Kultura słowa jako element kultury duchowej rodziny – wybrane współczesne konteksty
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest namysł nad współczesną kulturą słowa w rodzinie, która jest fundamentem kultury duchowej rodziny i relacji wewnątrzrodzinnych, a te z kolei są wzorem odniesień i relacji dziecka z otaczającym światem i z innymi.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Postawiono problem badawczy: jak słowo, będące elementem kultury duchowej rodziny, jest obecne dzisiaj w tym środowisku i kształtuje relacje? Zastosowano metodę analizy i syntezy literatury przedmiotu oraz dokonano przeglądu wybranych badań.
PROCES WYWODU: Artykuł koncentruje się na wymiarze kultury duchowej rodziny, która obok kultury materialnej wpisuje się w obszar kultury szerszej. Wśród istotnych jej elementów, mających związek z wychowaniem, znajduje się „słowo”. Kultura słowa obecna jest w postaci interakcji między osobami na różnych poziomach i w różnych obszarach życia rodzinnego, decyduje o jakości egzystencji i rozwoju poszczególnych członków oraz rodziny jako całości.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Słowo, ujmowane jako swoisty kod orientacyjny, gdy zostanie wypowiedziane/zapisane, lokuje człowieka w określonej przestrzeni i miejscu, do czegoś odsyła, ukazuje specyficzne obszary, dostarcza drogowskazów. Słowo w kontekście życia rodzinnego jest rozpatrywane jako jeden z podstawowych czynników wpływających na rozwój miłości i bliskości oraz wzajemnych relacji i więzi. Kultura słowa obejmuje komunikację werbalną i niewerbalną oraz „słowo pisane”. Od członków rodziny zależy jej jakość. Współczesnym zagrożeniem dla „słowa” jest rozwój nowych mediów, gdzie dominuje obraz (wizualność).
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Słowo jest jednym z najpowszechniejszych środków, którymi dysponuje kultura, może sprzyjać rozwojowi duchowemu człowieka lub ten rozwój hamować. Dlatego powinno stać się przedmiotem troski współczesnego człowieka. Dużą rolę do spełnienia ma tutaj rodzina, która wprowadza w świat słowa, kształtuje język, uczy sposobów komunikowania się, gdzie ważne miejsce zajmuje dialog.
Bibliografia
Błasiak, A. (2018). Sharenting – współczesną formą rodzicielskiej narracji. Horyzonty Wychowania, 17(42), 125-134. https://doi.org/10.17399/HW.2018.174209
Bodzioch-Bryła, B. (2013). Homo internetus w @-kulturze. O wyzwaniach, jakie stawia humanistyce i edukacji obecność nowych mediów w kulturze. W: B. Stańkowski i M. Szpringer (red.), W labiryncie wychowania. Wyzwania edukacyjne w ujęciu interdyscyplinarnym (s. 123-156). Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Cegieła, A. (2020). Etyczna komunikacja w rodzinie jako warunek rozwoju duchowości człowieka. W: Z. Kulesz, Z. Kunicki i J. Michalski (red.), Człowiek – duchowość – rodzina. Impulsy myśli o. Anselma Grüna (s. 81-93). Difin SA.
Chymkowski, R. i Zasacka, Z. (2021). Stan czytelnictwa w Polsce w 2020 roku. Biblioteka Narodowa. https://www.bn.org.pl/raporty-bn/stan-czytelnictwa-w-polsce/stan-czytelnictwa -w-polsce-w-2020-r
Doda, A. (1998). Przyszłość we wstecznym lusterku. Inspiracje McLuhanowskie. Sztuka i Filozofia15, 103-124.
Dubis, M. i Lichaczewski, H. (2020). Konstruktywna komunikacja interpersonalna w rodzinie jako podstawa budowania relacji dzieci z rodzicami. W: Z. Kulesz, Z. Kunicki i J. Michalski (red.), Człowiek – duchowość – rodzina. Impulsy myśli o. Anselma Grüna (s. 45-62). Difin SA.
Kamińska, A. (2014). Dziecko jako podmiot dialogu w rodzinie. W:A. Kamińska, E. Kraus i K. Ślęczka (red.), Jak możliwy jest dialog? Księga Jubileuszowa dedykowana Prof. WSH dr Jerzemu Koplowi – JM Rektorowi Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu w 70. Rocznicę Urodzin(s. 99-111). Oficyna Wydawnicza „Humanitas”.
Mitręga, A. (2008). Dylematy wychowawcze współczesnych rodziców. W: M. Baryluk i M. Wawrzak-Chodaczek (red.), Komunikacja społeczna w świecie realnym (s. 243-255). Wydawnictwo Adam Marszałek.
Ostaszewska, A., (2011), Homo Narcissus – człowiek w „kulturze narcyzmu”. Wprowadzenie do lektury Christophera Lascha, Prace Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, 18, 301-314.
Ryś, M. (2006). Psychologia rodziny. W: J. Stala i E. Osewska (red.), Rodzina bezcenny dar i zadanie (s. 328-377). Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne POLWEN.
Szpunar, M. (2016). Kultura cyfrowego narcyzmu. Wydawnictwo AGH.
Szpunar, M. (2020). Narcystyczna kultura. O kondycji człowieka ponowoczesnego w kulturze zdominowanej przez narcyzm. Zarządzanie Mediami, 8(3), 183-199. https://doi.org/ 10.4467/23540214ZM 20.031.12049
Wilk, J., (2002). Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane. Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska.
Wilk, J. i Bieleń, R. (2006). Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane. W: J. Stala i E. Osewska (red.), Rodzina bezcenny dar i zadanie (s. 423-480). Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne POLWEN.
Żuk, G. (2016). Edukacja aksjologiczna. Zarys problematyki. Wydawnictwo UMCS.
Copyright (c) 2022 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
