Społeczna percepcja dystansu i tolerancji
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest ukazanie zależności pomiędzy konstruktami dystansu i tolerancji.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym problemem jest ustalenie hierarchii cech charakteryzujących postawy tolerancyjności i dystansowania się oraz określenie ich wewnętrznych struktur. Metoda badawcza: sondaż diagnostyczny, w skład którego weszła autorska Skala Tolerancyjności i Dystansowania (STD) oraz ankieta.
PROCES WYWODU: Przedstawiono różnorodność definicyjną pojęć dystansu i tolerancji, a następnie wykazano ich wzajemne powiązania. W następnej części zaprezentowano metodę ich pomiaru, a także otrzymane wyniki badań i związki pomiędzy dystansem i tolerancją. W podsumowaniu wskazano na istotę i potrzebę dalszej eksploracji tych konstruktów, jak również ich znaczenie dla pedagogiki.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W toku prowadzonych analiz porangowano cechy tolerancyjności i dystansowania się u badanych osób. Następnie przetransformowano dane rangowe na wyniki standaryzowane i przeprowadzono analizę czynnikową metodą głównych składowych, wyodrębniając czynniki dystansowania się i tolerancyjności. Analizą skupień metodą k-średnich ustalono profile dystansowania się badanych osób, a w dalszej kolejności za pomocą metody regresji wielokrotnej krokowej ustalono zależności pomiędzy typami deklarowanych postaw dystansowania się i tolerancyjności.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Otrzymane wyniki badań wskazują na specyficzne konfiguracje pojęć charakteryzujących postawy tolerancyjności i dystansowania się. Zarówno tolerancyjność, jak i dystansowanie się może się pojawiać w pozytywnym i negatywnym kontekście sytuacyjnym, gdzie ich społeczna percepcja bywa najczęściej uproszczona, jednowymiarowa i stereotypowa, ale one same przekładają się w świadomości społecznej na codzienność funkcjonowania ludzkiego, w tym relacje między nimi. Dlatego też nie należy ich rozpatrywać w izolacji od siebie. Ze względu na potrzebę kształcenia dzieci w duchu tolerancyjności trzeba pogłębić eksplorację zjawiska i jego zmiennych.
Bibliografia
Ambrosewicz-Jacobs, J. (2004). Tolerancja jak uczyć siebie i innych, Kraków, Wyd. Villa Decjusza.
Arnold, A. (2011) Słownik języka polskiego, Bielsko-Biała, Wydawnictwo Szkolne PWN.
Bazaniak, J. (2009). Inność obiektem tolerancji. Kształtowanie postaw tolerancyjnych u dzieci w wieku wczesnoszkolnym w ich środowisku edukacyjnym, w: Poznańskie Studia Teologiczne, T. 23, s. 323-357.
Chapman, C.B. and Cooper, D.F. (1983). Risk Analysis: Testing Some Prejudices. European Journal of Operational Research, 14, s. 238-247.
Chodkowska, M. (2012). Socjopedagogiczne wymiary dystansu społecznego, w: Dystans społeczny w teorii i praktyce pedagogicznej, M. Chodkowska, S. Byra (red), Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, s. 15-34.
Cohen, A.J. (2014). Toleration, Published by John Wiley & Sons (UK)
Gajdzica, Z. (2012). Dystans społeczny wobec osób z upośledzeniem umysłowym jako czynnik determinujący ich marginalizację, w: Chowanna, t.1 (38), Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 83-92.
Kirenko, J. i Korczyński, M. (2008). Wobec niepełnosprawności, Lublin: Wydawnictwo Akademickie Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej im. W. Pola.
Kirenko, J. i Olejnik, U., (2012). Dystans versus tolerancja- próba pomiaru,
w: Dystans społeczny w teorii i praktyce pedagogicznej, M. Chodkowska,
S. Byra (red), Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 47-56.
Kołakowski, L. (2000). Miniwykład o maxi-sprawach, Kraków, Wydawnictwo Znak.
Kopińska, V. (2008). Między akceptacją a wrogością. Tolerancja w ujęciu uczniów toruńskich szkół średnich, w: Tolerancja a edukacja, M. Palaton (red.) , Gdańsk: Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, s. 535-544.
Krzysztofek, K. (2010). Tolerancja i nietolerancja: kilka pytań i hipotez badawczych, w: I. Jakubowska-Branicka (red.): O tolerancji we współczesnej demokracji liberalnej, Warszawa, Wydawnictwo Trio.
Legutko, R. (1993). Nie lubię tolerancji, Szkice i felietony, Wydawnictwo Arka, Kraków.
Liberman, N. i Trope, Y. i Stephan, E. (2007). Psychological distance, w: A. W. Kruglanski & E. T. Higgins (Eds.), Social psychology: Handbook of basic principles. New York, Guilford Press, s. 353-383.
Maryniarczyk, A. (red) (2008). Powszechna Encyklopedia Filozofii, Lublin, Polskie Towarzystwo Św. Tomasza z Akwinu.
McKinnon C., 2006, Tolerantion, A critical introducion, Routledge London
Olejnik, U. (2015). Psychospołeczne zasoby osób słabowidzących a ich postawy zdystansowania versus tolerancyjności, Niepublikowana rozprawa doktorska, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Olejnik, U. (2018). Postawy zdystansowania i tolerancyjności młodzieży słabowidzącej, Lublin, Wydawnictwo UMCS.
Reber, A.S. i Reber E.S. (2005). Słownik psychologii, Warszawa:
Wyd. Naukowe „Scholar”.
Sak, J.J. (2002). Dystans i tolerancja, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Lublin: Polonia, Vol. XXVII, 11, s. 198-207.
Szczupał B. (2012). Dystans społeczny wobec osób ze zniekształceniami twarzy, w: Dystans społeczny wobec osób z niepełnosprawnością jako problem pedagogiki specjalnej. Tom I. Przyczyny – Konsekwencje – Przeciwdziałanie, M. Parchomiuk, B. Szabała (red.), Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 67-87.
Thomas, M. i Tsai C.I., (2012). Psychological distance and subjective experience : how distancing reduces the feeling of difficulty, Journal of Consumer Research, vol. 39, issue 2 s. 324-340.
Wiśniewski J.W. (2014). Dylematy stosowania współczynnika korelacji Spearmana , Studia Ekonomiczne, nr 181, s. 174-184.
Wójcik, M. (2018) XVII Ogólnopolska Konferencja Nauczycieli i Wychowawców Nauczyciel i szkoła w trosce o dobro dziecka. W: Roczniki Pedagogiczne, t.10 (46), n.4, Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II s.127-129.
Copyright (c) 2020 Janusz Kirenko, Urszula Olejnik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
