Edukacja formalna na rzecz przedsiębiorczości wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjnych

Agnieszka Wioletta Świętek

doi:10.17399/HW.2018.174418

Agnieszka Wioletta Świętek Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Wydział Geograficzno - Biologiczny. Instytut Geografii http://orcid.org/0000-0002-5049-6476

DOI: https://doi.org/10.17399/HW.2018.174418

Słowa kluczowe: edukacja na rzecz przedsiębiorczości, trendy cywilizacyjne, megatrendy, nowa podstawa programowa, podstawy przedsiębiorczości

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest weryfikacja hipotezy: „Edukacja na rzecz przedsiębiorczości w zreformowanej szkole będzie przygotowywać młodzież do dorosłego życia determinowanego przez współczesne trendy cywilizacyjne”, poprzez poszukiwanie odpowiedzi na dwa pytania badawcze: Jakie są współczesne wyzwania cywilizacyjne dla edukacji na rzecz przedsiębiorczości? Czy edukacja na rzecz przedsiębiorczości po reformie szkolnictwa dostarczy uczniom wiedzy i umiejętności przydatnej w dorosłym życiu?

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Przedmiotem badań autorki była formalna edukacja w zakresie przedsiębiorczości według wdrażanej do polskich szkół nowej podstawy programowej. W pracy zastosowano kwerendę literatury w zakresie edukacji na rzecz przedsiębiorczości i megatrendów cywilizacyjnych oraz analizę zakresu treści nowej podstawy programowej do szkół ponadpodstawowych.

PROCES WYWODU: Autorka wskazuje aktualne trendy cywilizacyjne i ich relacje z kształceniem w zakresie przedsiębiorczości. Następnie analizuje treści kształcenia podstaw przedsiębiorczości i innych przedmiotów w nowej podstawie programowej pod kątem przygotowania uczniów do dorosłego życia. Autorka zamyka artykuł, ukazując możliwości pełnej realizacji zakładanych celów odpowiadających trendom cywilizacyjnym poprzez korelację przedsiębiorczości, geografii i WOS.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza podstawy programowej kształcenia ogólnego przedmiotu podstawy przedsiębiorczości wykazała, że samodzielnie nie realizuje ona założenia przygotowania uczniów do dorosłego życia, regulowanego przez trendy cywilizacyjne, jednak jest istotną składową tego procesu.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Podstawy przedsiębiorczości przygotowują ucznia do funkcjonowania na rynku pracy i poruszania się w sferze administracyjno-urzędowej, lecz nie odwołują się do megatrendów przyszłości. Treści takie zawarte są głównie w podstawie programowej do geografii i WOS, z którymi korelacja dopełnia kształcenie w zakresie przedsiębiorczości młodzieży.

Biogram autora

Agnieszka Wioletta Świętek, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Wydział Geograficzno - Biologiczny. Instytut Geografii

Agnieszka Świętek, urodzona w 1986 roku w Krakowie. W 2010 roku ukończyła studia na kierunku Geografia z podstawami przedsiębiorczości na Instytucie Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, gdzie obecnie pracuje jako adiunkt w Zakładzie Dydaktyki Geografii. Prowadzi zajęcia m.in. z dydaktyki geografii i edukacji regionalnej. W 2014 roku uzyskała tytuł doktora nauk o ziemi w zakresie geografii broniąc rozprawę doktorską pt. Edukacja jako element poziomu życia romskiej mniejszości etnicznej w województwie małopolskim. Jej zainteresowania badawcze dotyczą poziomu życia romskiej mniejszości etnicznej (ze szczególnych znaczeniem edukacji jako jego składowej) oraz dydaktyki geografii i podstaw przedsiębiorczości. Jest autorką kilkudziesięciu artykułów naukowych dotyczących ww. tematyki, dwóch monografii (Poziom życia Romów w województwie małopolskim oraz Edukacja uczniów romskich w województwie małopolskim), oraz współautorką poradnika Jak edukować dzieci romskie? wydanego w języku polskim i angielskim. Autorka pracowała w trzech projektach międzynarodowych w zakresie edukacji i przedsiębiorczości: Common Goals Common Ways (polegającego na próbie transferu „dobrych praktyk edukacyjnych” z Niemiec, Szkocji i Polski w zakresie kształcenia młodzieży (w szczególności romskiej) do Węgier), Reaching the Lost Genaration (dotyczącego rozwoju kompetencji przedsiębiorczych u młodzieży z różnych środowisk) oraz SUSEN (dotyczącego rozwoju postawy przedsiębiorczej i ekologicznej oraz znajomości zasad zrównoważonego rozwoju u uczniów szkół podstawowych). Autorka uczestniczyła również w tworzeniu platformy edukacyjnej dla polskiej młodzieży w ramach projektu „Krok w przedsiębiorczość”, jest współautorem innowacyjnego programu nauczania łączącego kształcenie podstaw przedsiębiorczości i ekonomii w praktyce pt. „Jestem przedsiębiorczy” oraz wzorcowego biznesplanu dla uczniów liceum „Biznesplan krok po kroku”.

