Uniwersytet przedsiębiorczy – herezja czy nowa orientacja uczelni?

  • Janusz Olearnik Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Wydział Wychowania Fizycznego
  • Mirosława Pluta-Olearnik Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Nauk Ekonomicznych
Słowa kluczowe: uniwersytet, przedsiębiorczość, uniwersytet przedsiębiorczy

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest dokonanie identyfikacji możliwych postaw i działań uczelni, które odzwierciedlałyby ich reorientację w kierunku idei uniwersytetu przedsiębiorczego.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule konfrontujemy założenia uniwersytetu przedsiębiorczego z mocno ugruntowanymi koncepcjami konserwatywnymi. Główny problem to poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: w jakim stopniu i w jakich obszarach problemowych idea uniwersytetu przedsiębiorczego może wyznaczyć nowe kierunki rozwoju polskich uczelni? Fundamentem teoretycznym są wykonane studia literaturowe, które objęły prace krajowe i zagraniczne, a część empiryczna artykułu bazuje na przeprowadzonych badaniach empirycznych przedsiębiorczości polskich uczelni oraz wieloletniej obserwacji uczestniczącej środowiska akademickiego w Polsce.

PROCES WYWODU: Pokazano powstanie i założenia koncepcji uniwersytetu przedsiębiorczego pozostającej w opozycji do idei klasycznej (humboldtowskiej), następnie zaprezentowano własną propozycję atrybutów uniwersytetu, które pozwoliłyby określić go mianem „przedsiębiorczego”, dalej – na podstawie badań empirycznych – sformułowano skrótową ocenę polskich uczelni na tle modelu uniwersytetu przedsiębiorczego, aby w finale dokonać syntetycznego porównania cech uniwersytetu tradycyjnego i uniwersytetu przedsiębiorczego.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wynikiem badań jest opracowanie atrybutów przedsiębiorczości uniwersytetu, a następnie zestawienie cech przypisywanych koncepcjom uniwersytetu tradycyjnego oraz uniwersytetu przedsiębiorczego. W konkluzji stwierdzono, iż współczesne uniwersytety będą tworzyć modele mieszane, łączące tradycyjne role i wartości z cechami uniwersytetu przedsiębiorczego.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wnioski wskazują praktyczne warunki reorientacji polskich uczelni w kierunku modelu uniwersytetu przedsiębiorczego, sugerują obszary, w których idea uniwersytetu przedsiębiorczego może wyznaczyć nowe kierunki rozwoju polskich uczelni.

Bibliografia

Antonowicz, D. (2005). Uniwersytet przyszłości. Wyzwania i modele polityki. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.

Burawski, D. (red.). (2013). Uniwersytet trzeciej generacji. Stan i perspektywy rozwoju. Poznań: Wydawnictwo Europejskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości.

Clark, B.R. (1998). Creating Entrepreneurial University: Organizational pathways of transition. Paris: International Association of Universities.

Clark, B.R. (2004). Sustaining Change in Universities. Continuities in case studies and concepts. The Society for Research into Higher Education.

Denek, K. (2015). Edukacja jutra. Drogowskazy – aksjologia – osobowość. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas.

Etzkowitz, H. i Leydesdorff, L. (1999, Summer). The future location of research and technology transfer. Journal of Technology Transfer, 24 (2-3),111-123.

Etzkowitz, H., Webster, A., Gebhart, C. i Terra, B.R.C. (2000). The future of the university and the university of the future: Evolution of ivory tower to entrepreneurial paradigm. Research Policy, 29, 313-330.

Etzkowitz, H. (2004). The evolution of the entrepreneurial university. International Journal of Technology and Globalisation, vol. 1, 78-91.

Etzkowitz, H., (2013, September). Anatomy of the entrepreneurial university. Social Science Information, vol. 52, 486-511.

Fayolle, A. i Redford, D.T. (Eds.). (2015). Handbook of the Entrepreneurial University, Cheltenham, UK: EE – Edward Elgar.

Gorzelak, G. (2009). Uniwersytet przedsiębiorczy. Forum Akademickie, 1. Pozyskano z: https://forumakademickie.pl/fa/2009/01/uniwersytet‑przedsiębiorczy.

Gumport, P.J. (2000). Academic restructuring: organizational change and institutional imperatives. Higher Education, 39.

Jóźwiak, J. (2003). Model uczelni przedsiębiorczej a model tradycyjny – doświadczenia polskie. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 1.

Kizwalter, T. (2014). Wielka rewolucja uczelniana. Uniwersytety – 700 lat sporów. Polityka, wydanie specjalne, 4, 52-56.

Kozłowski, J. (2001). Przedsiębiorcze uniwersytety, Forum Akademickie, 2. Pozyskano z: http://www.forumakad./archiwum/2000/02/artykuly/09-agora.htm.

Krajewska‑‑ Smardz, A. (2012). Cele i korzyści budowania relacji szkoły wyższej z absolwentami. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 711, 383-398.

Kukliński, A. (2003). Gospodarka oparta na wiedzy – społeczeństwo oparte na wiedzy – trajektoria regionalna. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, vol. 2, 22, 55-61.

Melosik, Z. (2012). Uniwersytet a komercjalizacja. Rekonstrukcja zachodniej debaty. Kultura – Społeczeństwo – Edukacja, 1, 21-34.

Nowaczyk, G. i Sobolewski D. (red.). (2011). Marketing w szkole wyższej. Przemiany w orientacji marketingowej. Poznań: Wydawnictwo WSB.

Pluta‑Olearnik, M. (red.). (2009). Przedsiębiorcza uczelnia i jej relacje z otoczeniem. Warszawa: Difin.

Pluta‑Olearnik, M., International orientation in the strategy of scientific and research institutions. Marketing of Scientific and Research Organizations, Scientific Journal published by The Institute of Aviation, 226, 39-51.

Potulicka, E. i Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji. Kraków: Impuls Oficyna Wydawnicza.

Przedsiębiorczość akademicka (rozwój firm spin‑off, spin‑out) – zapotrzebowanie na szkolenia służące jej rozwojowi. (2009). Badanie zrealizowane w ramach projektu własnego PARP, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.

The whole world is going to university. (2015, March 28). The Economist.

Wissema, J.G. (2005). Technostarterzy – dlaczego i jak? Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

Woźnicki, J. (1999). Założenia ustrojowe publicznej instytucji akademickiej. W: J. Woźnicki (red.), Model zarządzania publiczną instytucją akademicką. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.

Opublikowane
2016-12-19
Jak cytować
Olearnik, J., & Pluta-Olearnik, M. (2016). Uniwersytet przedsiębiorczy – herezja czy nowa orientacja uczelni?. Horyzonty Wychowania, 15(35), 55-71. https://doi.org/10.17399/HW.2016.153503
Dział
Vol. 19, No. 51 (2020): Konferencja EDP 2020