Kilka uwag krytycznych na temat duchowej sytuacji współczesności

Abstrakt

Artykuł ma na celu prezentację kilku niezwykle istotnych zjawisk współczesności, będących w dużej mierze wyznacznikami kondycji duchowej naszych czasów. Do nich zalicza autor wiarę w naukę, której wyniki badań, wyrażane często w statystykach, zostają często przyjmowane bezkrytycznie.

Inną cechą obecnej sytuacji jest zachwyt techniką, a w związku ze szkodami wyrządzonymi przez nią środowisku naturalnemu, zostaje on zastąpiony właśnie zachwytem środowiskiem naturalnym, które – jak twierdzą niektórzy – należy ratować za wszelką cenę. Tu też walka z ociepleniem klimatu staje się namiastką religii, na co wskazują intensywność działań ekologów oraz dogmatyczne trzymanie się argumentacji jedynie w człowieku dostrzegającej przyczynę zmian klimatycznych. Lęk przed katastrofą klimatyczną staje się tu istotnym motywem ograniczenia importowanej energii.

Struktura społeczna, z rodzinami posiadających dziś najczęściej tylko jedno dziecko owocuje postępującym procesem indywidualizacji, nie sprzyjając budowaniu więzi społecznych. Inne nasilające się zjawisko – profesjonalizacja prowadzi często do wynagradzania finansowego każdej działalności społecznej, stając się wielkim obciążeniem dla budżetu państwa.

W dziedzinie nauki mamy natomiast do czynienia z głębokim uzależnieniem jej uprawiania od środków finansowych. Ich istotne uszczuplenie zmusza naukowców do szukania ich w przemyśle, co z kolei zmusza ich do wykazywania użyteczności ich badań. Filozofii, jako nauce, nie udało się wypracować nieantynomicznego myślenia o wolności i świecie rzeczy. Ta dziedzina nauki nie uwzględnia w swojej refleksji kwestii gospodarki, a jeśli to czyni, to jedynie w kontekście pytań etycznych.