Wolontariat jako aktywna forma adaptacji do starości i strategia radzenia sobie z samotnością

Abstract

Celem poznawczym niniejszego artykułu jest opis wolontariatu jako aktywnej formy adaptacji do starości i strategii radzenia sobie z samotnością w tym okresie życia człowieka. Celem praktycznym niniejszego opracowania jest natomiast określenie wskazań w projektowaniu systemu wspierania wolontariatu osób starszych. W percepcji ogółu społeczeństwa starość jest bilansem życia, syntezą i wykładnikiem ludzkich uzdolnień i dokonań oraz rozrachunkiem z przeszłością. Często prowadzi do pogorszenia się pozycji w rodzinie oraz środowisku lokalnym, a w związku z tym do zmiany publicznego i prywatnego „ja”. Przede wszystkim jest jednak okresem nagromadzenia się czynników zwiększających ryzyko przeżywania przewlekłych schorzeń, doświadczania śmierci przyjaciół czy współmałżonka oraz samotności i osamotnienia. W perspektywie pedagogicznej osoby starsze mogą i powinny stanowić istotne ogniwo kapitału społecznego. Osiągnięcie tego zadania jest możliwe dzięki wdrażaniu strategii edukacji do aktywnej starości, w których za podstawę adaptacji do tego okresu uznaje się tak zwaną selektywną optymalizację sprawności funkcji psychicznych, fizycznych i społecznych, czyli podtrzymywanie poprzez stymulację tych funkcji, które ulegają stopniowej deterioracji. Przykładem takich w pełni synergicznych działań jest aktywność prospołeczna określona mianem wolontariatu. Na tle dokonanej w artykule analizy literatury oraz dostępnych badań dostrzegać w niej będziemy element systemu wsparcia społecznego oraz optymalną formę adaptacji do starości, która poradzi sobie także z samotnością.