków: Impuls.

DuFour, R. (1997). Make the words of mission statements come to life. Journal of Staff Development 18, 54-55.

Ekpe, E.O., Eneh, S.I, Inyang, B.J. (2015). Leveraging organizational performance through effective mission statment. International Business Research 8(9), 135-141.

Elliott, J. (1994). Clarifying values in schools. Cambridge Journal of Education 24(3), 413-423.

Elsner, D. (2003). Jak planować rozwój placówki oświatowej. Teoria i praktyka. Chorzów: Mentor.

Firmin, W.M. & Merrick Gilson, K. (2010). Mission Statement Analysis of CCCU Member Institutions. Christian Higher Education 9, 60-70.

Fisher, D., Frey, N., Pumpian, I. (2012). How to create a culture of achievement in your school and classroom. Alexandria: ASCD.

Gabriel, J.G. & Farmer, P.C. (2009). How to help your school thrive without breaking the bank. Alexandria: ASCD.

Ganu, J. (2013). Institutional mission statements and attitudinal outcomes of selected faith-base tertiary institution in Ghana. Journal of Applied Business and Economics, 14(2), 20-30.

Kordziński, J. (2012). Zarządzanie rozwojem szkoły. Warszawa: Walters Kluwer.

Kunowski S. (2000), Problematyka współczesnych systemów wychowania. Kraków: Impuls.

Krippendorp, K. (2004). Content Analysis. An Introduction to Its Methodology. Thousand Oaks: SAGE.

Lambert, L. (2003). Leadership Capacity for Lasting School Improvement. Alexandria: ASCD.

Leggat, S.G., Holmes, M. (2015). Content Analysis of Mission, Vision and Value Statements in Australian Public and Private Hospitals: implications for healthcare management. Asia Pacific Journal of Health Management 10(1), 46-55.

Little, L. (1997). Writing a Clear Mission Statement. Academic Leader 13(9), 5.

Mackiewicz, H. (2009). Misja przedsiębiorstwa jako deklaracja sposobu konkurowania. Przedsiębiorstwo i Region 1, 38-47.

Morin, W.J. (1995). Silent sabotage: Mending the crisis in corporate values. Management Review 84(7), 10-15.

Morphew, Ch., Hartley, M. (2006). Mission Statements: A Thematic Analysis of Rhetoric Across Institutional Type. The Journal of Higher Education 77(3), 462-471.

Oghojafor, B.E., Olayemi, O.O., Okonji, P.S. (2011). Enhancing organization’s performance thruogh effective vision and mission. Chinese Business Review 10, 1071-1075.

Pasierbek, W., Marek, Z. (2006). Wychowanie moralne i sumienie człowieka. Kwartalnik Pedagogiczny 3, 7-24.

Pilch, T. (2007). Misja społeczna współczesnej szkoły. W: S. Gul (red.). Towarzystwo Szkół Twórczych – 25 lat istnienia. Kraków, 8-13.

Polak, K. (2007). Kultura szkoły: od relacji społecznych do języka uczniowskiego.

Popielski, K. (2008) (red.). Wartości dla życia. Lublin: Wyd. KUL.

Rarick, C. & Vitton, J. (1995). Mission statements make cents. Journal of Business Strategy 16, 11-12.

Smak, M. (2014). Czynniki warunkujące zainteresowanie szkołami katolickimi. Opuscula Sociologica 4, 17-29.

Stemler, S.E., Bebell, D., Sonnabend, L.A. (2011). Using school mission statements for reflection and research. Educational Administration Quarterly 47(2), 383-420.

Teddlie, C., Reynolds, D. (2000). The international handbook of school effectiveness research. New York: Falmer.

Zakrzewska, A. (2015). Współczesna szkoła katolicka placówką kształtowania społecznie dojrzałej osobowości dzieci i młodzieży. Paedagogia Christiana 1(35), 257-271.