Bibliografia

Brzozowski, T. (2013). Status przedsiębiorczości w warunkach kryzysu edukacji. Przedsiębiorczość – Edukacja, 9, 258-272.

Daszkiewicz, N. (2014). Education as a stimulating factor for entrepreneurship development. Horyzonty Wychowania, 13(26), 165-177.

Furmanek, W. (2011). Edukacja a przemiany cywilizacyjne. Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe FOSZE.

Gidley, J. (2010). Globally scanning for “mega-trends of the mind”: Potential futures of futures thinking. Futures: the Journal of Policy, Planning and Futures Studies, 42/10, 1040-1048.

Hajkowicz, SA., Cook, H. i Littleboy, A. (2012). Our Future World: Global megatrends that will change the way we live. The 2012 Revision. Australia: CSIRO.

Jasińska-Kania, A. (2008). Wartości i normy moralne a procesy przemian w Polsce i Europie. W: J. Mariański i L. Smyczek (red.). Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie. Kraków: WAM.

Lewowicki, T. (2004). Pedagogika dziesięć lat później (1994-2004) – szkic o kondycji dyscypliny naukowej oraz próbach sprostania potrzebom społecznym. Rocznik Pedagogiczny, 27, 25-38.

Ernst & Young Global Limited. (2015). Making sense of a world in motion. Pozyskano z: http://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/ey-megatrends-report-2015/$FILE/ey-megatrends-report-2015.pdf.

Malikowski, J. (2014).Wyzwania, szanse i zagrożenia niesione przez niektóre trendy cywilizacyjne. Podstawy Edukacji, 7, 85-123.

Nowak, P. (2013). Młodzi na rynku pracy – szanse i zagrożenia. W: Cz. Plewka (red.), Nauka, edukacja, rynek pracy. Przede wszystkim współdziałanie. Szczecin–Koszalin: Zapol.

Okoń, W. (1984). Słownik Pedagogiczny. III. Warszawa: PWN.

Plewka, C. (2015). Szkoła jako agora dla młodego pokolenia współczesnej cywilizacji. Szkoła – Zawód – Praca, 9, 28-39.

Płaziak, M. i Rachwał, T. (2015). „Przedsiębiorczy region” – zarys koncepcji w świetle analizy roli przedsiębiorczości w krajowej strategii rozwoju regionalnego. Przedsiębiorczość – Edukacja, 11, 37-49.

Rachwał, T. (2004). Podstawy przedsiębiorczości. Słownik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Warszawa: Nowa Era.

Rachwał, T. (2005). Kształtowanie postaw uczniów na lekcjach podstaw przedsiębiorczości. Przedsiębiorczość – Edukacja, 1, 137-143.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. z 2018 r., poz. 467).

Skubiak, B. (2014). Edukacja jako czynnik wspierający rozwój gospodarczy. Implikacje dla Polski. Studia Ekonomiczne, 129, 195-203.

Sołoducho-Pelc, L. (2007). Czy przedsiębiorczości można się nauczyć – wpływ edukacji na rozwój przedsiębiorczości. W: P. Wachowiak, M. Dąbrowski i B. Majewski (red.), Kształtowanie postaw przedsiębiorczych a edukacja ekonomiczna. Warszawa: Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych.

Świętek, A. (2012). Oczekiwania a realia wejścia ludzi młodych na rynek pracy jako wyzwanie dla edukacji z przedsiębiorczości. Przedsiębiorczość – Edukacja, 8, 137‑154.

Wach, K. (2013). Edukacja na rzecz przedsiębiorczości wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjno-gospodarczych. Przedsiębiorczość – Edukacja, 9, 246-257.

Wierzbicki, A. (2000). Wpływ megatrendów cywilizacji informacyjnej na sytuacje w Polsce w początkach

XXI wieku. Telekomunikacja i Techniki Informacyjne, 1-2, 3-17.

Vielmetter, G. i Sell, Y. (2014). Leadership 2030: The Six Megatrends You Need to Understand to Lead Your Company into the Future. New York: AMACOM.

Zając, A. (2014). Pedagogika społeczna i pedagogika pracy wobec przemian cywilizacyjnych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.