Odkrywanie zasobów rodziny w poradnictwie i w procesie terapii
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie zasobów rodzinnych, posiadanych przez każdą wspólnotę rodzinną potencjałów umożliwiających zaspokajanie jej podstawowych potrzeb, radzenie sobie z kryzysami rozwojowymi oraz niespodziewanymi wydarzeniami życiowymi.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Prezentowany problem badawczy odnosi się do odpowiedzi na pytania: Czym są zasoby rodzinne? Jakie są źródła ich pochodzenia? Wykorzystano wyniki analiz literatury przedmiotu oraz posłużono się empirycznymi odniesieniami do doświadczeń pracy terapeutycznej z rodzinami.
PROCES WYWODU: W założeniach poradnictwa, jak i psychoterapii rodzina pacjenta, sama będąca pacjentem zbiorowym, uznawana jest za podstawową instytucję kształtującą osobę ludzką. Przyjmując perspektywę zasobów rodziny, odchodzi się od zainteresowania deficytami i dysfunkcjami rodziny na rzecz koncentracji na aspektach pozytywnych doświadczeń, wzorców zachowań, myśli i uczuć. Podejmując analizę publikacji naukowych, w tym opracowań o charakterze terapeutycznym, przywołano koncepcje teoretyczne, na których zasadza się pojęcie zasobów rodzinnych – socjologiczne oraz konstruktywizmu, wyodrębniono kategorie zasobów rodzinnych, posłużono się empirycznymi przykładami pochodzącymi z praktyki terapeutycznej.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzone analizy wykazują, że zasoby rodzinne to wieloczynnikowy potencjał, umożliwiający rozwój poszczególnych osób i całej wspólnoty rodzinnej. Przyjmują one różne formy. Ich źródło może być zlokalizowane w atrybutach/cechach poszczególnych osób, w rodzinie i w jej środowisku. W procesie pomocy rodzinie terapeuta wnosi wiarę/ przekonanie w możliwości rodziny, poszukuje jej potencjałów, ułatwia członkom rodziny nabywanie
nowych kompetencji.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE:
• Zasoby rodzinne stanowią wartościowe podejście, pomagające rodzinie osiągnąć pozytywne
rezultaty, oczekiwane zmiany czy wyjście z kryzysu. Mogą być początkowo odkrywane
przez profesjonalistów towarzyszących rodzinie, ale docelowo warto, by były identyfikowane
przede wszystkim przez osoby żyjące w rodzinie.
• Zasoby rodzinne to bardzo szeroki zakres potencjałów umieszczonych w czasie, doświadczeniach,
uczuciach.
• Wszystkie rodziny dysponują zasobami dającymi się wykorzystać do procesów rozwoju.
References
Chrząstowski, S. (2014). Nie tylko schemat. Praktyka systemowej terapii rodzin. Warszawa: Wydawnictwo Paradygmat.
Ciczkowska-Giedziun, M. (2011). Praca socjalna z rodziną oparta na zasobach. Dysfunkcje rodziny. Roczniki Socjologii Rodziny UAM Poznań, XXI, 214-228.
Corey, G. (2005). Teoria i praktyka poradnictwa i psychoterapii. Poznań: Zysk i S‑ka.
Feldman, L. (2001). Łączenie terapii indywidualnej i rodzinnej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Goldenberg, H. i Goldenberg, I. (2006). Terapia rodzin. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Herringer, N. (2010). Empowerment in der socialen Arbeit. Stuttgart, Berlin, Köln: Wydawnictwo Kolhammer.
Kulesza, M. (2016). Pojęcie „zasoby rodzinne” jako kategoria polskiej i niemieckiej pedagogiki społecznej. W: E. Czerka-Fortuna, K. Kmita-Zaniewska i A. Zbierzchowska (red.), Zasoby rodziny. Wychowanie, poradnictwo, praca socjalna. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe „Katedra”.
Kulesza, M. (2017). Rodzinne zasoby w pedagogice społecznej i praktyce psychopedagogicznej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Lachowska, B. (2014). Pozytywna psychologia rodziny w teorii i w praktyce. W: K. Janicka i H. Liberska (red.), Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ładyżyński, A. (2017). Terapia jako forma pomocy rodzinie w powrocie do równowagi. W: M. Parzyszek i M. Samorańska (red.), Rodzina – wsparcie i pomoc. Pedagogika Rodziny w Teorii i Praktyce, 4. Lublin: Episteme.
Marquardt, M. (2002). Zasoby rodziny w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych u dzieci: studium przypadku. Nowiny Psychologiczne, 4, 59-64.
McCubbin, H.I. (1980). Family stress and adaptation. Minneapolis: National Council on Family Relations.
McCubbin, H.I. i Patterson, J.M. (1983). Family transitions: Adaptation to stess. W: H.I. McCubbin i C.R. Figley (red.), Stress and the family. Vol. I: Coping with normative transitions. New York: Bruhnel & Mosel.
Mediolańska szkoła terapii rodzin. Z G. Cecchinem rozmawiają B. de Barbaro i L. Górniak (1995).
W: G. Cecchin, Mediolańska szkoła terapii rodzin. Wybór prac. Opracował B. de Barbaro i L. Górniak. Kraków: Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rynio, A., Braun, K., Jeziorański, M. i Szewczak, I. (2015). Obudzić (nie)odkryty potencjał małżeństwa i rodziny. Lublin: Wydawnictwo Episteme.
Stierlin, H., Rucker-Embden, I., Wetzel, N. i Wirsching, M. (1999). Pierwszy wywiad z rodziną. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Teusz, G. (2018). Materiały nieopublikowane, na podstawie wykładu pt.: Komunikacja interpersonalna w systemie rodziny przeprowadzonego w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego w dniu 22 stycznia.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Zwoliński, M. (2000). Systemowe zasoby rodziny a poczucie koherencji u dorosłego dziecka. Przegląd Psychologiczny, 2(43), 139-156.
Copyright (c) 2019 Andrzej Ładyżyński
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish in this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright to their work while granting the journal the right of first publication. The work will be simultaneously licensed under a CC BY-ND license, which permits others to share the work with proper credit given to the author and the original publication in this journal.
- Authors may enter into additional, non-exclusive agreements for the distribution of the published version of the work (e.g., posting it in an institutional repository or publishing it in another journal), provided that the original publication in this journal is acknowledged.
We allow and encourage authors to share their work online (e.g., in institutional repositories or on personal websites) both before and during the submission process, as this can foster beneficial exchanges and lead to earlier and increased citations of the published work. (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following academic networking platforms:
