Pandemia COVID-19 i (nie)wykorzystany potencjał edukacyjny
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Na podstawie wyników z polskich i międzynarodowych badań celem artykułu jest pokazanie, jak wymuszone przez pandemię COVID-19 zmiany związane z zamknięciem szkół i zdalną edukacją przeorganizowały środowisko edukacyjne i rodzinne, wpływając na funkcjonowanie dzieci i młodzieży.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł ma charakter przeglądowy. Omawiając wyniki badań, staram się udzielić odpowiedzi na pytanie: jakie są, i jakie mogą być, konsekwencje zamknięcia szkół i zdalnej edukacji w różnych wymiarach funkcjonowania dzieci i młodzieży.
PROCES WYWODU: W pierwszej części skupiam się na krótko- i długoterminowych konsekwencjach zamknięcia szkół i zdalnej edukacji przede wszystkim w obszarze kształcenia. W części drugiej odnoszę się do codziennego funkcjonowania dzieci, młodzieży, ich rodziców/opiekunów, a związanego m.in. z jakością wzajemnych relacji czy poziomem dobrostanu psychicznego.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki badań wskazują na wykluczanie z systemu edukacji uczniów, którzy przed pandemią mieli niekorzystną sytuację edukacyjną. Nowy model edukacji negatywnie wpłynął na dobrostan psychiczny dzieci, młodzieży, ich rodziców/opiekunów, tworząc także podatny grunt dla rozwoju np. stresu rodzicielskiego, przemocy domowej. Odnotowano również pozytywne skutki zdalnej edukacji, m.in. lepsze funkcjonowanie i efektywniejsze uczenie się wybranych grup uczniów.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Systemom edukacji brakuje rozwiązań, które skutecznie zapobiegałyby wykluczeniu licznych grup uczniów. W dłuższej perspektywie przyczyni się to do pogłębienia się dysproporcji ekonomicznych i społecznych na świecie. Priorytetową sprawą pozostaje wypracowanie bardziej sprawiedliwej i włączającej edukacji. Zamknięcie szkół i zdalna edukacja negatywnie wpłynęły na kondycję psychiczną uczniów i ich rodziców. Istnieje pilna potrzeba tworzenia systemowych rozwiązań oraz określenie nowych priorytetów w edukacji uwzględniających potrzeby osób dotkniętych skutkami pandemii.
Bibliografia
Bigaj, M. i Dębski, M. (2020). Subiektywny dobrostan oraz higiena cyfrowa w czasach edukacji zdalnej. W: G. Ptaszek, G.D. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski i M., Bigaj, Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? (s. 75-111). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. https://zdalnenauczanie.org/wp-content/uploads/2020/10/edukacja-zdalna.pdf
Bradbury-Jones, C. i Isham, L. (2020). The pandemic paradox: The consequences of COVID-19 on domestic violence, Journal of Clinical Nursing. Wiley Online Library. https://onlinelibrary. wiley.com/doi/full/10.1111/jocn.15296
Bubb, S. i Jones, M.A. (2020). Learning from the COVID-19 home-schooling experience: Listening to pupils, parents/carers and teachers. Improving Schools 23(3), 209-222. https://discovery.ucl. ac.uk/id
Buchner, A., Majchrzak, M. i Wierzbicka, M. (2020). Edukacja zdalna w czasie pandemii. Raport z badań. Warszawa: Centrum Cyfrowe. https://centrumcyfrowe.pl/edukacja-zdalna/
Chung, G., Lanier, P. i Wong, P.Y.J. (2020). Mediating Effects of Parental Stress on Harsh Parenting and Parent-Child Relationship during Coronavirus (COVID-19) Pandemic in Singapore. Journal of Family Violence. https://link.springer.com/article/10.1007/s10896-020-00200-1
Cluver, L., Lachman J.M, Sherr, L., Wessels, I., Krug, E., Rakotomalala, S., Blight, S., Hillis, S., Bachman, G., Green, O., Butchart, A., Tomlinson, M., Ward, C.L., Doubt, J. i McDonald, K. (2020). Parenting in a time of COVID-19. The Lancet 395(10231). https://www.ncbi.nlm.nih. gov/pmc
Cullinane, C. i Montacute R. (2020). COVID-19 and Social Mobility Impact Brief #1: School Shut- down, Research Brief. https://dera.ioe.ac.uk//35356/1/COVID-19
Czerepaniak-Walczak, M. (2020). Poszanowanie prawa do iedukacji. Edukacja przed, w czasie i po pandemii, Konferencja, Szczecin, 20.06.2020 r. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com
Hoekstra, P.J. (2020). Suicidality in children and adolescents: lessons to be learned from the COVID- 19 crisis. European Child & Adolescent Psychiatry, 29(6), 737-738. https://link.springer.com/article
