Wit Szostak – wizerunek akademika przeistaczającego się w literata

  • Katarzyna Kaczor Uniwersytet Gdański Wydział Filologiczny Instytut Badań nad Kulturą Katedra Kulturoznawstwa
Słowa kluczowe: Wit Szostak, polska literatura fantastyczna XX i XXI wieku, pole literackie, Polish fantastic literature of the Twentieth and Twenty-First Century, literary field.

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest prześledzenie motywacji stworzenia i ewolucji wizerunku Wita Szostaka jako autora literatury polarnej, dążącego do uzyskania nobilitacji w ogólnym polu literackim.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podstawowym problemem badawczym jest strategia autorska wybierana przez uczestnika polskiego pola literackiego w pierwszych dekadach XXI w. mająca na celu uzyskanie nobilitacji, zmianę i umocnienie pozycji w polu literackim. Przedmiotem analizy jest korelacja pomiędzy tematyką i formą twórczości literackiej, miejscami publikacji oraz autorskiej autoprezentacji. W przeprowadzonym badaniu wykorzystano metodologię analizy pola Pierre’a Bourdieu.

PROCES WYWODU: Wywód przeprowadzono, opierając się na analizie wypowiedzi Wita Szostaka i wskazywanych w nich kryteriach wyboru konwencji literackich reprezentowanych przez jego utwory, towarzyszących im not autorskich, wywiadów, recenzji i materiałów ikonograficznych prezentujących go jako autora powieści fantasy, literatury fantastycznej i satyry akademickiej. Analizę ich treści powiązano z analizą wykorzystywanych przez niego kodów wizualnych w celu podkreślenia swoich kompetencji jako autora tekstu reprezentującego określoną konwencję literacką. Analiza zebranego materiału ukazuje trzy etapy kreowania wizerunku Wita Szostaka ściśle powiązane ze zmianami jego pozycji w polu literackim mającymi na celu opuszczenie subpola literatury popularnej i uzyskanie nobilitacji w ogólnym polu literackim jako filozofa tworzącego literaturę.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Efektem przeprowadzonej analizy jest wskazanie na przykładzie ewolucji wizerunku Wita Szostaka mechanizmów kreowania wizerunku autora jako elementu identyfikującego go jako markę w polskim polu literackim po roku 2000.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wobec różnorodności uwarunkowań funkcjonowania polskiego pola literackiego należy podjąć jego badania w zakresie przekraczającym badanie procesu historycznoliterackiego, z uwzględnieniem funkcjonujących w nim subpól, ekonomii prestiżu, mechanizmów kreowania marki, presji pól ekonomicznego i mediów.

Biogram autora

Katarzyna Kaczor, Uniwersytet Gdański Wydział Filologiczny Instytut Badań nad Kulturą Katedra Kulturoznawstwa
Katarzyna Kaczor, adiunkt w Katedrze Kulturoznawstwa Uniwersytetu Gdańskiego; zajmuje  się badaniem kultury popularnej ze szczególnym uwzględnieniem polskiej literatury fantasy i kina gatunków. Autorka książek Od Draculi do Lestata. Filmowe portrety wampira (1998); Geralt, czarownice i wampir. Recykling kulturowy Andrzeja Sapkowskiego (2006) oraz współautorka Kina Nowej Przygody (2011).

Bibliografia

Antonik, D. (2014). Autor jako marka. Literatura w kulturze audiowizualnej społeczeństwa informacyjnego. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.

Bourdieu, P. (1998). Teoria obiektów kulturowych. Przekł. A. Zawadzki. W: R. Nycz (red.), Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.

Bourdieu , P. (2001). Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. Przekł. A. Zawadzki. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.

Czapliński, P. (2007). Powrót centrali. Literatura w nowej rzeczywistości. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

DN. (2013). Nagroda Literacka Nike. Gazeta Wyborcza, 01.08.2013.

Dukaj, J. (2007a). Lód. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Dukaj, J. (2007b), Łagodna śmierć mitu. Pozyskano z: http://archive.is/dukaj.pl

Foerster, M. (2008). Oberek is (not) dead. Pozyskano z: http://www.literatura.gildia.

pl/tworcy/wit_szostak/oberki-do-konca-swiata/recenzja (dostęp: 27.02.2017).

Foucault, M. (2002). Porządek dyskursu. Przekł. M. Kozłowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

K. Kaczor (2014). Bogactwo polskich światów fantasy. Od braku nadziei ku eukatastrophe.

W: J.S. Konefał (red.), Anatomia fantastyki. Gdańsk: Gdański Klub Fantastyki.

Godlewski, K. (2005). Rozumiem i mieczem. Gazeta Wyborcza, 07.06.2005.

Kaczor, K. (2016). Polacy nie gęsi i pisać fantasy też potrafią. O Skarbach Stolinów i innych osobliwościach polskiej fantasy. Stromata Anthropologica, t. XI.

Kaczor, K. (2017). Z „getta” do mainstreamu. Polskie pole literackie fantasy. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.

Misiarz-Filipek S. i Szostak W. (2016). Skok w BOOK, odc. 3. Pozyskano z: https://www.youtube.com/watch?v=llky6ZVZpa4 (dostęp: 27.02.2017).

mp [Parowski M.]. (1999). Wit Szostak. Nowa Fantastyka, 9.

Nasiłowska, A. (2010). Wit Szostak: „Chochoły”. Rebelia w Krakowie. Pozyskano z: http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/ksiazki/1509142,1,recenzja-ksiazki-wit-szostak-chocholy.read (dostęp: 27.02.2017).

