Pedagogika pastiszu – co spodobałoby się Ignacemu Loyoli w Nowych wierszach sławnych poetów Grzegorza Uzdańskiego?
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Artykuł Pedagogika pastiszu - co spodobałoby się Ignacemu Loyoli w „Nowych wierszach sławnych poetów” Grzegorza Uzdańskiego ma na celu podjęcie refleksji nad literacką stylizacją, której funkcja nie jest parodystyczna, lecz krytyczna.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Autor dokonuje analizy współczesnego pastiszu, umieszczonego w teoretycznej ramie metamodernizmu (przeciwstawianego formom postmodernistycznym). Drugim problemem badawczym jest możliwość przeprowadzenia analogii między dociekaniami literaturoznawczymi a ustaleniami pedagogiki ignacjańskiej. W związku z tym analizy i interpretacje prowadzone są hermeneutyczną metodą close-reading (w części interpretacyjnej) oraz metodami komparatystycznymi (w partiach teoretycznych).
PROCES WYWODU: Praca została podzielona na pięć części. Po wprowadzeniu następuje część teoretyczna zawierająca opis przemian kulturowych we współczesnym świecie (w tym próbę diagnozy sytuacji po postmodernizmie). Następnie autor dokonuje interpretacji wybranych wierszy Grzegorza Uzdańskiego. Stają się one przyczynkiem do rozważań o poszukiwaniu podmiotowości, tożsamości, rozumienia przeszłości czy sposobów radzenia sobie z kryzysem, które okazują się zaskakująco podobne do metod proponowanych w szkole Ignacego z Loyoli (próba poprowadzenia takiej paraleli znajduje się w czwartej części tekstu). Całość zamykają konkluzje i zarysowanie perspektywy dalszych badań.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Autor pokazuje, w jaki sposób współczesna poezja wprowadza reprezentacje przemian kulturowych zachodzących pod wpływem mediów (na obecnym etapie możliwych do powiązania z metamodernizmem). Znajduje także punkty wspólne między poznawczo-wychowawczymi celami pastiszu a holistycznym nastawieniem duchowości i pedagogiki ignacjańskiej.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zestawienie – wyłącznie częściowe z powodu braku wspólnej płaszczyzny religijno-duchowej – pokazuje możliwości niemetafizycznej lektury tekstów świeckich, które w „strukturze wrażliwości” przypominają poszukiwania duchowe.
Bibliografia
Barry, A.W. (2004). Nasz sposób postępowania (P. Adamczyk, A. Demkowicz i D. Piórkowski, tłum.). Wydawnictwo WAM.
Booth, W.C. (2010). Dlaczego krytyka etyczna nie może być łatwa? (J. Czernik, tłum.). Wielogłos, 1-2, 137-151.
Carroll, N. (2002). Sztuka a krytyka etyczna. Przegląd najnowszych kierunków badań (J. Zięba, tłum.). Teksty Drugie, 1-2, 81-115.
Dybowska, E. (2010). Pedagog – lider w pedagogice ignacjańskiej. W: A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska. Historia, teoria, praktyka (s. 251-267). Wydawnictwo WAM.
Dybowska, E. (2013). Wychowawca w pedagogice ignacjańskiej. Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Graf, P. (2017). Energia tekstu. Przeciwko krytyce etycznej. Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze, 6, 115-126.
Hellich, A. (2014). Jak rozpoznać pastisz (i odróżnić go od parodii)? Zagadnienia Rodzajów Literackich, 2, 25-38.
Królikowska, A. (2010), Proces wychowania w pedagogice ignacjańskiej. Interpretacja w świetle wybranej literatury. W: A. Królikowska (red.), Pedagogika ignacjańska. Historia, teoria, praktyka(s. 185-204). Wydawnictwo WAM.
Kubera, J. (2013). Metamodernistyczna oscylacja lub podmiot i tożsamość po postmodernizmie. Teksty Drugie, 1-2, 293-304.
Loyola, I. (1968). Pisma wybrane. Komentarze (t. 1, M. Bednarz, S. Filipowicz i R. Skórka, red.). Wydawnictwo WAM.
Loyola, I. (1991). Ćwiczenia duchowne (M. Bednarz i J. Sieg, tłum.). Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Lyotard, J. F. (2008). Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy (M. Kowalska i J. Migasiński, tłum.).Fundacja „Aletheia”.
Markiewicz, H. (2006), Kariera pastiszu. W: W. Bolecki i R. Nycz (red.), Poetyka. Polityka. Retoryka (s. 196-209). Instytut Badań Literackich PAN.
Markowski, M. P. (2000). Zwrot etyczny w badaniach literackich. Pamiętnik Literacki, 1, 239-244.
Nycz, R. (1995), Parodia. W: A. Brodzka i in. (red.), Słownik literatury polskiej XX wieku (s. 776). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Nycz, R. (2012). Poetyka doświadczenia. Instytut Badań Literackich PAN.
Pokrzywniak, J.T. (2015). Ignacy Krasicki wśród pisarzy polskiego oświecenia. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Skrendo, A. (2003). Dwa typy krytyki etycznej i ich pogranicze. Teksty Drugie, 2-3, 372-381.
Sławiński, J. (2004) Pastisz. W: M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska i J. Sławiński. Słownik terminów literackich (s. 377). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Turner, L. (2011). Metamodernism/Manifesto. http://www.metamodernism.org
Uzdański, G. (2021). Nowe wiersze sławnych poetów. Znak Literanova.
Vermeulen, T. i Van den Akker, R. (2010). Notes on metamodernism. Journal of Aesthetics & Culture, 2(1), 5677. DOI: 10.3402/jac.v2i0.5677.
Vermeulen, T. i Van den Akker, R. (2015, 3 czerwca). Misunderstandings and clarifications. Notes on Metamodernism. http://www.metamodernism.com/2015/06/03/misunderstandings-and-clarifications/
Williams, M. (1998). Old wine in new skins. The ratio studiorum and modern Jesuit liberal arts education. https://eduignaciana.tripod.com/docum/oldwine.pdf
Copyright (c) 2022 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
