Związek postaw roszczeniowych z elastycznością w radzeniu sobie ze stresem młodych Ukrainek mieszkających w Polsce
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Współczesne społeczeństwo charakteryzuje się dynamicznymi przemieszczaniami ludności. Szczególnie młodzi dorośli podejmują decyzje o migracji oraz życiu w innym kraju. W kontekście tego globalnego trendu przedmiotem zainteresowania w niniejszym badaniu były młode Ukrainki, które zdecydowały się osiedlić w Polsce. Celem projektu badań własnych było poznanie związków pomiędzy ich postawami roszczeniowymi a elastycznością w radzeniu sobie ze stresem.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Czy występuje związek między postawami roszczeniowymi a elastycznością w radzeniu sobie ze stresem wśród młodych Ukrainek? Do pomiaru głównych zmiennych użyto Kwestionariusza roszczeniowości Magdaleny Żemojtel-Piotrowskiej oraz Kwestionariusza elastyczności w radzeniu sobie ze stresem autorstwa Małgorzaty Basińskiej.
PROCES WYWODU: Badanie rozpoczyna się od zdefiniowania postaw roszczeniowych i elastyczności w radzeniu sobie ze stresem, zakładając, że postawy roszczeniowe mogą wpływać na zdolność adaptacji do stresu. Następnie przeprowadzono analizy związków między tymi zmiennymi. Wyniki zostały powiązane z szerszym kontekstem migracji i adaptacji młodych Ukrainek w Polsce.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza potwierdziła związek pomiędzy wymiarem aktywnym roszczeniowości a elastycznością w radzeniu sobie ze stresem. Wyższy poziom natężenia elastyczności wiąże się z postawą roszczeniową w wymiarze aktywnym, a wraz z intensyfikacją roszczeniowości w formie aktywnej wzrasta odpowiednio repertuar używanych strategii przez jednostkę oraz zmienność ich stosowania. Dodatkowo większa refleksyjność wiązała się z nasileniem pasywnych, odwetowych postaw roszczeniowych
WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Wyniki badań pogłębiają wiedzę o relacji między postawami roszczeniowymi a elastycznością w radzeniu sobie ze stresem, wspierając projektowanie programów integracyjnych i psychologicznych, indywidualizację podejścia edukacyjnego czy wspieranie aktywnej postawy uczniów-migrantów.
Bibliografia
Basińska, M.A. (red.). (2015). Elastyczne radzenie sobie ze stresem w zdrowiu i w chorobie. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Basińska, M.A., Kruczek, A., Borzyszkowska, A., Góralska, K., Grzankowska, I., Sołtys, M. (2021). Flexibility in Coping with Stress Questionnaire: structure and psychometric properties. Current Issues in Personality Psychology, 9(2), 179–194. https://doi.org/10.5114/cipp.2021.106412
Bishop, J. i Lane, R.C. (2002). The dynamics and dangers of entitlement. Psychoanalytic Psychology, 19(4), 739–758. https://doi.org/10.1037/0736-9735.19.4.739
Brzeziński, J.M. (2021). Metodologia badań psychologicznych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Campbell, W.K., Bonacci, A.M., Shelton, J., Exline, J.J., Bushman, B.J. (2010). Psychological entitlement: Interpersonal consequences and validation on a self-report measure. Journal of Personality Assessment, 83(1), 29–45. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa8301_04
Długosz, P., Kryvachuk, L. i Izdebska-Długosz, D. (2022, 19 maja). Problemy ukraińskich uchodźców przebywających w Polsce. https://doi.org/10.31234/osf.io/rj2hk
Exline, J.J., Bushman, B.J., Baumeister, R.F., Campbell, W.K. i Finkel, E.J. (2004). To proud to let go: Narcissistic entitlement as a barrier to forgiveness. Journal of Personality and Social Psychology, 87(6), 894–912. https://doi.org/10.1037/0022-3514.87.6.894
Harvey, P. i Harris, K.J. (2010). Frustration-based outcomes of entitlement and the influence of supervisor communication. Human Relations, 63(11), 1639–1660.
Kato, T. (2012). Development of the Coping Flexibility Scale: Evidence for the coping flexibility hypothesis. Journal of Counseling Psychology, 59(2), 262–273. https://doi.org/10.1037/a0027770
Krężlewski, J. (1988). Miejsce pracy a przedsiębiorcze i roszczeniowe zachowania pracowników. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 50(4), 387–403.
Lewicka, M. (2001). Psychologiczne mechanizmy zachowań roszczeniowych. W: D. Doliński i B. Weigl (red.), Od myśli i uczuć do decyzji i działań (s. 111–125). Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Lewicka, M. (2002). Daj czy wypracuj? Sześcienny model aktywności. W: M. Lewicka i J. Grzelak (red.), Jednostka i społeczeństwo. Podejście psychologiczne (s. 83–102). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Maciejewska-Mieszkowska, K. (2022). Stosunek Polaków do uchodźców w kontekście wojny w Ukrainie. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 4, 137–153. https://doi.org/10.14746/ssp.2022.4.7
Piotrowski, J. i Żemojtel-Piotrowska, M. (2009). Kwestionariusz roszczeniowości. Roczniki Psychologiczne, 12(2), 151–178.
Sadura, P. i Sierakowski, S. (2022). Polacy za Ukrainą, ale przeciw Ukraińcom. Raport z badań socjologicznych. Krytyka Polityczna, Fundacja Pole Dialogu, Fundacja im. Friedricha Eberta.
Tomlinson, E.C. (2013). An integrative model of entitlement beliefs. Employee Responsibilities and Rights Journal, 25, 67–87. https://doi.org//10.1007/s10672-012-9208-4
Vriezekolk, J.E., van Lankveld, W.G., Eijsbouts, A.M., van Helmond, T., Geenen, R., van den Ende, C.H. (2012). The coping flexibility questionnaire: development and initial validation in patients with chronic rheumatic diseases. Rheumatology International, 32, 2383–2391. https://doi.org/10.1007/s00296-011-1975-y
Wojciszke, B. (2011). Psychologia społeczna. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Żemojtel-Piotrowska, M.A. (2016). Psychologiczne wyznaczniki i konsekwencje roszczeniowości w perspektywie (między)kulturowej. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Żemojtel-Piotrowska, M.A., Baran, T. i Piotrowski, J. (2011). Postawy roszczeniowe a system wartości w ujęciu Shaloma Schwartza. Psychologia Społeczna, 6(2), 146–158.
Żemojtel-Piotrowska, M.A. i Piotrowski, J. (2009). Narzekanie i roszczeniowość a przekonania (de) legitymizujące świat społeczny. W: J. Cisłak, K. Henne i K. Skarżyńska (red.), Przekonania w życiu jednostek, grup, społeczności (s. 87–96). Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”.
Żemojtel-Piotrowska, M.A., Piotrowski, J.P., Cieciuch, J., Calogero, R.M., Van Hiel, A., Argentero, P., Baltatescu, S., Baran, T., Bardhwaj, G., Bukowski, M., Chargazia, M., Clinton, A., Halik, M.H.J., Ilisko, D., Khachatryan, N., Klicperova-Baker, M., Kostal, J., Kovacs, M., Letovancova, E., ..., Wills-Herrera, E. (2015). Measurement of psychological entitlement in 28 countries. European Journal of Psychological Assessment, 33(3), 207–217. https://doi.org/10.1027/1015-5759/a000286
Copyright (c) 2024 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