Nowa seria Powergraphu. (2011). Pozyskano z: http://www.powergraph.pl/nowa-seria-powergraphu.

Nycz, R. (1995). Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze. Warszawa: IBL PAN.

Orbitowski, Ł. (2007). Oberki do końca świata. Pozyskano z: http://kafeteria.pl/kultura/oberki-do-konca-swiata-wit-szostak-a_4372 (dostęp: 27.02.2017).

Passent A. i Łobodziński F. (2015). Xięgarnia, odc. 110. Pozyskano z: https://xiegarnia.pl/wideo/xiegarnia-odcinek-110-wit-szostak/ (dostęp: 27.02.2017).

Przypisy końcowe: Wit Szostak (2016). Copernicus Festival 2016. Pozyskano z: https://www.youtube.com/watch?v=BmUL68RjHr4 (dostęp: 27.02.2017).

Pustowaruk, M. (2004). Wrzosiec i Berda – recenzja książki „Wichry Smoczogór”.

Pozyskano z: http://www.literatura.gildia.pl/tworcy/wit_szostak/wichry_smoczogor/recenzja (dostęp: 27.02.2017).

Pustowaruk, M. (2006). Motywy angeliczne w fantasy – na przykładzie prozy Wita Szostaka. W: J. Ługowska (red.), Anioł w literaturze i kulturze. T. III. Wrocław: ATUT.

Pustowaruk, M. (2009). Od Tolkiena do Pratchetta: potencjał rozwojowy fantasy jako konwencji literackiej. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze i Uniwersytet Wrocławski.

Remiezowicz, E. (2007). Kronika śmierci niezauważonej. Pozyskano z: http://esensja.stopklatka.pl/ksiazka/recenzje/tekst.html?id=4709 (dostęp: 27.02.2017).

Sapkowski, A. (1993). Piróg albo Nie ma złota w Szarych Górach. Nowa Fantastyka,5.

Szady, A. (2004). Sami swoi. Pozyskano z: http://esensja.stopklatka.pl/varia/fantastyka/tekst.html?id=1278 (dostęp: 27.02.2017).

Szczyżański, B. (2012). Nie jestem pisarzem konwencji. Pozyskano z: http://ksiazki.polter.pl/Wywiad-z-Witem-Szostakiem-c24319#!prettyPhoto (dostęp:

02.2017).

Szmidt, O. (2013). Jestem ostatnim królem Polski. Pozyskano z: http://popmoderna.pl/jestem-ostatnim-krolem-polski-wywiad-z-witem-szostakiem/ (dostęp: 27.02.2017).

Szostak, W. (1999). Kłopoty z błaznem. Nowa Fantastyka, 9.

Szostak, W. (2003). Wichry Smoczogór. Warszawa: Agencja Wydawnicza Runa.

Szostak, W. (2004), Kulturowy fenomen Tolkiena. Znak, 592.

Szostak, W. (2004). Poszarpane granie. Warszawa: Agencja Wydawnicza Runa.

Szostak, W. (2005). Ględźby Ropucha. Warszawa: Agencja Wydawnicza Runa.

Szostak, W. (2007a). Oberki do końca świata. Warszawa: PIW.

Szostak, W. (2007b). Uwertura. W: Księga strachu 2. Warszawa: Agencja Wydawnicza Runa.

Szostak, W. (2008). Oberki do końca świata. Pozyskano z: https://www.youtube.com/watch?v=Mt5ZxhDgdU4 (dostęp: 27.02.2017).

Szostak, W. (2009). Degradacja mitu – degradacja fantasy. W: T. Ratajczak i B. Trocha (red.), Fantastyczność i cudowność. Wokół źródeł fantasy. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Szostak, W. (2010). Chochoły. Warszawa: Lampa i Iskra Boża.

Szostak, W. (2011). Dumanowski. Warszawa: Lampa i Iskra Boża.

Szostak, W. (2012a). Fuga. Warszawa: Lampa i Iskra Boża.

Szostak, W. (2012b). Powieści w Polsce nadal powstają, ale ich autorzy często biorą swoje opowieści w nawias. Powieści przepraszają, że są powieściami. Znak, 686-687.

Szostak, W. (2014a). Oberki do końca świata. Warszawa: Powergraph.

Szostak, W. (2014b). Sto dni bez słońca. Warszawa: Powergraph.

Szostak, W. (2015). Oberki do końca świata. Pozyskano z: https://www.youtube.com/watch?v=13t-rjBoQFM (dostęp: 27.02.2017).

Twardoch, Sz. (2012). Morfina. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Twardoch, Sz. (2013). Doktor w szafie. Pozyskano z: https://www.tygodnikpowszechny.pl/doktor-w-szafie-19356 (dostęp: 25.09.2015).

Wątroba, Ł. (2004). Cepeliowski charakter. Pozyskano z: http://zalogag.net/zgmag/read/zg47/data47/strona-116.html (dostęp: 27.02.2017).

Wydmuch, M. (1979). Goście w raju. Kultura, 9.

Żukowska, E. (2008). Typologia piroga polskiego czyli o fantasy słowiańskiej piętnaście lat później. Czas Fantastyki, 9.

Opublikowane
2017-11-21
Jak cytować
Kaczor, K. (2017). Wit Szostak – wizerunek akademika przeistaczającego się w literata. Horyzonty Wychowania, 16(39), 59-74. https://doi.org/10.17399/HW.2017.163904
Dział
Artykuły tematyczne