Newsowy charakter artykułów o nauce w polskich tygodnikach opinii
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Przedstawienie sposobów prezentacji problematyki naukowej w mediach (na przykładzie tygodników opinii), które wpływają na newsowy charakter komunikowania o nauce.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Prześledzenie, co wpływa na newsowość naukowych przekazów w mediach. Do badania wyselekcjonowano 371 artykułów z obszaru nauki, które ukazały się w tygodnikach „Newsweek”, „Polityka”, Wprost” i „wSieci” w 2016 r. Artykuły zostały poddane analizie zawartości oraz badaniom ilościowym (frekwencyjność haseł związanych z nauką).
PROCES WYWODU: Wywód składa się z trzech części. Celem pierwszej jest ukazanie najczęściej występującej tematyki artykułów prezentujących zagadnienia naukowe oraz najliczniej reprezentowanych w nich dyscyplin i dziedzin naukowych. W drugiej części dokonano autorskiej kategoryzacji sposobów komunikowania o nauce, a część trzecia skupia się na przedstawieniu newsowych aspektów konstruowania artykułów.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W artykułach dedykowanych tematyce naukowej najczęściej pojawiają się zagadnienia kontrowersyjne, głównie z zakresu nauk biologicznych, medycyny, nauk humanistycznych i społecznych. Widać interdyscyplinarne prezentowanie zagadnień, które dobierane są pod kątem odkryć unikalnych oraz zjawisk nietypowych, podkreślanych poprzez zwracające uwagę, często sensacyjne, tytuły i lidy. Naukowcy najczęściej występują w pozytywnym kontekście w roli ekspertów i autorytetów.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Newsowy charakter artykułów o nauce w tygodnikach opinii wpisuje się w sensacyjność współczesnego przekazu medialnego, ale pozwala także na popularyzację trudnych naukowych zagadnień. Zasadne wydaje się silniejsze zaangażowanie zawodowych komunikatorów oraz samych naukowców w kształtowanie naukowej agenda setting, ponieważ media w przypadku popularyzowania nauki i kształtowania wizerunku naukowców mają do odegrania bardzo ważną, pozytywną rolę.
Bibliografia
Bauer, Z. (2009). Dziennikarstwo wobec nowych mediów. Historia, teoria, praktyka. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Biniewicz, J. (2010). Mediatyzacja dyskursu naukowego. W: M. Graszewicz i J. Jastrzębski (red.), Teorie komunikacji mediów. T. 2. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, 189-198.
Biniewicz, J. (2016). Mediatyzacja dyskursu naukowego w polskich tygodnikach opinii. W: E. Żyrek-Horodyska i M. Hodalska (red.), Komunikowanie o nauce. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 95-112.
Czechowska-Derkacz, B. i Łosiewicz, M. (2015). Uczelnie w medialnym kryzysie – dychotomiczny obraz naukowca i uczelni wyższej w mediach. Naukowy Przegląd Dziennikarski, 4, 42-61.
Czechowska-Derkacz, B. i Zimnak, M. (red.). (2015). Rzecznik prasowy. Oczekiwania i możliwości. Perspektywa teoretyczna i praktyczna. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Lis, T., Skowroński, K. i Ziomecki, M. (2002). ABC dziennikarstwa. Warszawa: Wydawnictwo Axel Springer Polska.
Łosiewicz, M. i Czechowska-Derkacz, B. (2016). Funkcjonowanie dualizmu wizerunkowego polskich naukowców w przekazach medialnych. W: E. Żyrek-Horodyska i M. Hodalska (red.), Komunikowanie o nauce. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 195-212.
Narożna, D. (2016). Naukowiec ekspert jako element kształtowania wizerunku uczelni w mediach. Casus Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W: E. Żyrek-Horodyska i M. Hodalska (red.), Komunikowanie o nauce. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 157-166.
Pisarek, W. (red.). (2006). Słownik terminologii medialnej. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Ryłko-Kurpiewska, A. i Gustowski, W. (2016). Naukowiec, uczony, badacz. Ocena wizerunku profesji w świetle badań opinii publicznej i wybranych tekstów prezentowanych w polskich mediach. W: E. Żyrek-Horodyska i M. Hodalska (red.), Komunikowanie o nauce. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 141-156.
The role of the spokesperson as a proffesional communicator. (2016). W: M. Łosiewicz, A. Ryłko-Kurpiewska, K. Bałandynowicz-Panfil, B. Czechowska-Derkacz i K. Walotek-Ściańska (red.). Identity and image in media communications. Gdańsk: Wydawnictwo Novae Res.
Wojtak, M. (2010). Styl dziennikarstwa prasowego w perspektywie dyskursywnej. W: M. Bogołębska i M. Worsowicz (red.), Styl – dyskurs – media. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 81-92.
Żyrek-Horodyska i E., Hodalska, M. (red.). (2016). Komunikowanie o nauce. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Artykuły z tygodników opinii, wykorzystane do analizy
Bendyk, E. (2016). Ekran i mózg. Polityka, 36, 31 sierpnia, 63.
Bielecki, J.K. i Kowal, P. (2016). Dorastanie do sąsiedztwa. Polityka, 47, 30 listopada, 56.
Burda, K. (2016). Seks grozi śmiercią. Newsweek, 29, 11 lipca, 78-80.
Burda, K. (2016). Seks, goryle i groźne przyjemności. Newsweek, 3, 11 stycznia, 98-100.
Burda, K. (2016). Wciąż jestem za gruba. Newsweek, 44, 24 października, 81-84.
Burda, K. (2016). Pszczoła z kolorowymi piórkami. Newsweek, 50, 5 listopada,
-86.
Gwozdowska, A. (2016). Geny do korekty. Jak daleko mogą posunąć się naukowcy. Wprost, 7, 21 lutego, 78.
Gwozdowska, A. (2016). Naukowcy pod lupą. Oszustwa badaczy, Wprost, 15, 17 kwietnia, 78-79.
Gwozdowska, A. (2016). Nie grzebmy w zarodkach. Wprost, 17/18, 8 maja, 70-73.
Gwozdowska, A. (2016). Prześwietlanie elektoratu. Wprost, 25, 26 czerwca, 94-95.
Hohol, M. i Rotkiewicz, M. (2016). Plamy na mózgu. Polityka, 33, 10 sierpnia, 64-66.
Hołdys, A. (2016). Szpieg z krainy lodowców. Polityka, 5, 17 stycznia, 66-68.
Jemielniak, D., Wilkin, P. (2016). Zamykaj za sobą drzwi. Polityka, 24, 8 czerwca,
-75.
Karasińska, A. (2016). Gen prawdziwego Polaka. Polityka, 28, 7 lipca, 68-69.
Kornas, K. (2016). Mózgi polityczne. Czy o poglądach decyduje biologia? Wprost, 41, 16 października 80-82.
Kubiak, J. (2016). 13 dni z 9 miesięcy. Polityka, 21, 18 maja, 72-73.
Lis, E. (2016). Musisz być kimś. Newsweek, 52, 19 grudnia, 88-92.
Podgórska, J. (2016). Koniec prasowania gatek. Polityka, 34, 17 sierpnia, 22.
Romanowska, D. (2016). O Polaku, który ma sposób na Parkinsona. Newsweek, 10, 29 lutego, 80-83.
Romanowska, D. (2016). Na przekór wszystkim. Newsweek, 52, 19 grudnia, 82-87.
Romanowska, D. (2016). Choćby mały ruch palcem. Newsweek, 22, 23 maja, 91-93
Romanowska, D. (2016). Mów do mnie mamo. Newsweek, 24, 6 czerwca, 80-83.
Romanowska, D. (2016). Obrazy, których nie było. Newsweek, 35, 22 sierpnia, 70-73.
Romanowska, D. (2016). Pies psu człowiekiem. Newsweek, 3, 11 stycznia, 76-78.
Rotkiewicz, M. (2016). Uczony uczonemu wilkiem. Polityka, 3, 13 stycznia, 70-71.
Szostkiewicz, A. (2016). Unia na wieki. Amen. Polityka, 52, 19 grudnia, 42.
Targański, T. (2016). Nadchodzi homo hybris. Polityka, 40, 28 września, 66-67.
Walewski, P. (2016). Co można wymienić w człowieku. Polityka, 1, 1 grudnia, 108-111.
Walewski, P. (2016). Zika nie znika. Polityka, 18, 27 kwietnia, 74-75.
Żakowski, J. (2016). Pod ostatnim drzewem. Polityka, 30, 20 lipca, 68.
Copyright (c) 2017 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
