O utracie zaufania do wychowania

  • Katarzyna Olbrycht Uniwersytet Śląski w Katowicach Instytut Nauk o Edukacji
Słowa kluczowe: wychowanie, sytuacja wychowawcza, profilaktyka, wspieranie pracy szkoły

Abstrakt

Autorka poświęca tekst zjawisku, które jej zdaniem cechuje współczesne życie społeczne i staje się jednym z poważniejszych problemów praktyki społeczno-edukacyjnej. Chodzi o utratę zaufania do wychowania. Osią przedstawianych rozważań są pytania: Czy, a jeśli tak, to w jakim sensie można dziś mówić o utracie zaufania do wychowania? Co można uznać za jego symptomy? Jakie mogą być przyczyny, ale i konsekwencje tego zjawiska? Za symptomy utraty zaufania do wychowania uznaje niechętne używanie pojęcia „wychowanie” w praktyce i teorii działań pedagogicznych, zastępowanie go pojęciami „edukacja” i „wspieranie zdrowia psychicznego”, brak debaty społecznej na temat wychowania, osłabianie świadomości wychowawczego wymiaru pracy szkoły, przejmowanie zadań tradycyjnie wiązanych z wychowaniem przez programy profilaktyczne, wreszcie szukanie rozwiązań trudności wychowawczych nie głównie w działaniu wychowawczym, ale u specjalistów zajmujących się różnymi sferami rozwoju. Głównymi przyczynami są jej zdaniem kulturowe tendencje do unikania w działaniach z ludźmi określania założeń antropologicznych i aksjologicznych, co dotyczy również pracy z młodym pokoleniem. Oznacza to rezygnację z wyraźnych celów na rzecz poszczególnych kompetencji i sposobów ich uzyskiwania, a w konsekwencji – brak refleksji nad istotą działań wychowawczych oraz ich warunków. Skutkiem może być niebezpieczne rozwojowo, społecznie i kulturowo, postępujące wycofywanie się naturalnych i instytucjonalnych wychowawców z podejmowania rozłożonego w czasie, spójnego działania wychowawczego oraz przenoszenie odpowiedzialności za dzieci i podopiecznych na zewnętrzne instytucje i specjalistów.

Bibliografia

Ablewicz K., Hermeneutyczno-fenomenologiczna perspektywa badań w pedagogice, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1994.

Archer M.S., Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, przeł. A. Dziuban, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2013.

Baryła-Matejczuk M., Konstruowanie szkolnego programu profilaktyki aktualnym zadaniem szkoły, szkolny program (dostęp: 11.07.2015).

Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, przeł. i oprac. J. Doktór, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1992.

Galas B., Anomia, lęk, pragmatyzm vs patriotyzm. Młoda generacja wobec zmian, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2013.

Gaś Z.B., Profilaktyka szkolna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2006.

Śliwerski B., Podstawowe prawidłowości pedagogiki, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2011.

Opublikowane
2015-09-30
Jak cytować
Olbrycht, K. (2015). O utracie zaufania do wychowania. Horyzonty Wychowania, 14(31), 95-109. https://doi.org/10.17399/HW.2015.143105
Dział
Artykuły tematyczne