Godność pracownika jako wartość
Abstract
Praca jest w wielorakich wymiarach powiązana z godnością człowieka, będąc zarówno celem, jak i wyrazem człowieczeństwa. Obejmuje fizyczną, psychiczną i duchową sferę człowieka, jego indywidualność i wyjątkowość. Stanowi o samorealizacji osoby ludzkiej. Godność jest także wartością normatywną, na jej podstawie można kierować określone roszczenia i powoływać się na nią przed sądem. Godność człowieka nie jest prawem podmiotowym, uzyskanym w wyniku przyjęcia określonej normy w akcie prawnym, lecz jest prawem naturalnym. Jest bowiem przyrodzonym i niezbywalnym prawem człowieka. Aksjologiczne oparcie praw człowieka na ideałach godności ludzkiej znajduje odzwierciedlenie w regulacjach prawa międzynarodowego, a także na poziomie ustawodawstwa krajowego. Jej zachowanie jest podstawową wartością w całym systemie prawa. Znajduje także odzwierciedlenie w społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) oraz społecznej nauce Kościoła.
References
Bała P., Godność jako źródło praw i wolności człowieka w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., „Z problemów bezpieczeństwa. Prawa człowieka”. Zeszyty Naukowe 2012, nr 4/2b, 26-45.
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Legalis 2012 (dostęp: 17.02.2015).
Baran K.W., Ćwiertniak B.M., Driczinski S., Góral Z., Kosut A., Perdeus W., Piątkowski J., Skąpski M., Tomaszewska M., Włodarczyk M., Wyka T., Kodeks pracy. Komentarz, LEX 2012 (dostęp: 01.03.2015).
Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2005.
Boruta I., Godność człowieka – kategorią prawa pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2001, nr 8.
Chardin T. de, Quelques refl exions sur les droits de l’homme, “Enseignement des droitsde l’homme” 1985, nr 4.
Chlewiński Z., Zaleski Z., Godność, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, red. L. Bieńkowski i in., Lublin 1989.
Chmaj M., Godność człowieka jako źródło jego wolności i praw, w: M. Chmaj, L. Leszczyński, W. Skrzydło, J.Z. Sobczak, A. Wróbel, Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce, t. 1, Zasady ogólne, Kraków 2002.
Dylus A., Godność człowieka: fundament wartości europejskich, „Teologia i Człowiek” 2004, nr 3.
Działocha K., Idee przewodnie wolności i praw jednostki w procesie uchwalania Konstytucji RP, w: Wolność i prawa jednostki w Konstytucji RP, t. 1, red. M. Jabłoński, Warszawa 2010.
Encyklopedia prawa, red. U. Kalina-Prasznic, Warszawa 2007.
Gierwiński M., Polityka społeczna a CSR, Aktualne zagadnienia prawa pracy i polityki socjalnej, tom II, red. B.M. Ćwiertniak, Sosnowiec 2013.
Góral Z., Podstawowe zasady indywidualnego prawa pracy, w: Zarys systemu prawa pracy, t. 1, red K.W. Baran, Warszawa 2010.
Haczkowska M., Balicki R., Bartoszewicz M., Complak K., Ławniczak A., Masternak-Kubiak M., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, LexisNexis, Warszawa 2014 (dostęp: 18.02.2015).
Iwulski J., Sanetra W., Kodeks pracy. Komentarz, LEX/el 2013 (dostęp: 20.02.2015).
Jackowiak Cz., Zakładowe organy wymiaru sprawiedliwości w sporach ze stosunku pracy, Poznań 1965.
Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus, <http://www.tezeusz.pl>.
Jan XXIII, Encyklika Pacem In Terris, <http://www.opoka.org.pl>.
Jaśkowski K., Maniewska E., Komentarz aktualizowany do ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, LEX/el 2015 (dostęp: 18.02.2015).
Jedlecka W., Godność człowieka jako podstawa aksjologiczna porządku prawa Unii Europejskiej, w: Współczesne koncepcje ochrony wolności i praw podstawowych, red. A. Bator, Wrocław 2013.
Jończyk J., Spory ze stosunku pracy, Warszawa 1965.
Jończyk J., Zagadnienie ochrony dóbr osobistych w prawie pracy, Warszawa 1963.
Kędzia Z., Burżuazyjna koncepcja praw człowieka, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1980.
Kodeks pracy. Komentarz, red. W. Muszalski, LexisNexis, Warszawa 2013 (dostęp: 03.03.2015).
Liszcz T., Godność pracownika, w: Encyklopedia prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. L. Florek, Warszawa 1998.
Mazurek F., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin 2001.
Rycak A., Powszechna ochrona trwałości stosunku pracy, Warszawa 2013.
Sadowski M., Godność człowieka – aksjologiczna podstawa państwa i prawa, <http://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/21952/002.pdf> (dostęp: 27.02.2015).
Schambeck H., O prawach podstawowych człowieka w austriackim prawie konstytucyjnym, w: Godność człowieka jako kategorie prawa, red. K. Complak, Wrocław 2001.
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, LEX, 2013 (dostęp: 18.02.2015).
Słownik języka polskiego, t.1, red. M. Szymczak, Warszawa 1988.
Sobczyk A., Prawo i człowiek pracujący – między ochroną godności a równości, <https://prawo.amu.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0006/173499/Sobczyk-Prawo-i-czowiek-pracujcy-midzy-ochron-godnoci-a-rownoci.pdf> (dostęp 20.02.2015).
Szewczyk H., Ochrona dóbr osobistych w zatrudnieniu, Kraków 2007.
Świątkowski A.M., Kodeks pracy. Komentarz, Legalis 2012 (dostęp: 20.02.2015).
Wratny J., Prawo do pracy w czterech przybliżeniach, katolicka nauka społeczna, prawo międzynarodowe, prawo europejskie i prawo polskie, „Rynek Pracy” 2005, nr 7.
Wyka T., W poszukiwaniu aksjologii prawa pracy – o roli encykliki Laborem exercens Jana Pawła II, „Monitor Prawa Pracy” 2011, nr 9.
Zatorski W., Naruszenie dóbr osobistych pracodawcy, Legalis 2011 (dostęp: 20.02.2015).
Akty prawne:
Europejska Karta Społeczna, Dz. U. 1999, nr 8, poz. 67 z późniejszymi zmianami.
Karta Narodów Zjednoczonych z 26 czerwca 1945 r., (Charter of the United Nations), Dz. U. 1947, nr 23, poz. 90 z późniejszymi zmianami, <http://www.unic.un.org.pl> (dostęp: 10.03.2015).
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 r., Dz. Urz. Unii Europejskiej, C 303, 14.12.2007. Tekst proklamowany w 2000 r. ogłoszony został w „Official Journal of the European Communities” 18.12.2000, C 364/01.
Konstytucja Międzynarodowej Organizacji Pracy, Dz. U. 1948, (dostęp: 10.03.2015).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483 z późniejszymi zmianami.
Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych z 16 grudnia 1966 r., International Covenant on Economie, Social an d Cultural Rights, „General Assembly” 2200 A (XXI); Dz. U. 1977, nr 38, poz. 169, „Humań Rights” (1988) Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r., (Universal Declaration o f Human Rights, General Assembly res. 217 A III), <http://www.unesco.pl> (dostęp: 10.03.2015).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. Kodeks zobowiązań, Dz. U. 1933, nr 82 poz. 598.
Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z 13 grudnia 2007 r., Dz. U. Unii Europejskiej, 17.12.2007, C 306; Dz. U. 2009, nr 203, poz. 1569.
Ustawa z dnia 23 maja 1991r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, Dz. U. 1991, nr 55, poz. 236, z późniejszymi zmianami.
Ustawa z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych. Dz. U. 2001, nr 79, poz. 854 z późniejszymi zmianami.
Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996r.o komercjalizacji i prywatyzacji, Dz. U. 2013, nr 118, poz. 216.
Copyright (c) 2016 HORIZONS OF EDUCATION
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish in this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright to their work while granting the journal the right of first publication. The work will be simultaneously licensed under a CC BY-ND license, which permits others to share the work with proper credit given to the author and the original publication in this journal.
- Authors may enter into additional, non-exclusive agreements for the distribution of the published version of the work (e.g., posting it in an institutional repository or publishing it in another journal), provided that the original publication in this journal is acknowledged.
We allow and encourage authors to share their work online (e.g., in institutional repositories or on personal websites) both before and during the submission process, as this can foster beneficial exchanges and lead to earlier and increased citations of the published work. (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following academic networking platforms:
