Psychological Processes of Educational Influence on Children and Adolescents in Changing Educational Settings
Abstract
RESEARCH OBJECTIVE: To point out the validity of the concept developed years ago of four different but complementary psychological mechanisms of educational influence on children and adolescents in explaining educational processes in contemporary educational environments.
THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The problem is the absence of this concept in the current scientific discourse on education, which may hinder the understanding of the whole spectrum of necessary psychological influences as a condition for the effectiveness of all educational interventions.
THE PROCESS OF ARGUMENTATION: 1. A description and analysis of four universal psychological mechanisms of educational influences. 2. Outlining the context and some of the directions of change in the educational experience of contemporary children and adolescents. 3. Highlighting the main changes in the transmission and reception of educational influences from a psychological perspective.
RESEARCH RESULTS: To emphasize the theoretical and practical usefulness of the concept of mechanisms of transmission of educational influences and their role as a comprehensive system of tools in the context of purposeful activity of educators.
CONCLUSIONS, RECOMMENDATIONS AND APPLICABLE VALUE OF RESEARCH: Re-reflecting on these processes can help understanding and developing the relationship between contemporary educators and the young digital generation in view of the challenges faced by educators of children and young people in the 21st century.
References
Aksman, J. i Pułka, J. (red.) (2012). Dzieci i młodzież w kręgu oddziaływania mediów i grup rówieśniczych – „w” i „pomimo” czasów ponowoczesnych. Oficyna Wydawnicza AFM.
Bakiera, L. i Harwas‑Napierała, B. (2016). Wzory osobowe w rozwoju człowieka. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Bandura, A. (2002). Social cognitive theory of mass communication. W: J. Bryant i D. Zilmann (red.), Media effects. Advances in Thepory and Research (s. 121-155). Lawrence Erlbaum.
Dewey, J. (1972). Demokracja i wychowanie. Wprowadzenie do filozofii wychowania (Z. Doroszowa, tłum.). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dębski, M. i Bugaj, M. (2019). Młodzi cyfrowi. Nowe technologie. Relacje. Dobrostan. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Dudzikowa, M. (2007), Uczyć się od idola. W: M. Dudzikowa i M. Czerepak‑Walczak (red.), Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie (t. 2, s. 217-277). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gurycka, A. (1979). Struktura i dynamika procesu wychowawczego. Analiza psychologiczna. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jędrzejewska, A. (2014). Dzieci i młodzież w sieci zagrożeń realnych i wirtualnych. Aspekty teoretyczne i empiryczne. Difin.
Jarczyńska, J. (2021). Tożsamość młodzieży w świecie mediów cyfrowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Krauze‑Sikorska, H. i Klichowski, M. (red.). (2013). Świat Digital Natives. Młodzież w poszukiwaniu siebie i innych. Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Mamroł, A. (2022). Uzależnienia medialne wśród dzieci i młodzieży – czy rodzice jeszcze zwracają na nie uwagę? W: D. Morańska i P. Oleśniewicz (red.), Współczesne zagadnienia wychowania i kształcenia. Zwrot w stronę edukacji jutra (s. 127–141). Oficyna Wydawnicza. Humanitas.
Międzynarodowa Komisja ds. Edukacji dla XXI wieku. (1998). Edukacja: jest w niej ukryty skarb. (1998). Stowarzyszenie Oświatowców Polskich.
Morańska, D. (2022). Kompetencje jutra. W: D. Morańska i P. Oleśniewicz (red.), Współczesne zagadnienia wychowania i kształcenia. Zwrot w stronę edukacji jutra (s. 69–86). Oficyna Wydawnicza Humanitas.
Lange, R., Wrońska, A., Ładna, A., Kamiński, K., Błażej, M., Jankiewicz, A. i Rosłaniec, K. (2023). Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców. Ogólnopolska Sieć Edukacyjna NASK. https://www.nask.pl/download/30/4830/ThinkstatRAPORTnastolatki-30ONLINE.pdf
Plopa, M. (2020). Posłowie. W: H. Liberska i J. Trempała (red.), Psychologia wychowania. Wybrane problemy (s. 471–475). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Przetacznik‑Gierowska, M. i Włodarski, Z.Z. (1994). Psychologia wychowawcza, t. 2. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pyżalski, J. (red.). (2019). Pozytywny Internet i jego młodzi twórcy. Dobre i złe wiadomości z badań jakościowych. Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa.
Rorty, R. (1993). Edukacja i wyzwanie postnowoczesności (A. Ważyk, tłum.). W: Z. Kwieciński i L. Witkowski (red.), Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach (s. 96–102). Instytut Badań Edukacyjnych.
Schier, K. (2014). Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Schonebeck, H. (2007). Antypedogogika. Być i wspierać zamiast wychowywać (N. Szymańska, tłum.). Wydawnictwo Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza.
Tomaszewska, H. (2012). Młodzież, rówieśnicy, nowe media. Wydawnictwo Akademickie Żak.
Włodarski, Z. (1992). Różne poziomy działań człowieka. W: Z. Włodarski i A. Matczak, Wprowadzenie do psychologii (s. 50–83). Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Copyright (c) 2024 HORIZONS OF EDUCATION
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish in this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright to their work while granting the journal the right of first publication. The work will be simultaneously licensed under a CC BY-ND license, which permits others to share the work with proper credit given to the author and the original publication in this journal.
- Authors may enter into additional, non-exclusive agreements for the distribution of the published version of the work (e.g., posting it in an institutional repository or publishing it in another journal), provided that the original publication in this journal is acknowledged.
We allow and encourage authors to share their work online (e.g., in institutional repositories or on personal websites) both before and during the submission process, as this can foster beneficial exchanges and lead to earlier and increased citations of the published work. (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following academic networking platforms:
