Interesant, klient i partner. Różne oblicza obywatelstwa w relacji rodziców ze szkołą
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest refleksja nad uwarunkowaniami relacji między rodziną i szkołą, która sprzyja rodzicielskiemu zaangażowaniu w edukację.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Tekst stawia pytanie o inne niż indywidualistyczne i psycho‑ społeczne uwarunkowania relacji między rodziną i szkołą. Dociekania mają postać teoretycznej heurystyki na podstawie krytycznej lektury tekstów.
PROCES WYWODU: Zaprezentowano trzy typy racjonalności wyrażające się w sposobie zarządzania państwem i obywatelami oraz trzy obywatelskie role rodziców w relacji ze szkołą: interesanta, klienta i partnera.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Każda rola odpowiada innemu typowi racjonalności i zawiera oczekiwanie określonego zaangażowania/aktywności obywatelskiej: od pełnej pasywności do głębokiej partycypacji.
WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPLYWU BADAŃ: Przy badaniach nad relacją rodzina–szkoła warto uwzględnić szerszy kontekst polityczno‑prawny, który „ramuje” codzienną (i polityczną) aktywność obywateli. Szczególnie obiecujące są koncepcje radykalnego obywatelstwa Mouffe oraz przestrzeni publicznej Biesty dla rozumienia głębokiego za‑ angażowania rodziców. Wskazane jest odniesienie tu poczynionych ustaleń bezpośrednio do pro‑ wadzonych w Polsce badań empirycznych i teoretycznych na temat zaangażowania rodziców.
Bibliografia
Alford, J. (1998). A public management road less travelled: Clients as co‑producers of public services. Australian Journal of Public Administration, 57(4), 128–137. https://doi.org/10.1111/j.1467-8500.1998.tb01568.x
Ball, S.J. (1993). Education markets, choice and social class: The market as a class strategy in the UK and the USA. British Journal of Sociology of Education, 14(1), 3–19. https://doi.org/10.1080/0142569930140101
Biesta, G. (2012). Becoming public: public pedagogy, citizenship and the public sphere. Social & Cultural Geography, 13(7), 683–697. https://doi.org/10.1080/14649365.2012.723736
Bridges, D. (2010). Government’s construction of the relation between parents and schools in the upbringing of children in England: 1963–2009. Educational Theory, 60(3), 299–324.
Coleman, J.S. (1966). Equality of educational opportunity, reexamined. Socio‑Economic Planning Sciences, 2(2–4), 347–354.
Crouch, C. (2003). Commercialization or citizenship: Education policy and the future of public services. Fabian Society. https://fabians.org.uk/wp‑content/uploads/2003/03/Commercialisation
Department of Education and Science. (1967). Children and Their Primary Schools: A Report of the Central Advisory Council for Education (England). Vol. 1: Report. Her Majesty’s Stationery Office. https://education‑uk.org/documents/plowden/plowden1967-1.html
Enders‑Dragässer, U. (1982). Hausaufgaben. Die unbezahlte Arbeit der Mütter für die Schule. W: I. Brehmer (red.), Sexismus in der Schule. Derheimliche Lehrplan der Frauendiskriminierung (s. 23–33). Beltz.
Ferlazzo, L. (2011). Involvement or engagement? Educational Leadership, 68(8), 10–14. https://www.ascd.org/el/articles/involvement‑or‑engagement
Gawlicz, K. (2020). Szkoły demokratyczne w Polsce. Praktykowanie alternatywnej edukacji. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Gewirtz, S., Ball, S.J. i Bowe, R. (1994). Parents, privilege and the education market‑place. Research Papers in Education, 9(1), 3–29.
Giroux, H.A. (2010). Teoria krytyczna i racjonalność w edukacji obywatelskiej. W: H.A. Giroux i L. Witkowski (red.), Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej (s. 149–184). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Glenn, C. (1989). Choice of schools in six nations: France, Netherlands, Belgium, Britain, Canada, West Germany. US Department of Education.
Gold, E., Rhodes, A., Brown, S., Lytle, S., i Waff, D. (2001). Clients, consumers, or collaborators? Parents and their roles in school reform during Children Achieving, 1995-2000. Consortium for Policy Research in Education. https://repository.penn.edu/handle/20.500.14332/8367
Gold, E., Simon, E. i Brown, C. (2002). Strong neighborhoods strong schools: The indicators project on education organizing. Research for Action, Cross City Campaign for Urban School Reform. https://abfe.issuelab.org/resources/12086/12086.pdf
Hanafin, J. i Lynch, A. (2002). Peripheral voices: Parental involvement, social class, and educational disadvantage. British Journal of Sociology of Education, 23(1), 35–49.
Helgøy, I. i Homme, A. (2017). Increasing parental participation at school level: a ‘citizen to serve’ or a ‘customer to steer’? Nordic Journal of Studies in Educational Policy, 3(2), 144–154.
Henderson, A.T. i Mapp, K.L. (2002). A new wave of evidence: The impact of school, family and community connections on study achievement. National Center for Family and Community Connections with Schools.
Jakubiak, K. (2015). Polskie tradycje i koncepcje uspołecznienia edukacji i szkoły w XIX i XX wieku. W: R. Grzybowski, K. Jakubiak, M. Brodnicki i T. Maliszewski (red.), Polskie dziedzictwo edukacyjne od XVI do XX wieku – ciągłość i zmiana. Zbiór studiów i rozpraw oferowanych Profesorowi Lechowi Mokrzeckiemu z okazji Jubileuszu 80. urodzin (s. 496–505). Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kiely, J., Toole, L.O., McGillacuddy, D., O’Brien, E.Z. i O’Keeffe, C. (2021). Parental involvement, engagement and partnership in children’s education during the primary school years: Final report. Marino Institute of Education. https://www.mie.ie/en/research/research_projects/
Kołodziejczyk, J., Walczak, B. i Kasprzak, T. (2012). Rodzice – partnerzy szkoły? Perspektywa ewaluacyjna. Polityka Społeczna, 1, 33–36.
Kristoffersson, M. (2007). The paradox of parental influence in Danish schools: A Swedish perspective. International Journal about Parents in Education, 1(1), 124–131. https://doi.org/10.54195/ijpe.18258
Marshall, T.H. (1992). Citizenship and social class. Pluto Press.
Martin, J. i Vincent, C. (1999). Parental voice: An exploration. International Studies in Sociology of Education, 9(2), 133–154.
Mendel, M. (2022). Parents, crises and beyond. Towards school as a shared place and a more‑than‑human world. Encyclopaideia – Journal of Phenomenology and Education, 26, 69–82.
Mendel, M. (2023). Parental public pedagogy: A Polish leader about being together, where action is possible and freedom can emerge. International Journal about Parents in Education, 13, 1–20. https://doi.org/10.54195/ijpe.16412
Mouffe, C. (1993). The return of the political. Verso.
Needham, C. (2008). Citizens, consumers and co‑producers. Kurswechsel, 2, 7–16. http://www. beigewum.at/wordpress/wp‑content/uploads/2008_2_007-016.pdf
Paseka, A. i Killus, D. (2022). Home‑School partnership in Germany: Expectations, experiences and current challenges. Encyclopaideia – Journal of Phenomenology and Education, 26(63), 45–56.
Radlińska, H. (1937). Społeczne przyczyny powodzeń i niepowodzeń szkolnych. Naukowe Towarzystwo Pedagogiczne.
Radziewicz, J. (1989). Szkoła uspołeczniona i uspołeczniająca. Wydawnictwo Społeczne Kos – Zespół Oświaty Niezależnej.
Rhodes, R.A.W. (1996). The new governance: Governing without government. Political Studies, 46, 652–667. https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/PSPA108/rhodes.pdf
Sadowska, B. i Węsierska‑Chyc, L. (2014). Partnerstwo jako nowa instytucja demokracji lokalnej. Ekonomia Społeczna, 1, 9–19.
Simola, H., Rinne, R. i Kivirauma, J. (2002). Abdication of the education state or just shifting responsibilities? The appearance of a new system of reason in constructing educational governance and social exclusion/inclusion in Finland. Scandinavian Journal of Educational Research, 46(3), 247–264.
Smit, F. i Driessen, G. (2005). Parent and community involvement in education from an international comparative perspective. Challenges in changing societies. Conference: Children At‑Risk in Education. https://www.researchgate.net/publication/235968207
Śliwerski, B. (2015). O konieczności powrotu do subsydiarnej roli państwa w publicznej edukacji szkolnej dzieci i młodzieży. Pedagogika Społeczna, 57(3), 17–51.
Uryga, D. (2017). Rodzice w szkole – petenci, klienci czy obywatele. Rodzice w Edukacji. http://rodzicewedukacji.pl/rodzice‑w-szkole‑petenci‑klienci‑czy‑obywatele/
Uryga, D. (2018). Mała szkoła – w drodze ku rewitalizacji idei szkoły środowiskowej. Forum Oświatowe, 30(1), 103–118.
Uryga, D. i Wiatr, M. (2019). Quasi‑Schools: New Parental Ventures on the Friges of the Polish Education System. W: M. Mendel (red.), Parent Engagement as Power: Selected Writings. Wolters Kluwer; Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego.
Wiatr, M. (2018a). Polish quasi‑schools – the ideological background of parental educational initiatives. Pedagogika Społeczna, 67(1), 107–128.
Wiatr, M. (2018b). Wokół miejskiej szkoły środowiskowej. Quasi‑szkoły między uspołecznieniem a parentokracją. Pedagogika Społeczna, 68(2), 193–205.
Wiatr, M. (2019). Rodzice w edukacji – między dyskursem instrumentalno‑technicznym a krytyczno‑emancypacyjnym. Studia Edukacyjne, 54, 199–220.
Copyright (c) 2024 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
