Wychowanie obywatela w polskich reformach szkolnych...

Kalina Bartnicka

Kalina Bartnicka Kalina Bartnicka, prof. dr hab. Od 1963 pracownik naukowy w PAN (Pracownia Dziejów Oświaty po połączeniu z Zakładem Historii Nauki i Techniki, po przekształceniach – Instytut Nauki); 2001 – Kierownik Zakładu Historii Oświaty, od 2003 – Dyrektor Instytutu Historii Nauki PAN w Warszawie;

Abstract

Since the end of the 1730s until the collapse of the Republic
of Poland, we can observe a long-lasting process of transformations
in the organisation and the scope of youth education. The changes resulted from political premises. Their aim was to improve the condition of education in order to bring up citizenscapable of conducting the essential political and economical reforms in the state. The process was started by a Piarist Stanisław Konarski and his associates. Established in 1740 in Warsaw, an elitist and exclusive boarding school, resembling the academy for nobility, Collegium Nobilium, presented modernised traditional teaching and educational programmes. The children of magnates, i.e. future social and political elite of the state, were educated here. The concept of educational ideal was worked out and disseminated by Konarski in his well-known Speech how to bring up an honest man and good citizen since early youth (1750). The emphasis was put on moral and political education of the learned speakers and politicians. The experiences were used during the reform of public Piarist schools in the Crown (1750-1753). The reformist experiences and Piarist conceptions gave rise to the discussion about the need for and the scope of educational reforms in Poland as well as the propagation of the idea of improving the Republic of Poland through educational reform. The next stage of experiences concerning civic and patriotic education through modernisation and secularisation of school curricula was the establishment and activity of the Knight’s School of the Cadet Corps founded by king Stanisław August Poniatowski in Warsaw in 1765. It educated military and office cadres and was characterised by a very emotional educational atmosphere and modern encyclopaedic general education programme

Author Biography

Kalina Bartnicka, Kalina Bartnicka, prof. dr hab. Od 1963 pracownik naukowy w PAN (Pracownia Dziejów Oświaty po połączeniu z Zakładem Historii Nauki i Techniki, po przekształceniach – Instytut Nauki); 2001 – Kierownik Zakładu Historii Oświaty, od 2003 – Dyrektor Instytutu Historii Nauki PAN w Warszawie;

od 1994 r. profesor historii wychowania
i Kierownik Katedry Historii Wychowania w Wyższej Szkole Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. 1988-2003 – profesor w Katedrze HistoriiWychowaniaWydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Studia na Uniwersytecie Warszawskim, na Wydziale Historycznym (1959 – mgr historii sztuki, 1961 mgr historii). Doktorat z nauk humanistycznych – Wydział Psychologii i Pedagogiki na UniwersytecieWarszawskim (1970). Habilitacja 1980, Instytut Historii Nauki, Oświaty i Techniki. 1991 – profesor. Współzałożyciel i członek zarządu Towarzystwa Historii Edukacji. Redaktor serii wyd. materiałów źródłowych „Archiwum Dziejów Oświaty”; członek redakcji „Rozpraw z Dziejów Oświaty”, „Ars Educandi” i „Kwartalnika Pedagogicznego”.Ważniejsze publikacje: Działalność edukacyjna Jana Śniadeckiego, Wyd. Ossolineum, Wrocław 1980 (nagroda sekretarza naukowego PAN); Wychowanie patriotyczne w szkołach Komisji Edukacji Narodowej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, II wyd. 1998 (nagroda Naukowa im. Ireny i Franciszka Skowyrów), Instytut Polonijny KUL, 1999; rozprawy i artykuły nt. historii uniwersytetów w Europie XVIII-XIX w. (nagroda zespołowa rektora UJ za udział w opracowaniu zarysu polskich uniwersytetów pt. Pologne, w: Sonder le passé a la recherche de l’université, Genewa 1985 [2 wyd. pt. Universites de Pologne, 1364-1982], red. K. Mrozowska, Wyd. PWN, Genewa-Kraków-Warszawa 1988); historii Uniwersytetu Wileńskiego XVIII/XIX; historii dzieciństwa i wychowania rodzinnego.