Mediacje w szkole: od konfliktu do demokracji
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Wyodrębnienie, opis i określenie relacji pomiędzy podejściami do mediacji w szkole ze względu na odmienność ich celów.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Ukazanie mediacji w szkole jako konstruktywnego narzędzia rozumienia naturalności konfliktów międzyludzkich i społecznych, będącego podstawą wypracowania demokratycznych stosunków międzyosobowych. Zastosowaną metodą jest analiza treści oraz krytyczna analiza źródeł, a także metaanaliza pojęć odnoszących się do postawionego problemu badawczego.
PROCES WYWODU: Wychodząc od kwestii naturalności konfliktów w życiu społecznym i edukacyjnym, gdzie jedną z dostępnych możliwości ich rozwiązywania jest mediacja, wyodrębnione i scharakteryzowane zostają dwa sposoby rozumienia mediacji w szkole oraz wewnętrzne dla nich sposoby postrzegania konfliktu i celu mediacji.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Pozwala to na zobaczenie w procesie mediacji w szkole potencjału budowania relacji opartych na wartościach demokratycznych, partnerstwie we wspólnym projektowaniu przyszłości w odróżnieniu od bazujących na dominacji i poszukiwaniu winnych.
WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Przeprowadzone analizy prowadzą do stwierdzenia, że mediacje w szkole mogą być wsparciem dla wychowania demokratycznego jako niezbędnego elementu demokratycznych relacji międzyludzkich oraz ustroju demokratycznego. Wnioski mają znaczenie dla praktyków szkolnych mediacji, zachęcając nie tylko do koncentracji na rozwiązywaniu sporów, ale także wykorzystywaniu ich transformatywnego charakteru.
Bibliografia
Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych (W. Betkiewicz, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bargiel-Matusiewicz, K. (2007). Negocjacje i mediacje. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Dewey, J. (1963). Demokracja i wychowanie. Wstęp do filozofii wychowania (Z. Bastgen, tłum.). Książka i Wiedza.
Dragon, A. (2018). Transformacja doświadczeń życiowych uczestników mediacji. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Duda, A.K. (2019). Masz prawo do mediacji w szkole. Zarys pracy mediatora szkolnego. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Duda, A.K., Skrzypek, W., Mróz, A., Koperna, P., Sobieszczańska K. i Zawisza-Wilk, E. (2019). Masz prawo do mediacji w szkole. Mediacje rówieśnicze w praktyce szkolnej. Implikacje i rekomendacje. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Eisler, R. (1988). The chalice and the blade: Our history, our future. Harper & Row.
Gmurzyńska, E. i Morek, R. (2018). Mediacje. Teoria i praktyka. Wolters Kluwer.
Habermas, J. (1999). Teoria działania komunikacyjnego. T. 1: Racjonalność działania a racjonalność społeczna(A.M. Kaniowski, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Habermas, J. (2002). Teoria działania komunikacyjnego. T. 2: Przyczynek do krytyki rozumu funkcjonalnego
(A.M. Kaniowski, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Held, D. (2010). Modele demokracji (W. Nowicki, tłum.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kalisz, A. i Zienkiewicz, A. (2014). Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu. Oficyna Wolters Kluwer Business.
Król, M. (2017). Jaka demokracja? Wydawnictwo Agora.
Kujan, P. (2018). Konflikt w szkole – rytualność mediacji. Świat i Słowo, 1/30, 305–316.
Larsson, L. (2019). Porozumienie bez przemocy w mediacjach. Jak być trzecią stroną w konflikcie (B. Pawłowska-Montwiłł, tłum.). Wydawnictwo Czarna Owca.
Michalak, M. (2017). Standardy mediacji rówieśniczej i szkolnej w szkołach i innych placówkach oświatowych. Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Nawrocki, R. (2021). Kultura demokracji w szkole. Wolters Kluwer Polska.
Olubiński, A. (2001). Konflikty rodzice–dzieci. Dramat czy szansa? Wydawnictwo Adam Marszałek.
Parkinson, L. (1997). Family mediation. Sweet & Maxwell.
Polak, K. (2010). Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież? (s. 23–39). Difin.
Rapley, T. (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów (A. Gąsior-Niemiec, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sośnicki, K. (1933). Podstawy wychowania państwowego. Książnica-Atlas.
Till, Ch. (2002). Historyczne tło mediacji w szkole (M. Jałowiec, tłum.). W: D. Hauk (red.), Łagodzenie konfliktów w szkole i pracy z młodzieżą. Poradnik do treningu mediacji (s. 9–15). Wydawnictwo Jedność.
Wajszczyk, K. (2015). Konflikt w szkole. Studium etnograficzne. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Zienkiewicz, A. (2007). Studium mediacji. Od teorii ku praktyce. Centrum Doradztwa i Informacji Difin.
Copyright (c) 2023 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
