Innovation trapped in the benchmarking mechanism

Abstrakt

Artykuł podejmuje kwestię polityki innowacyjnej analizowanej w perspektywie konstruktywistycznego modelu poznania. Celem przedstawionego tekstu jest dowiedzenie, że narzędzie systemu innowacji, wdrożone obecnie w kilkudziesięciu państwach na całym świecie, determinuje nadmiernie strukturalistyczny model polityki innowacyjnej. Zastosowaną metodą badawczą jest studium przypadku Finlandii oraz krytyczna analiza piśmiennictwa studiów o innowacji. Naukowe rozpoznanie zostanie przeprowadzone w obszarze genezy tzw. tradycji europejskiej, czyli naukowych studiów o innowacji oraz procesu konstrukcji instrumentu narodowego systemu innowacji, za którego modelowy przykład od lat uznana jest Finlandia. Podjęto próbę identyfikacji pewnych społecznych, m.in. politycznych, mechanizmów konstrukcji wiedzy o innowacji w Europie. Na przykładzie Finlandii zrekonstruowano genealogię systemu innowacji, która wykazała, że jest to narzędzie w znacznym stopniu uwikłane w skomplikowane relacje władzy i wiedzy. Dokonano zwięzłej krytyki opracowanego przez OECD systemu porównywalnych międzynarodowo wskaźników do pomiaru innowacyjności, przedstawianego przez organizację w podręczniku „Oslo Manual”. Przeprowadzona analiza dowiodła, że niezasadne jest przypisanie gwałtownego rozwoju gospodarczego Finlandii realizowanej przez państwo polityce innowacyjnej. Nie prawomocne jest również popularyzowanie przypadku Finlandii jako wzoru do naśladowania przez inne państwa zmagające się z problemem recesji gospodarczej. Idea innowacyjności forsowana jako remedium na wzrost konkurencyjności ignoruje bowiem wyjątkowe okoliczności historyczne, które odegrały istotne znaczenie w przypadku sukcesu Finlandii.  W konsekwencji, narzędzie narodowego systemu innowacji determinuje strukturalistyczny model polityki innowacyjnej, który marginalizuje kulturowe uwarunkowania postaw innowacyjnych.