Call for Papers: HW Vol 25, No 73 (2026): „Pedagogiczne i edukacyjne konsekwencje antropocenu”

Pojęcie antropocenu sformułowane z początkiem XXI w. przez Paula Crutzena i Eugene’a Stoermera na dobre zagościło w transdyscyplinarnym słowniku nauk o ziemi, nauk społecznych i humanistycznych oraz nauk o sztuce. Wskazuje ono na ten wymiar sprawczości człowieka, która dogłębnie i nieodwracalnie przekształca biosferę i czas geologiczny. Obecna sytuacja związana ze zmianami klimatycznymi, katastrofami ekologicznymi, utratą bioróżnorodności, tzw. szóstym wymieraniem gatunków czy globalnym kapitalizmem, a także coraz częściej przywoływane w tym kontekście zjawisko polikryzysu prowokują namysł na temat wielowymiarowych konsekwencji antropocentrycznego światopoglądu. W jakim stopniu diagnoza ta znajduje swoje rozpoznania na gruncie współczesnej pedagogiki i edukacji? Jakie wyzwania stawia przed edukacją kryzys klimatyczny i jaka powinna być edukacja przyszłości?

Zapraszamy do wspólnego namysłu między innymi nad następującymi kwestiami:

• W jaki sposób - wobec wyzwań antropocenu - współczesna pedagogika dokonuje własnych rozpoznań paradygmatycznych, teoretycznych i metodologicznych?
• Czy pedagogika nieantropocentryczna pozostaje wyłącznie awangardowym ćwiczeniem pedagogicznej wyobraźni, czy też użytecznym projektem transformacji teorii i praktyki edukacyjnej potrzebnej w czasach antropocenu?
• Jak modyfikować dawne i jak projektować nowe subdyscypliny pedagogiczne w dobie polikryzysu w antropocenie?
• Z jakimi problemami mierzy się współczesna proekologiczna edukacja? Jakiej etyki potrzebują dziś pedagogika i edukacja?
• Co z teorii, koncepcji, tematów, projektów, wątków, impulsów podejmowanych w tyglu tego, co zwane antropocenem, jest obecnie ucieleśniane w praktykach społecznych o charakterze edukacyjnym, a co pozostaje poza nimi i dlaczego?
• W jaki sposób edukacja formalna i pozaformalna mierzą się z problemem zmian klimatu, marazmem antropocenu i polikryzysem?
• Jak skutecznie podejmować problem odpowiedzialności proklimatycznej w edukacji szkolnej?
• W jakim stopniu zielona edukacja rozwija odpowiedzialność środowiskowo-społeczną i umożliwia realną zmianę postaw i praktyk społecznych na proekologiczne?

Redaktor numeru: Monika Humeniuk, Agnieszka Kaczor

Planowane ukazanie się numeru: marzec 2026

Nadsyłanie artykułów:  30 listopada 2025

Zgłoszenia: https://horyzontywychowania.ignatianum.edu.pl/HW