Kazania i homilie jako narzędzie kształtowania duchowości dziecka. Pragmatyczne aspekty kontekstu wypowiedzi
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem opracowania jest przedstawienie uwarunkowań kontekstowych kazań i homilii w aspekcie kształtowania duchowości dziecka.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Główny problem badawczy dotyczy odpowiedzi na pytanie, na ile kontekst wpływa na skuteczność komunikacyjną działań językowych podejmowanych podczas wystąpień związanych z działalnością duszpasterską. Wykorzystano metodę analizy pragmalingwistycznej, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu jako jednego z warunków skutecznej komunikacji.
PROCES WYWODU: Na wstępie pracy zarysowano ramy teoretyczne wywodu, ukazując językowe aspekty duchowości człowieka. Przyjęto, że jednym z narzędzi kształtowania duchowości młodego człowieka jest głoszenie kazań i homilii. Następnie przeanalizowano język wystąpień dusz‑ pasterskich z punktu widzenia uwarunkowań kontekstowych.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przedstawionych rozważań wynika, że dla skuteczności komunikacyjnej przekazów homiletycznych ważna jest nie tylko treść komunikatu, ale przede wszystkim relacja nadawcy i odbiorcy, odwołania do innych tekstów, a także zachowanie interlokutorów oraz ich uwarunkowania kulturowe.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wnioski wskazują przede wszystkim na przewagę interpersonalną kaznodziei nad słuchaczem. Odzwierciedla się ona zarówno w doborze form językowych, jak i w pozajęzykowym układzie ról. To połączenie wpływa na skuteczność działań mających na celu kształtowanie duchowości dziecka.
Bibliografia
Austin, J.L. (1962). How to do things with words. Oxford University Press.
Awdiejew, A. (1987). Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzeń. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Białek, E. (2006). Duchowość w psychosyntezie. W: A. Grzegorczyk, J. Sójka, R. Koschany (red.), Fenomen duchowości (s. 277-286). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Golka, M. (2008). Socjologia kultury. Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Grice, P. (1975). Logic and conversation. W: P. Cole, J.L. Morgan (red.), Syntax and semantics, 3: Speech acts (s. 41-58). Academic Press.
Gruchoła, M. (2010). Kultura w ujęciu socjologicznym. Roczniki Kulturoznawcze, 1, 95-114.
Grzegorczykowa, R. (2006). Co o fenomenie duchowości mówi język? W:A. Grzegorczyk, J. Sójka, R. Koschany (red.), Fenomen duchowości (s. 21-28). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Kalisz, R. (1993). Pragmatyka językowa. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Kłoczowski, J.A. (2006). Czym jest duchowość? Kontekst religijny i kulturowy. W: A. Grzegorczyk, J. Sójka, R. Koschany (red.), Fenomen duchowości (s. 13-18). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Maldjieva, V. (2019). Językowe szaty duchowości. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Nęcki, Z. (2000). Komunikacja międzyludzka. Wydawnictwo Antykwa.
Pisarkowa, K. (1975). Pragmatyczny składnik kompetencji językowej. Polonica, 1, 7-18.
Pisarkowa, K. (1976). Pragmatyczne spojrzenie na akt mowy. Polonica, 2, 265-279.
Rutkowska, I. (2020). Papież Franciszek o języku głoszenia Ewangelii. W: W. Przyczyna, K. Skowronek (red.) Język homilii i kazań (s. 27-40). Wydawnictwo Biblos.
Searle, J. (1969). Speech acts. Cambridge University Press.
Searle, J. (1975). Indirect speech acts. W: P. Cole, J.L. Morgan (red.), Syntax and semantics, 3: Speech acts (s. 59-82). Academic Press.
Searle, J. (1976). A classification of „illocutionary acts”. Language in Society, 5, 1-23.
Sieradzka-Mruk, A. (2003). Odbiorca jako czynnik kształtujący wypowiedź (na przykładzie kazań dla dzieci). Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
Siwek, G. (2006). Kazanie. W: R. Kamiński, W. Przygoda, M. Fijałkowski (red.), Leksykon teologii pastoralnej (s. 366). Towarzystwo Naukowe KUL.
Sławiński, H. (2020). Homiletyka współczesna. O języku kazań i homilii. W: W. Przyczyna, K. Skowronek (red.), Język homilii i kazań (s. 41-61). Wydawnictwo Biblos.
Uniwersalny słownik języka polskiego (2003). (S. Dubisz, red.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wierzbicka, A. (1973). Akty mowy. W: M.R. Mayenowa (red.), Semiotyka i struktura tekstu (s. 125-137). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Flis, G. (2020). Kazanie dla dzieci – Bóg na pierwszym miejscu. https://michalici.pl/artykul/kazanie-dla-dzieci-bog-na-pierwszym-miejscu
Maciejewski, P.Z. (2015a). Jak zostać królem? https://funawi.pl/jak-zostac-krolem/
Maciejewski, P.Z. (2015b). Nie bój się końca świata. https://funawi.pl/nie-boj-sie-konca-swiata/
Maciejewski, P.Z. (2015c). Pamiętaj, by kochać – kazanie o krzyżu. https://funawi.pl/pamietaj-by-kochac-kazanie-o-krzyzu/
Pikor, W. (2020). Być świadkiem Pana Jezusa. https://biblista.pl/ukryte/medytacje-biblijne/1500-niedziela-biblijna-iii-niedz-wielk-qbq-homilia-do-dzieci.html
Tomko, A. (1998). Kazanie dla dzieci pierwszokomunijnych „Niezapominajka”. https://bazhum. muzhp.pl/media/files/Wroclawski_Przeglad_Teologiczny
Zuber, D. (2010). Podobni do Jezusa (homilia dla dzieci). https://www.bkaznodziejska.pl
Zuber, D. (2011a). Co z nas wyrośnie? – kazanie dla dzieci. http://www.homopaschalis.pl/co-z-nas-wyrosnie/
Zuber, D. (2011b). Święty, czyli szczęśliwy. https://www.homopaschalis.pl/category/kazania-dla-dzieci/page/10/
Zuber, D. (2013). Jak zostać superbohaterem? – kazanie dla dzieci. http://www.homopaschalis.pl/
jak-zostac-superbohaterem/
Zuber, D. (2021). Z Jezusem zmieniamy świat na lepszy. http://www.homopaschalis.pl/
Copyright (c) 2022 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
