Freedom of Educational Subjects and Responsibility for Education
Abstract
RESEARCH OBJECTIVE: A description of how educational subjects perceive moral responsibility for the education process.
THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: IN ORDER TO ANSWER QUESTION: how do high school students and teachers perceive moral responsibility for the educational process? – individual indepth interviews with eight teachers and focus interviews with sixty students were conducted.
THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The moral responsibility can not be considered in isolation from the problem of the subject’s freedom. This text evokes three ways of understanding freedom and responsibility: Cartesian, Leibnizian and Nietzschean.
RESEARCH RESULTS: The analysis of research results, shows that students and teachers: 1) don’t perceive moral responsibility for education as personal, own, but they shift the responsibility onto the others: ministry, political parties and system. 2) understand moral responsibility only in negative perspective. Responsibility is seen only as a blame, which is a consequence of inappropriate or exceptional behaviour.
CONCLUSIONS, RECOMMENDATIONS AND APPLICABLE VALUE OF RESEARCH: None of the groups are ready to change the status quo. The research results and conclusions concern only the cases analyzed, and on this base, the generalizations should not be made from them. However, the emerging way in which educational subjects perceive moral responsibility for the educational process is of such concern that it should undergo a deeper analysis, for which this work can serve as a starting point and inspiration.
References
Czerepaniak-Walczak, M. (1994). Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Descartes, R. (1958). Medytacje o filozofii pierwszej (M. i K. Ajdukiewiczowie, tłum.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Filek, J. (1996). Ontologizacja odpowiedzialności. Wydawnictwo Baran i Suszczyński.
Frankfurt, H.G. (1997). Alternatywne możliwości i odpowiedzialność moralna. W: J. Hołówka (red.), Filozofia moralności. Postanowienie i odpowiedzialność moralna (s. 163–177). Wydawnictwo Spacja–Fundacja Aletheia.
Gut, P. (2016). Za co Leibniz krytykował Kartezjański pogląd na wolną wolę? Przegląd Filozoficzny, 25(4/100), 371–386.
Janikowski, W. (2016). Wolna wola i użyteczność. Podstawy etyki utylitaryzmu preferencji. Wydawnictwo Naukowe Semper.
Kittel, M. i Hess, L. (2012). Wolność bez alternatyw. W poszukiwaniu podstaw moralnej odpowiedzialności. Diametros, 34, 51–78.
Kozakiewicz, M. (1971). Z problemów etyki zawodowej nauczyciela. W: A. Sarapata (red.), Etyka zawodowa (s. 150–173). Książka i Wiedza.
Leibniz, G.W. (2001). Teodycea. O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła (M. Frankiewicz, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Miles, B.M. i Huberman, A.M. (2000). Analiza danych jakościowych (S. Zabielski, tłum.). Wydawnictwo Trans Humana.
Muszyński, H. (1971). U podstaw etyki zawodowej nauczyciela. W: A. Sarapata (red.), Etyka zawodowa (s. 121–149). Książka i Wiedza.
Nietzsche, F. (1905–1906). Zmierzch bożyszcz, czyli jak filozofuje się młotem (S. Wyrzykowski, tłum.). Nakład Jakóba Mortkowicza.
Nietzsche, F. (2003). Wędrowiec i jego cień (K. Drzewiecki, tłum.). Wydawnictwo Zielona Sowa.
Pieniążek, P. (2016). Między historią a metafizyką – wolność i odpowiedzialność u Nietzschego. W: M. Drwięga i R. Strzelecki (red.), Wolność jako odpowiedzialność (s. 42–61). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rudnicki, P. (2007). Edukacja mamiąca: obywatel – szkoła – władza: W matni heteronomicznej rzeczywistości. Przegląd Badań Edukacyjnych, 1(4), 95–105.
Szkudlarek, T. (1998). Pedagogika krytyczna. W: Z. Kwieciński i B. Śliwerski (red.), Pedagogika, t. 1 (s. 363–377). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Śliwerski, B. (2008). Klinika szkolnej demokracji. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Tarnowski, K. (2016). Wolność i wartości. W: M. Drwięga i R. Strzelecki (red.), Wolność jako odpowiedzialność (s. 17–25). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Tchórzewski, A. (1970). Odpowiedzialność jako wskaźnik postawy moralnej nauczyciela. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne, 30, 45–50.
Copyright (c) 2023 HORIZONS OF EDUCATION
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a CC BY-NC-ND licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are asked to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following reserach society portals:
