Rodzina – szkoła – środowisko lokalne jako synergiczna przestrzeń socjalizacji
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest teoretyczne przedstawienie trzech ważnych pedagogicznie przestrzeni socjalizacji dzieci i młodzieży, jakimi są: rodzina, szkoła, środowisko lokalne. Ponadto istotne jest wskazanie na synergiczny charakter oddziaływań wymienionych komponentów/podmiotów jako warunek sine qua non prawidłowego przebiegu procesu socjalizacji, traktowanego holistycznie i komplementarnie. Takie ujęcie procesu socjalizacji występuje w teorii środowiskowej (pedagogika społeczna), wskazującej na udział w tym procesie wielu środowisk wychowawczych, które wspólnie powinny tworzyć/modyfikować przestrzeń socjalizacji.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy został sformułowany w postaci następujących pytań: Jak przedstawia się synergia rodziny, szkoły i środowiska lokalnego jako przestrzeni socjalizacji? Jakie jest jej znaczenie w prawidłowym przebiegu procesu socjalizacji dzieci i młodzieży? Zastosowana została metoda analityczna – analiza treściowa literatury dotyczącej socjalizacji i czynników ją warunkujących (ujęcie socjologiczno‑pedagogiczne).
PROCES WYWODU: Na wstępie artykułu wyjaśnione zostało pojęcie socjalizacji rozumianej jako przestrzeń społeczna. Następnie scharakteryzowana została rodzina jako rudymentarna przestrzeń socjalizacji (pierwotnej), w dalszej kolejności przedstawiono przestrzenie socjalizacji wtórnej: szkoła, środowisko lokalne. W rozważaniach ujęty został synergiczny aspekt wyróżnionych przestrzeni socjalizacji. Wskazano na jednolitość oddziaływań środowiskowych w prawidłowym przebiegu procesu socjalizacji dzieci i młodzieży.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza dotyczyła trzech ważnych dla dzieci i młodzieży środowisk wychowawczych, tj. rodziny, szkoły, środowiska lokalnego, tworzących wspólną przestrzeń socjalizacji. Wskazała na konieczność współpracy/synergii wymienionych komponentów w prawidłowym przebiegu procesu socjalizacji dzieci i młodzieży.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: O jakości socjalizacji dzieci i młodzieży decyduje przede wszystkim rodzina, w dalszej kolejności szkoła i środowisko lokalne oraz znajdujące się w nich zasoby. Współpraca wymienionych środowisk/przestrzeni powoduje, iż dopełniają się one, uzupełniają i wzbogacają, tworząc bogatą w treści platformę życia, edukacji, wychowania i socjalizacji. Dlatego też wnioski wynikające z rozważań zawartych w artykule należy skierować do wszystkich uczestników procesu socjalizacji dzieci i młodzieży.
References
Adamski, F. (2006). Rodzina. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. V. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Dudzikowa, M. (2001). Mit o szkole jako miejscu wszechstronnego rozwoju ucznia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Dylak, S. (2012), Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Forma, P. (2012). Socjalizacja dziecka z rodziny wielodzietnej. Adamski, F. (2006). Rodzina.W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. V. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Dudzikowa, M. (2001). Mit o szkole jako miejscu wszechstronnego rozwoju ucznia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Dylak, S. (2012). Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania.
Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Forma, P. (2012). Socjalizacja dziecka z rodziny wielodzietnej. Studium teoretyczno‑empiryczne. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Ilnicka, R.M. (2008). Środowiskowy kontekst niedostosowania społecznego. Toruń: Wydawnictwo Akapit.
Izdebska, J. (2015). Wielowymiarowość przestrzeni życia współczesnego dziecka. Zagadnienia Społeczne 2(4), 11‑15.
Kowalski, S. (1979). Socjologia wychowania w zarysie. Warszawa: PWN.
Kunowski, S. (2004). Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Kwak, A. (2006). Rodzina – formy i warunki funkcjonowania. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. V. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Lepalczyk, I. i Marynowicz‑Hetka, E. (1985). Wzmacnianie sił społecznych środowiska ludzkiego. W: A. Radziewicz‑Winnicki (red.), Pedagogica socjetatis. Przedmiot, zadania a współczesność. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Lewowicki, T. (1987). Aspiracje dzieci i młodzieży. Warszawa: PWN.
Matyjas, B. (2012). Dzieciństwo na wsi. Warunki życia i edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Modrzewski, J. i Sipińska, D. (2006). Socjalizacja. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. V. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Modrzewski, J., Śmiałek, M.I. i Wojnowski, K. (red.). (2008). Relacje podmiotów (w) lokalnej przestrzeni edukacyjnej (inspiracje…). Poznań: Wydawnictwo UAM, WP-A.
Nikitorowicz, J. (2005). Próba określenia przedmiotu edukacji międzykulturowej. W: J. Nikitorowicz i D. Misiejuk (red.), Region – Tożsamość – