Wiek a wizerunek naukowców w mediach – stereotypy zdominowane przez kult młodości
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem opracowania jest wykazanie roli mediów w kształtowaniu wizerunku naukowca ze szczególnym uwzględnieniem analizy dotyczącej różnic w postrzeganiu młodszych i starszych naukowców.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podstawowym problemem badawczym jest określenie schematu kreowania wizerunku naukowców przez media, utrwalania stereotypów oraz ulegania kultowi młodości. Wykorzystane narzędzia badawcze to pogłębiony przegląd literatury, a także analiza komparatywna wtórnych wyników badań i danych statystycznych.
PROCES WYWODU: Wywód składa się z trzech części. Pierwsze wnioski w zakresie schematu kształtowania wizerunku naukowca przez media powstały na podstawie studiów literaturowych oraz analizy badań DAST. Część druga to zestawienie obrazu naukowca kreowanego przez media oraz wynikającego z danych statystycznych. Dane pochodzą z baz: EUROSTAT i OECD i dotyczą cech charakteryzujących naukowców. Część trzecia podejmuje problem kultu młodości jako silnej determinanty promującej wizerunek młodych naukowców w mediach.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Kluczową rolę w zewnętrznym kreowaniu wizerunku naukowca odgrywają media, zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. Charakter budowanego w nich obrazu ludzi nauki jest bardzo schematyczny i utrwala stereotypowe postrzeganie nauki i wizję naukowców jako młodych mężczyzn, ubranych w biały fartuch, wykonujących prace laboratoryjne. Obraz ten jest jednak daleki od rzeczywistości. Jeden z przykładów to nadreprezentacja młodych naukowców, co jest spójne z kulturą masową opartą na kulcie młodości, ale nie odzwierciedla realnych proporcji wiekowych ludzi nauki.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zrozumienie schematu budowania wizerunku naukowców w mediach oraz oddziaływania wykreowanych obrazów na społeczny odbiór ludzi nauki jest niezmiernie istotne dla optymalizowania strategii budowania przewagi konkurencyjnej w świecie nauki.
References
Acewicz, M. (2012). Czynniki więżące autorytet. Economy and Management, 3, 7-23.
Adams, C.W. (1946, October). The age at which scientists do their best work. Isis, Vol. 26, No. 3/4, 166-169.
Antczak, S.L. (2014, August 5). Who Says Scientists Peak By Age 50? Some are doing the best work of their lives later in life. Next Avenue. Pozyskano z: http://www.nextavenue.org/who-says-scientists-peak-age-50/ (dostęp: 09.02.2017).
Chambers, D.W. (1983) Stereotypic Images of the Scientist: The Draw-A-Scientist Test. Science Education, 67(2), 255-265.
Czechowska-Derkacz, B. i Łosiewicz, M. (2015). Uczelnie w medialnym kryzysie – dychotomiczny obraz naukowca i uczelni wyższej w mediach. Naukowy Przegląd Dziennikarski, 4, 42-61.
Denis, W. (1973). Age and Productivity among Scientists. W: B.T. Eiduson i L. Beckman (red.), Science as a Career Choice. Theoretical and Empirical Studies. Nowy Jork: Russell Sage Foundation, 469-471.
EUROSTAT. (2016a), Human resources in science and technology – stocks. Eurostat. Statistic Explained. Pozyskano z: http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Human_resources_in_science_and_technology_-_
stocks#Further_Eurostat_information (dostęp: 28.12.2016).
EUROSTAT. (2016b). Active population by sex, age and citizenship (1 000). Pozyskano z: http://appsso.eurostat.ec.europa.e/nui/show.do?dataset=lfsa_
agan&lang=en (dostęp: 08.02.2017).
EUROSTAT. (2016c). Employees by sex, age and occupation (1 000). Pozyskano z: http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do (dostęp: 08.02.2017).
EUROSTAT. (2017). HRST by category, sex and age. Pozyskano z: http://appsso.eurostat.ec.europa./nui/submitViewTableAction.do (dostęp: 07.02.2017).
Fedorov, A. (2015). Media Stereotypes Analysis in Classroom at the Student Audience. European Journal of Contemporary Education, Vol. 12, Is. 2, 158-162.
Haboush, A., Warren, C.S. i Benuto, L. (2012). Beauty, Ethnicity, and Age: Does Internationalization of Mainstream Media Ideals Influence Attitudes Towards Older Adults? Sex Roles, 66.
Jach, Ł. (2015). Nauka a media: wybrane sposoby prezentowania elementów systemu naukowego we współczesnych środkach masowego przekazu. Chowanna,
, 233-250.
Jurek, K. (2011). Znaczenie symboliczne i funkcje koloru w kulturze. Kultura – Media – Teologia, 6, 68-80.
Kerkhoven, A.H. (2016). Gender Stereotypes in Science Education Resources: A Visual Content Analysis. PLoS ONE, 11(11), 1-13.
Kroon, A.C. i in. (2016). Poles Apart: The Processing and Consequences of Mixed Media Stereotypes of Older Workers. Journal of Communication, 66, 811-833.
Kulczycki, E. (2017). Definicja młodego naukowca. Rzecznik Praw Obywatelskich popiera propozycję Rady Młodych Naukowców. Pozyskano z: http://ekulczycki.
pl/warsztat_badacza/definicja-mlodego-naukowca-rzecznik-praw-obywatelskich-popiera-propozycje-rady-mlodych-naukowcow/ (dostęp: 05.02.2017).
Kwiek, M. (2016, March). The European research elite: a cross-national study of highly productive academcs in 11 countries. Higher Education, Volume 71, Issue 3, 379-397.
Locke, S. (2005). Fantastically reasonable: ambivalence in the representation of science and technology in super-hero comics. Public Understanding of Science, 14, 25-46.
Łosiewicz, M., Ryłko-Kurpiewska, A., Bałandynowicz-Panfil, K., Czechowska‑Derkacz, B. i Waloteko-Ściańska, K. (2016). Identity and image in media communication. Galway, Gdynia: Wydawnictwo Novae Res. Marvel database. Pozyskano z: http://marvel.wikia.com/wiki/Category:Scientists.
Matthews, D. (2016, January 20). Research quality declines with scientists’ age, study finds. Times Higher Education. Pozyskano z: https://www.timeshighereducation.com/news/research-quality-declines-with-scientists-age-studyfinds# (dostęp: 02.02.2017).
Wiek a wizerunek naukowców w mediach Mcluhan, M. (1994). Understanding Media. The Extensions of Man. London: The MIT Press.
Młodożeniec, M. i Knapińska, A. (2013). Czy nauka wciąż ma męską płeć? Udział kobiet w nauce. Nauka, 2, 47-72.
MNiSW. (2015). Nabór kandydatów na członków Rady Młodych Naukowców V kadencji. Komunikat z dnia 16 kwietnia 2015.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Pozyskano z: http://www.nauka.gov.pl/komunikaty/nabor-
-kandydatow-na-czlonkow-rady-mlodych-naukowcow-v-kadencji.html (dostęp: 05.02.2017).
MNiSW. (2016). Stypendia dla wybitnych młodych naukowców. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Pozyskano z: http://www.nauka.gov.pl/stypendia-dla-mlodych-naukowcow/ (dostęp: 02.02.2017).
Morozowski, M. i Popadiak-Kuligowska, T. (2016). Ekspertyza programów informacyjnych głównych wydań TVP1 Wiadomości, TVN Fakty, Polsat Wydarzenia
z okresu 4.02.2016 r. do 11.02.2016 r. Raport końcowy. Warszawa: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.
OECD. (2017). R-D personnel by sector of employment and field of science. Pozyskano z: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=PERS_SCIENCE (dostęp: 06.02.2017).
Özel, M. (2012, Autumn). Children’s Images of Scientists: Does Grade Level Make a Difference? Educational Sciences: Theory & Practice – Special Issue, 3187-3198.
Rada Unii Europejskiej. (2015). Advancing gender equality in the European Research Area – Council conclusions, 14846/15, Bruksela, 1 grudnia.
Rehman, S.U., Nietert, P.J., Cope, D.W. i Kilpatrick, A.O. (2005). What to wear today? Effect of doctor’s attire on the trust and confidence of patients. The American Journal of Medicine, Vol. 118, No. 11, November, 1279-1286.
Sochacki, Ł. (2014). „Naukowiec jak malowany”. Uwagi o micie i komiksie. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, MCCCXXXVI, Prace Etnograficzne,
tom 42, z. 3, 245-256.
Steinke, J., Knight Lapinski, M., Crocker, N., Zietsman-Thomas, A., Williams, Y. i Kuchibhotla, S. (2007, September). Assessing Media Influences on Middle School-Aged Children’s Perceptions of Women in Science Using the Draw-A-Scientist Test (DAST). Science Communication, Vol. 29, No. 1, 35-64.
Tatalovic, M. (2009). Science comics as tools for science education and communication: a brief, exploratory study. Journal of Science Communication, 8(4), December, A02.
Copyright (c) 2017 HORIZONS OF EDUCATION
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a CC BY-NC-ND licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are asked to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following reserach society portals: