Edukacja w dobie sztucznej inteligencji. Wprowadzenie w problematykę i próba zarysowania niektórych pól problemowych
Abstract
RESEARCH OBJECTIVE: The purpose of the article is an attempt to synthesize the problem areas and identify the issues that arise on the horizon of the term „Artificial Intelligence – Education”. The article outlines selected current developmental trends in educational theory and prac- tice, changes that are/will be taking place in teaching/learning processes over the next few years, in terms of the use of new technologies/artificial intelligence.
THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The problem question was formulated as follows: which issues should be taken into account in social (including pedagogical) reflection around the triad of artificial intelligence – technological progress – education? The method of literature analysis and content selection and reconstruction was used to obtain a synthesis of the issues discussed.
THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The realization of the goal and the answer to the prob- lem question was included in the process of argument, which consists of: an introduction to the issue, the presented analyses and reflections (framed in bipolar terms) on the essence, interre- lationships, dependencies between artificial intelligence and education (in terms of freedom and discretion of human action).
RESEARCH RESULTS: Reflection on the issues addressed indicates the multidimensionality of the analyzed area; the analyses and reflections presented prove the conceptual (and purposeful) diversity within the studied reality, and the analyses presented suggest the need for changes in some dimensions/scopes of institutional education.
CONCLUSIONS, RECOMMENDATIONS AND APPLICABEL VALUE OF RESEARCH: There is a need to prepare universal studies of the nature of, among other things, an in-depth critical discourse on artificial intelligence and its educational orientation. In the face of new educational challenges (but also threats), under conditions of constant socio-cultural change, it is necessary to develop knowledge, skills and competencies – especially of the younger generation – in order to effectively undertake critical discourses.
References
Infuture Institute. (2021). Przyszłość edukacji. Scenariusze 2046. Infuture Institute. https://infuture.institute/raporty/przyszlosc-edukacji/
Komisja Europejska. (2022). Wytyczne etyczne dla nauczycieli dotyczące wykorzystania sztucznej inteligencji i danych w nauczaniu i uczeniu się. Urząd Publikacji Unii Europejskiej. https://data.europa.eu/doi/10.2766/169
Kowalski M. (2023). Edukacja – prawda – nauka (wiedza). Między wolnością a bezpieczeństwem? W: M. Magda-Adamowicz, E. Pasterniak-Kobyłecka i A. Famuła-Jurczak (red.), Edukacja wczoraj, dziś, jutro (s. 43–55). Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kowalski, M. i Zygadło, A. (2022). Problemy i wyzwania współczesnej edukacji w zmieniającej się rzeczywistości społecznej – wprowadzenie w problematykę. Rocznik Lubuski, 48(2), 7–12. https://doi.org/10.34768/rl.2022.v482.01
Kroplewski, R. (2021). Kodeks etyczny AI – prekursorzy narzucą standard. Pomorski Thinkletter, 4, 72–75. https://www.kongresobywatelski.pl/wp-content/uploads/2021/12/pomorski_thinkletter-4-2021.pdf
Kuruliszwili, S. (2021). Sztuczna inteligencja – nowe wyzwanie edukacyjne. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 10, 28–40. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.6653
Łukawski, T., Łukawski, A. i Rafał, M. (2023). Do czego AI nie służy. Przewodnik dla nauczycieli stworzony przez grupę roboczą ds. AI. Ministerstwo Edukacji i Nauki, MEiN Tech, Instytut Badań Edukacyjnych. https://ibe.edu.pl/images/Przewodnik_Do_czego_AI_nie_służy.pdf
Machura, M. (2023). Chat GPT w szkole. Szanse i zagrożenia. Ministerstwo Edukacji i Nauki, MEiN Tech, Instytut Badań Edukacyjnych. https://samorzad.pap.pl/sites/default/files/2023-04/Chat_GPT%C2%A0w_szkole_-_szanse_i_zagrożenia.pdf
Niezależna grupa ekspertów wysokiego szczebla ds. sztucznej inteligencji. (2019). Wytyczne w zakresie etyki dotyczące godnej zaufania sztucznej inteligencji. Komisja Europejska.. https://data.europa.eu/doi/10.2759/21984
Tomaszewska, R. (2021). Człowiek i praca. Perspektywa transhumanizmu. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Tomaszewska, R. (2024). Andragogy meets ChatGPT in lifelong learning: Exploring opportunities and challenges. IEEE Computer Society Press. [W druku].
Tuomi, I. (2018). The impact of artificial intelligence on learning, teaching, and education. Publications Office of the European Union. https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC113226
Uchwała nr 196 Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia „Polityki dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce od roku 2020”. (2021). M.P. 2021, poz. 23. (Polska).
Copyright (c) 2024 HORIZONS OF EDUCATION
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a CC BY-NC-ND licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are asked to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following reserach society portals:
