Polityczne uwarunkowania „bolszewizmu” w etatystycznej polityce oświatowej III RP
Abstract
Artykuł dotyczy podporządkowania pedagogiki i polityki oświatowej ideologii „homo sovieticus”, która sprowadza je do służebności wobec dwóch ściśle powiązanych z sobą faktów: poddawania procesów edukacyjnych ocenie z punktu widzenia ideologii totalitarnej albo do narzucania w państwie ustrojowo demokratycznym – ideologii partii rządzącej. Wyjaśniam, dlaczego system zarządzania edukacją w Polsce nie zmienił się od czasów totalitarnych, socjalistycznych mimo transformacji politycznej i społecznej. Odsłaniam toksyczny charakter centralizmu szkolnego, który niszczy elastyczność, innowacyjność, suwerenność i profesjonalizm pedagogicznej pracy nauczycieli. Wskazuję zarazem na konieczność radykalnej zmiany w polityce oświatowej państwa oraz modelu kształcenia i wychowywania młodych pokoleń w szkolnictwie publicznym.
References
Birzea C., Reformni proces ve skolstvi transformujicich se zemi stredni a vychodni Evropy, w: Reformy skolstvi ve stredni a vychodni Evrope. Prubeh a vysledky, Praha 1996.
Bortnowski S., Spór ze szkołą, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982.
Chętkowski D., Nauczycielu, nie decydujesz, „Głos Nauczycielski” 2011, nr 7, s. 2.
Czaputowicz J., Suwerenność, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2013.
Dumowska B., Edukacja autorska w szkołach publicznych w Polsce, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2003.
Edukacja w wolności, red. B. Śliwerski, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1992.
Europejska Karta Samorządu Lokalnego <http://pl.wikipedia.org/wiki/Europejska_Karta_Samorz%C4%85du_Lokalnego> (dostęp: 17.10.2014).
Figiel M., Szkoły autorskie w Polsce. Realizacje edukacyjnych utopii, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2001.
Gdy gaśnie pamięć ludzka, dalej mówią kamienie... Lech Kaczyński, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, red. J. Górniewicz, UWM, Olsztyn 2010.
Hejnicka-Bezwińska T., Zarys historii wychowania (1944-1989). Oświata i pedagogika pomiędzy dwoma kryzysami, Wydawnictwo ZNP, Kielce 1996.
Kieżun W., Patologia transformacji, Wydanie uzupełnione zawiera rozmowę Czesława
Bieleckiego z Witoldem Kieżunem, Poltext sp. z o.o., Warszawa 2013.
Kłakówna Z.A., Jakoś i jakość. Subiektywna kronika wypadków przy reformowaniu szkoły (1989-2013), Universitas, Kraków 2014.
Korupcja, nepotyzm, nieuczciwy lobbing. Komunikat z badań, CBOS, Warszawa 2004.
Kozłowski P., Logika negatywnych zmian, w: Wizja przyszłości Polski. Studia i analizy, t. 1:
Społeczeństwo i państwo, red. J. Kleer, A.P. Wierzbicki, Z. Strzelecki, L. Kuźnicki, PAN Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa 2011.
Kwieciński Z., Edukacja demokratyczna i humanistyczna jako ruch i dzieło społeczne pomiędzy sierpniem a grudniem, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Socjologia Wychowania IV, Zeszyt 135, Toruń 1982.
Kwieciński Z., Socjopatologia edukacji, Wydawnictwo Edytor, Warszawa 1992.
Niesiołowski A., Ideologizacja kultury, „Kultura i Wychowanie” 1937, z. 4, s. 219-220.
Nowak-Jeziorański J., Polska po komunizmie, Universitas, Kraków 1995.
Opór w kulturze. Tradycja – edukacja – nowoczesność, red. E. Bilińska-Suchanek, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2014.
Pedagogika alternatywna – dylematy praktyki, red. K. Baranowicz, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1995.
Pedagogika alternatywna – dylematy teorii, red. B. Śliwerski, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1995.
Pierzchała A., Pasywność w szkole. Diagnoza zjawiska z punktu widzenia analizy transakcyjnej, Wydawnictwo AJD, Częstochowa 2013.
Postkomunistyczne pokolenie, red. B. Jung, K. Roberts, Książka i Wiedza, Warszawa 1995.
Przyborowska B., Struktury innowacyjne w edukacji. Teoria. Praktyka. Rozwój, Wydawnictwo UMK, Toruń 2003.
Przyszczypkowski K., Opozycja polityczna w Polsce – wyzwania dla edukacji. Pomiędzy oporem, emancypacją i transformacją, Wydawnictwo UAM Poznań, Wydawnictwo Edytor, Poznań–Toruń 1993.
Raport Polska 2050, PAN Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus+” 2011, Warszawa.
Regulski J., Rozwój samorządności w Polsce. Próba przewidywań, w: Wizja przyszłości Polski. Studia i analizy, t. 3: Ekspertyzy, red. B. Galwas, L. Kuźnicki, PAN Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa 2012.
Ricoeur P., Zło. Wyzwanie rzucone filozofii i teologii, PAX, Warszawa 1992.
Rychard A., Demokracja i rynek w Polsce połowy stulecia: parę uwag o szansach konsolidacji i zakorzenienia, w: Wizja przyszłości Polski. Studia i analizy, t. 1: Społeczeństwo i państwo, red. J. Kleer, A.P. Wierzbicki, Z. Strzelecki, L. Kuźnicki, PAN Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa 2011.
Sikora S., Mass media a wychowanie. Telewizja, „Wychowawca”, 1995, nr 5.
Sliwerski B., Edukacja pod prąd, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2001.
Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, red. M. Dudzikowa, K.Knasiecka-Falbierska, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.
Szyszkowska M., Nadzieja w rozwoju duchowym, w: Wizja przyszłości Polski. Studia i analizy, t. 1: Społeczeństwo i państwo, red. J. Kleer, A.P. Wierzbicki, Z. Strzelecki, L. Kuźnicki, Warszawa: PAN Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” 2011, s. 74.
Śliwerska W., Śliwerski B., Edukacja w wolności, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1991.
Śliwerski B., Uspołecznienie publicznego szkolnictwa w III RP w gorsecie centralizmu, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.
Śliwerski B., Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2015.
Śliwerski B., Edukacja autorska, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1996.
Śliwerski B., Jak zmieniać szkołę. Studia z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1998.
Śliwerski B., Problemy współczesnej edukacji. Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
Śliwerski B., Wyspy oporu edukacyjnego, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1993.
Tischner J., Etyka Solidarności oraz Homo Sovieticus, Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 1992.
W poszukiwaniu wspólnoty. 15 lat spotkań pedagogów z Oldenburga i Torunia, red. Aleksander Nalaskowski, UMK, Toruń 1996.
Zybertowicz A., Dwie transformacje, dwa życia, „wSieci” 27 lipca – 2 sierpnia 2015, s. 98.
Copyright (c) 2016 HORIZONS OF EDUCATION
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish in this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright to their work while granting the journal the right of first publication. The work will be simultaneously licensed under a CC BY-ND license, which permits others to share the work with proper credit given to the author and the original publication in this journal.
- Authors may enter into additional, non-exclusive agreements for the distribution of the published version of the work (e.g., posting it in an institutional repository or publishing it in another journal), provided that the original publication in this journal is acknowledged.
We allow and encourage authors to share their work online (e.g., in institutional repositories or on personal websites) both before and during the submission process, as this can foster beneficial exchanges and lead to earlier and increased citations of the published work. (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following academic networking platforms:
