Odpowiedzialność za nadużycia wobec dzieci w pieczy zastępczej w Szwecji

  • Kerstin Nordlöf Örebro University School of Law Psychology and Social Work e-mail: kerstin.nordlof@oru.se
Słowa kluczowe: przemoc wobec dzieci, opieka zastępcza, rodzina zastępcza, zatwierdzanie, nadzór, zapobieganie

Abstrakt

Instytucjami odpowiedzialnymi w Szwecji za zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej są Rady do Spraw Społecznych funkcjonujące w każdej gminie. Dziecko może zostać umieszczone w rodzinie zastępczej lub  w placówce opiekuńczej, za własną lub rodziców zgodą albo bez takiej  zgody. W większości przypadków do umieszczenia dziecka w pieczy  zastępczej wymagana jest zgoda rodziców dziecka oraz jego samego  w przypadku ukończenia przez nie piętnastego roku życia (pełnoletniość  osiąga się wraz z ukończeniem 18 lat); niezależnie od wieku dziecka  zawsze należy brać pod uwagę jego zdanie. W większości sytuacji dzieci, które, niezależnie od przyczyny nie mogą pozostać ze swoimi rodzicami, trafiają do rodzin zastępczych uznawanych za najlepszą formę  alternatywnej opieki nad dzieckiem. Najnowsze doniesienia o przemocy wobec dzieci w środowiskach rodzin zastępczych uruchomiły proces zmian ustawodawstwa szwedzkiego dotyczącego systemu pieczy zastępczej. Badania przeprowadzone w zakresie wyrażania zgody na objęcie dziecka pieczą zastępczą oraz nadzoru nad nią wskazały na konieczność zmian  tych procedur w celu zwiększenia ochrony dzieci przed nadużyciami w stosunku do nich. Zmiany  te powinny dotyczyć określenia wymagań stawianych kandydatom na rodziców zastępczych, z uwagi na fakt, iż aktualne przepisy nie są wystarczająco przejrzyste w tej materii. Proponuje się również, by Rada do Spraw Społecznych nie tylko była uprawniona, ale przede wszystkim zobowiązana zbadać rejestry karne, w których mogą być ujawnieni kandydaci na rodziców  zastępczych i podjąć stosowne dochodzenie w  tej sprawie przed podjęciem decyzji o powierzeniu dziecka opiece takich osób. Ponadto, celem zwiększenia gwarancji zabezpieczenia jak najlepszego interesu dziecka, proponuje się uczestnictwo niezależnego  inspektora w procesie wyboru rodziców zastępczych.

Bibliografia

Regulations

Lag (1902:76) angående uppfostran åt vanartade och i sedligt afseende försummade barn

Lag (1902:63) om fosterbarns vård

Lag (1924:361) om samhällets barnavård

Lag (1934:204) om samhällets barnavård och skyddsuppfostran

Lag (1960:97) om samhällets vård av barn och ungdom

Lag (1990:52) med särskilda bestämmelser om vård av unga Socialtjänstlagen (The Social Service Act) (2001:453)

Förordningen (1999:1134) om belastningsregister

Förordningen (1999:1135) om misstankeregister

Socialtjänstförordningen (2001:937)

Preparatory work for legislation

Prop. 1924:150 Med förslag till lag om samhällets barnavård m.m.

Prop. 1997/98:102 En strategi för att förverkliga FN:s konvention om barnets rättigheter i Sverige m.m.

Prop. 2009/10:232 Strategi för att stärka barnets rättigheter

Prop. 2012/13 Stärkt stöd och skydd för barn och unga

Prop. 2012/13:20 Inspektionen för vård och omsorg – en ny tillsynsmyndighet för hälso- och sjukvård och socialtjänst

SOU 2011:9 Barnen som samhället svek

Literature

Agge I., Frihetsberövanden som förvaltningsrättligt tvångsmedel, FT, 1938, s. 198.

Bramstång G., Den offentliga barnavården, 3 ed., Uppsala 1978.

Bramstång G., Förutsättningarna för barnavårdsnämnds ingripande mot asocial ungdom: en studie i socialförvaltningsrättsliga legalitetsproblem, Lund 1964.

Bramstång G., Sociallagstiftningen, Stockholm 1985.

Eek H., Administrativa frihetsberövanden, Uppsala 1943.

Eek H., Rättssäkerheten i socialvården, in Rätten att leva, Stockholm 1945.

Eek H., Socialrätt, Helsingsfors 1954.

Fahlbeck E., Förvaltningsrättsliga studier I, Stockholm 1938.

Holgersson L., Socialvården, Jönköping 1978.

HolgerssonL., Socialtjänst, 5th ed., Kristianstad 1988.

Holstad S., Larsson S., Allmänhetens rättsskydd, Stockholm 1974.

von Koch R., Samhällets barnavård, Stockholm 1945.

Lundgren L., Sunesson P.-A., Thunved A., Nya sociallagarna, 27th ed Norstedts juridik, 2014.

NordlöfK., Unga lagöverträdare i social-, straff- och processrätt, Studentlitteratur, 2012.

Strömberg H., Speciell förvaltningsrätt, 7th ed., Lund 1983.

Wallén P.-E., Svensk straffrättshistoria, Del 2, Stockholm 1973.

Rapports

Riksdagens revisorer, Rapport 2001/02:16 Familjehemsvård

Socialstyrelsen, Barn och unga – insatser år 2011 Oscarsson L., Lindahl R., Utvärdering av den nationella försöksverksamheten med tillsynsombud, Slutrapport december 2014.

Cases of the Ombudsman

JO 1994/95 s. 290

JO 2001/02 s. 204

JO 2002/03 s. 210

JO 2009/10 s. 272

Decisions of the Health and Social Inspectorate

Nr 8.1.1-18572/2014-12

Nr 8.1.2-14077/2014

Nr 8.5-16859/2014-6

Opublikowane
2015-05-07
Jak cytować
Nordlöf, K. (2015). Odpowiedzialność za nadużycia wobec dzieci w pieczy zastępczej w Szwecji. Horyzonty Wychowania, 14(29), 29-45. Pobrano z https://horyzontywychowania.ignatianum.edu.pl/HW/article/view/286
Dział
Artykuły tematyczne