Uwarunkowania międzypokoleniowej socjalizacji religijnej w rodzinach według Verna Bengtsona (1941-2019)
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest analiza uwarunkowań międzypokoleniowej socjalizacji religijnej w rodzinach, ze szczególnym uwzględnieniem wyników obszernych badań podłużnych Verna Bengtsona.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Punktem wyjścia analiz jest pytanie, jakie elementy dynamiki rodziny sprzyjają przekazywaniu wartości religijnych następnemu pokoleniu. Zastosowano metodę jakościowej analizy treści głównej pracy Bengtsona pt. Families and Faith w celu zrekonstruowania i interpretacji jego poglądów na temat socjalizacji religijnej w rodzinach.
PROCES WYWODU: Skoncentrowano się na analizie czynników mających znaczenie dla przekazu religijnego w rodzinach, takich jak: ciepło emocjonalne między rodzicami a dziećmi, tolerancja rodziców wobec wyborów religijnych dzieci oraz wspierająca rola dziadków.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Badania Bengtsona pokazują, że kluczowym czynnikiem efektywnej socjalizacji religijnej jest emocjonalna bliskość między rodzicami a dziećmi. Wysoki poziom rodzicielskiego ciepła emocjonalnego oraz akceptacja ze strony rodziców znacząco zwiększają prawdopodobieństwo, że dzieci przejmą religijne wierzenia i praktyki starszego pokolenia. Istotną rolę w przekazywaniu wartości religijnych odgrywają też dziadkowie, zwłaszcza w rodzinach z silną więzią międzypokoleniową. W rodzinach, w których rodzice się rozwiedli lub tworzą małżeństwo mieszane (wielowyznaniowe), maleje szansa na efektywną socjalizację religijną dzieci.
WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Pielęgnowanie więzi emocjonalnych w rodzinie i umożliwienie dzieciom swobodnych poszukiwań w zakresie religii zwiększa szansę na efektywny międzypokoleniowy przekaz wiary. Ta konstatacja jest pomocna w zrozumieniu dynamiki socjalizacji religijnej we współczesnych rodzinach i może być ważnym impulsem dla edukacji religijnej oraz poradnictwa rodzinnego.
Bibliografia
Belman, O. (2019, 15 listopada). In memoriam: Vern Bengtson, professor of gerontology, social work, and sociology. USC Leonard Davis. https://gero.usc.edu/2019/11/15/in-memoriam-vern-bengtson-professor-ofgerontology-social-work-and-sociology
Bengtson, V.L., Putney, N.M. i Harris, S. (2013). Families and faith: How religion is passed down across generations. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199948659.001.0001
Dollahite, D.C. (1998). Fathering, faith, and spirituality. The Journal of Men’s Studies, 7(1), 3–15.
Ellison, C. (1991). Religious involvement and subjective well-being. Journal of Health and Social Behavior, 32(1), 80–99.
Gosztyła, T. (2010). Ojciec a nieintencjonalne wychowanie religijne dziecka w świetle ustaleń psychologicznych. Roczniki Nauk o Rodzinie, 57, 109–125.
Janicka, I. i Kunikowska, J. (2021). Zaangażowanie małżeńskie partnerów religijnych. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 45, 66–79. https://doi.org/10.34766/fetr.v45i1.707
KAI i IDMN. (2023). Kościół w Polsce 2023. Raport. Katolicka Agencja Informacyjna, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego J. Paderewskiego. https://www.ekai.pl/wpcontent/uploads/2023/09/KAI_Raport_2023.pdf
Kim, H.H. (2014). [Review of the book Families and faith: How religion is passed down across generations, by V. Bengston, N.M. Putney, & S. Harris]. Sociology of Religion, 73(3), 490–492. https://doi.org/10.1093/socrel/sru047
Kramer, S. (2023, 31 lipca). The U.S. is not widely seen as highly religious. Pew Research Center. https://www.pewresearch.org/short-reads/2023/07/31/the-us-is-not-widely-seen-as-highly-religious
Łuczyński, A. (2018). Wychowanie religijne w rodzinie w kontekście współczesnych przemian społeczno-kulturowych. W: B. Kiereś, M. Gromek i K. Hryszan (red.), Rodzina historia i współczesność (s. 63–73). Episteme.
Marks, L.D. (2005). How does religion influence marriage? Christian, Jewish, Mormon, and Muslim perspectives. Marriage & Family Review, 38(1), 85–111.
NCFR. (2019, 2 grudnia). In memoriam: Vern L. Bengtson. National Council on Family Relations. https://www.ncfr.org/news/memoriam-vern-l-bengtson
Oppenheimer, M. (2014, 31 stycznia). Book explores ways faith is kept, or lost, over generations. The New York Times. https://www.nytimes.com/2014/02/01/us/book-explores-ways-faith-is-kept-or-lost-over-generations.html
Pearce, L. i Denton, M.L. (2011). A faith of their own: Stability and change in the religiosity of America’s adolescents. Oxford University Press.
Piwowarski, W. (1980). Socjalizacja religijna w społeczeństwie rozwiniętym. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 13, 25–42.
Ramsey, J.L. (2016). [Review of the book Families and faith: How religion is passed down across generations, by V. Bengston, N.M. Putney, & S. Harris]. Ageing and Society, 36(1), 220–222. https://doi.org/10.1017/S0144686X15001208
Seibel, C.L. (2015). [Review of the book Families and faith: How religion is passed down across generations, by V. Bengston, N.M. Putney, & S. Harris]. Canadian Journal of Family and Youth, 7(1), 205–210. https://doi.org/10.29173/cjfy24323
Smith, Ch. i Adamczyk, A. (2021). Handing down the faith: How parents pass their religion on to the next. Oxford University Press.
Smith, J. (2020). Transmission of faith in families: The influence of religious ideology. Sociology of Religion: A Quarterly Review, 82(3), 332–356. https://doi.org/10.1093/socrel/sraa045
Storm, I. (2014). [Review of the book Families and faith: How religion is passed down across generations, by V. Bengston, N.M. Putney, & S. Harris]. Journal for the Scientific Study of Religion, 53(1), 226–227.
Szczepaniak, K. (2012). Zastosowanie analizy treści w badaniach artykułów prasowych – refleksje metodologiczne. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 42, 83–112. http://hdl.handle.net/11089/5453
Tyszka, Z. (1998). Socjologia rodziny a pedagogika rodziny. Przedmiot badań – możliwości współdziałania badawczego. Roczniki Socjologii Rodziny, 10, 77–90.
Wilcox, W.B. (2004). Soft patriarchs, new men: How Christianity shapes fathers and husbands. University of Chicago Press.
Wuthnow, R.J. (1998). After heaven: Spirituality in America since the 1950s. University of California Press.
Żurek, A. (2020). Religijność polskich rodzin a proces modernizacji rodziny. Przegląd Religioznawczy, 275, 83–96. https://doi.org/10.34813/ptr1.2020.7
Copyright (c) 2024 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
