Mediacja w średniowieczu a współcześnie w świetle faktów językowych
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest prezentacja i opis polskiego słownictwa średniowiecznego odnoszącego się do pojęcia mediacja w kontekście współczesnego opisu tej instytucji prawa.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy, który w wyniku analizy został rozwiązany, to odpowiedź na pytanie o to, jakimi cechami charakteryzował się polski średniowieczny proces mediacyjny w stosunku do współczesnego. Metoda badawcza użyta przez autora to filologiczna analiza tekstów prowadzona w nurcie semantyki historycznej.
PROCES WYWODU: W artykule omówiono średniowieczny i współczesny proces mediacji, biorąc pod uwagę jego uwarunkowania, przebieg i uczestników.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Semy składające się na pojęcie mediacja w średniowieczu i współcześnie są takie same. Są to: konflikt, strony konfliktu i mediator, który pomaga konflikt rozwiązać. Słownictwo, jakim się posługiwano, opisując tę instytucję prawa w średniowieczu, jest całkowicie odmienne od leksyki współczesnej, służącej do opisu pokojowego rozwiązywania konfliktów.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W celu stworzenia pełnego opisu leksykologicznego tej instytucji prawa na przestrzeni dziejów języka polskiego konieczne jest przebadanie leksyki ze wszystkich epok rozwoju polszczyzny.
Bibliografia
Arkuszewska, A.M. i Plis, J. (red.). (2014). Zarys metodyki pracy mediatora w sprawach cywilnych. Warszawa: LEX a Wolters Kluwer business.
Bardach, J. (1973). Historia państwa i prawa Polski, t. 1, do połowy XV wieku. Warszawa: PWN.
Deptuchowa, E. (red.). (2014). Słownik staropolski. Suplement cz. 1 (verba absentia). Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
Domino, W. (1938). Sądownictwo polubowne na Rusi w późniejszym średniowieczu. Prace seminarium dawnego polskiego prawa sądowego i historii ustroju dawnej Polski Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie, nr 7. Warszawa: Uniwersytet Józefa Piłsudskiego w Warszawie.
Fisher, R. i Ury, W. (1992). Dochodząc do TAK. Negocjowanie bez poddawania się. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Gmurzyńska, E. (2007). Mediacja w sprawach cywilnych w amerykańskim systemie prawnym – zastosowanie w Europie i w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Jurek, P. (red.). (2005). Postępowanie polubowne w dziejach. Materiały IX Konferencji historyków państwa i prawa. Przemyśl 7-10 lipca 2005 r. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Klementowski, M.L. (1996). O pojednaniu w zabójstwie w środkowoeuropejskich państwach w średniowieczu. Rejent, nr 7-8 (63-64), 104-127.
Klementowski, M.L. (1998). Organizacja sądów polubownych w Ordynacji Zamojskiej w świetle diariusza Bazylego Rudomicza (1656-1672). W: J. Ciągwa i T. Opas (red.), Z historii państwa, prawa, miast i Polonii. Prace ofiarowane Profesorowi Władysławowi Ćwikowi w czterdziestolecie Jego pracy twórczej. Rzeszów: Rzeszowskie Zeszyty Naukowe „Prawo Ekonomia”, t. XXV, 101-124.
Kuraszkiewicz, W. i Wolff, A. (1950). Zapiski i roty polskie XV i XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej. Prace Komisji Językowej PAU, 36.
Mayenowa, M.R. (red.). (1981). Słownik polszczyzny XVI wieku. T. XIII. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Instytut Badań Literackich.
Michalska Warias, A. (2008). Instytucja mediacji w prawie polskim, ze szczególnym uwzględnieniem mediacji w sprawach nieletnich, karnych i cywilnych. W: A. Lewicka (red.), Profesjonalny mediator. Zostań nim, Poradnik metodyczny. Lublin, Wydawnictwo Marii Curie Skłodowskiej, 11-33.
Plezia, M. (red.). (2007). Słownik łacińsko polski. T. III, I O. Warszawa: PWN.
Płatek, M., i Fajst, M. (red.). (2005). Sprawiedliwość naprawcza. Idea. Teoria. Praktyka. Warszawa: Liber.
Rosner, A. (2005). Tradycja staropolskiego sądownictwa polubownego – próba zarysowania problemu. W: M. Płatek i M. Fajst (red.), Sprawiedliwość naprawcza. Idea. Teoria. Praktyka. Warszawa: Liber, s. 37-58.
Sieradzka Baziur, B. (2012). O projekcie Słownika pojęciowego języka staropolskiego w kontekście prac dotyczących najdawniejszego słownictwa. Język Polski, XCII, z. 2, 81-91.
Sieradzka Baziur, B. (red.). (2015). Słownik pojęciowy języka staropolskiego. Pozyskano z: <http://spjs.ijp pan.krakow.pl> (dostęp: 04.11.2016).
Sieradzka Baziur, B., Kajtoch, K., i Mika, D. (2016). Leksyka średniowieczna w Słowniku pojęciowym języka staropolskiego. W: M. Mączyński, E. Horyń i E. Zmuda (red.), W kręgu dawnej polszczyzny II. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ignatianum w Krakowie, 287-300.
Sieradzka Baziur, B., Duska, J., Kajtoch, K. i Mika, D. (2016). Słownik pojęciowy języka staropolskiego – charakterystyka. Język Polski, XCVI, z. 3, 68-79.
Twardzik, W. (red.) we współpracy z: Deptuchową, E. i Szelachowską Winiarzową, L. (2005). Opis źródeł Słownika staropolskiego. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
Urbańczyk, S. (red.). (1953-2002). Słownik staropolski. T. 1-11. Wrocław – Warszawa – Kraków: Ossolineum, Instytut Języka Polskiego PAN.
Ury, W. (1995). Odchodząc od NIE. Negocjowanie od konfrontacji do koperacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Copyright (c) 2017 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
