Zaburzenia emocjonalno-społeczne dziecka w rodzinie niepełnosprawnej i jego profilaktyka
Abstract
Autor artykułu zauważa, że na tle dokonujących się zmian społecznych, ekonomicznych i politycznych wzrasta liczba młodych ludzi przejawiających różnego rodzaju dysfunkcje rozwojowe i opiekuńczo-wychowawcze. Zaznacza, że wszelkiego rodzaju deformacje, choroby, destrukcyjne zaburzenia zachowania niosą ze sobą ograniczenia indywidualne oraz zakłócają harmonijny stan funkcjonowania społecznego. W związku z tym wskazuje najpierw na konieczność podejmowania działań profilaktycznych. Mają one przede wszystkim umożliwiać dzieciom i młodzieży odkrywanie prawidłowego i integralnego rozwoju. Ułatwiać im kontakty społeczne w środowisku lokalnym i ograniczać negatywne oddziaływanie jednostek i grup o charakterze patologicznym i antyspołecznym. Powinny również wpierać w sposób optymalny i zadawalający procesy opiekuńcze i wychowawcze w środowisku rodzinnym, szkolnym oraz pozaszkolnym.
Autor koncentruje rozważania wokół środowiska rodzinnego. Podkreśla, że rodzina jest podstawowym i najistotniejszym miejscem życia dziecka i jego rozwoju fizycznego, emocjonalnego, intelektualnego, seksualnego, moralnego, duchowego. Jednocześnie przestrzega przed zagrożeniami i niebezpieczeństwami na jakie narażona jest rodzina. Wskazuje na szereg czynników, które sprzyjają w prawidłowym funkcjonowaniu lub powodują dezintegrację i dysfunkcjonalność rodziny. Do przyczyn destabilizujących rodzinę zalicza między innymi: zmiany w strukturze powodujące dezaktualizację tradycyjnego modelu rodziny, zmiany mentalności wywołane przez „pęknięcie łańcucha tradycji” oraz rozbicie wartości osobowych w rodzinie przez konsumpcjonizm.
Szczególną uwagę kieruje w stronę rodziny, w której żyje dziecko niepełnosprawne. Z perspektywy psychologii humanistycznej, na przykładzie koncepcji L.M. Brammera, zgodnie z którą kontakt wpierający będzie polegać na tworzeniu wspomaganemu (osobie niepełnosprawnej) warunków do wszechstronnego rozwoju, przybliża proces wspomagania rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym. Akcentuje kluczową rolę, jaką pełni osoba wspierająca (terapeuta). Do ważnych jej osobistych cech wyróżnia: świadomość siebie i swojego systemu wartości, przeżywanie i okazywanie uczuć, pełnienie funkcji modelowych dla wspomaganego, zainteresowanie ludźmi i sprawami społecznymi, jasne zasady etyczne i poczucie odpowiedzialności. Wskazuje również na warunki ułatwiające rozwój, którymi są empatia, ciepło i opiekuńczość, otwartość, pozytywny stosunek i szacunek dla wspomaganego oraz konkretność i specyficzność.
Copyright (c) 2016 HORIZONS OF EDUCATION
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a CC BY-NC-ND licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are asked to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following reserach society portals: