Dylematy sumienia „katolików w potrzasku”*
Abstrakt
Znany publicysta katolicki Andrzej Micewski nadał swoim
wspomnieniom z czasów PRL-u tytuł Katolicy w potrzasku,
podkreślając dramatyczność sytuacji, w jakiej znaleźli się ludzie
wierzący, nie akceptujący ideologii marksistowskiej, a próbujący
brać aktywny udział w życiu społecznym. System tota
litarny niszczył podmiotowość społeczeństwa i indywidualnych
osób, drastycznie ograniczał wolność osobistą i stanowił potężne
wyzwanie dla ludzkich sumień. W takich warunkach niekiedy
dojrzewały i ujawniały się postawy heroiczne. Niestety, ujawniały
się również postawy oportunistyczne czy wręcz podłe. Takie
określenia jak „zaczadzenie ideologią” (Andrzej Micewski),
„umysł zniewolony” (Czesław Miłosz), „homo sovieticus” (Józef
Tischner), „struktura kłamstwa” (Piotr Wierzbicki) czy wreszcie
„stracone pokolenie” (Ryszard Terlecki) są różnymi sposobami
opisu tej rzeczywistości. Norwid już w dziewiętnastym wieku pisał:
„Znicestwić żadnego narodu nikt nie podoła bez współdziałania
obywateli tegoż narodu”. Totalitaryzm był możliwy dzięki
zatruciu sumień wielu ludzi. Sączono truciznę poprzez fałszywe
obietnice, doprowadzano niektórych do tego, że stawali się
donosicielami, następnie zaś przez tajnych współpracowników
szerzono wygodne dla władz poglądy, np. dyskredytowano osoby
o bardziej opozycyjnym nastawieniu wewnątrz środowisk
katolickich.
Copyright (c) 2017 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