Humanity & Inclusion. (2020). Let’s break silos now! Achieving disability – inclusive education in a post-COVID world. https://reliefweb.int/report/world/let-s-break-silos
Janio, J. (2020). Kształcenie akademickie w czasie pandemii COVID-19 – perspektywa porównawcza. Edukacja przed, w czasie i po pandemii, Konferencja, Szczecin, 20.06.2020 r. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch
Jaskulska, S. i Jankowiak, B. (2020). Nauczycielki i nauczyciele wobec kształcenia na od- ległość w czasie pandemii COVID-19. Analiza raportu z badań. Meritum. Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny 3(58), 13-22. http://www.meritum.mscdn.edu.pl/artykuly/listaart?id=6&page=1&sort=-meritumNumery
Librus. (2020). Nauczanie zdalne. Jak wygląda w naszych domach. Raport z badania ankietowego. https://files.librus.pl/articles/00pic/20/04/09/librus/a_librus_raport_nauka
Marinoni, G., Land, H. van’t i Jensen T. (2020). The impact of COVID-19 on higher education around the world: IAU Global Survey Report. Paris: International Association of Universities. https://www.iau-aiu.net/IMG/pdf
OECD. (2020). Education and COVID-19: Focusing on the long-term impact of school closu- res. https://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/education-and-covid-19-focusing-on-the-long-term-impact-of-school-closures-2cea926e/
Plichta, P. (2020). Różne konteksty nierówności cyfrowych a wyzwania dla zdalnej edukacji – propozycje rozwiązań. W: J. Pyżalski, (red.), Edukacja w czasie pandemii COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy jako nauczyciele (s. 70-80). Warszawa: EduAkcja.
Pyżalski, J. (2020a). Edukacja zdalna w czasach pandemii w Polsce: Sukces czy porażka? Edukacja przed, w czasie i po pandemii, Konferencja, Szczecin, 20.06.2020 r. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=9R2gltROpMk&feature=youtu.be&fbclid=IwAR3WiJILF6AJY
Pyżalski, J. (2020b). Ważne relacje uczniów i nauczycieli w czasie zdalnej edukacji. W: G. Ptaszek,G.D. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski i M. Bigaj, Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? (s. 112-123). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. https://zdalnenauczanie.org/wp-content/uploads/2020/10/edukacja-zdalna.pdf
Reimers, F.M. i Schleicher, A. (2020). A framework to guide an education response to the COVID-19 Pandemic of 2020. https://www.hm.ee/sites/default/files/framework_guide_v1_002_harward.pdf
Schaffer, H.R. (2017). Psychologia dziecka (A. Wojciechowski, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Śliwerski, B. (2020). Barometr szkolny: COVID-19. Wyzwanie dla edukacji. Wyniki międzynarodowych badań w Szwajcarii, Niemczech i Austrii. Edukacja przed, w czasie i po pandemii, Konferencja, Szczecin, 20.06.2020 r. [Video]. YouTube. https://www.youtube.cv=9R2gltROpMk&feature=youtu.be&fbclid
Sobiesiak-Penszko, P. i Pazderski, F. (2020). Dyrektorzy do zadań specjalnych – edukacja zdalna w czasach izolacji. Prezentacja wyników badania. https://www.isp.org.pl/uploads/drive/aktualnosci/RAPORT_Dyrektorzy
Thorell, L.B., Skoglund, Ch., Giménez de la Peña, A., Baeyens, D., Fuermaier, A.B.M., Groom, M.J., Mammarella I.C., van der Oord, S., van den Hoofdakker, B.J., Luman, M., Mar- ques de Miranda, D., Siu, A.F.Y., Steinmayr, R., Idrees I., Soares, L.S., Sörlin, M., Luque, J.L., Moscardino, U.M., Roch, M.,... Christiansen, H. (2021). Parental experiences of homeschooling during the COVID-19 pandemic: differences between seven European countries and between children with and without mental health conditions. European Child & Adolescent Psychiatry. https://link.springer.com/article/10.1007/s00787-020-01706-1
UNESCO. (2020a). Adverse consequences of school closures. https://en.unesco.org/covid19
UNESCO. (2020b). Global Education Monitoring Report 2020. Inclusion and Education: all means all. https://resourcecentre.savethechildren.net/node/17803/pdf/373718eng.pdf
United Nations. (2020). Policy Brief: Education during COVID-19 and beyond. Pobrane z: https://www.un.org/development/desa/dspd/wp-content/uploads/sites/22/2020/08
Copyright (c) 2021 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
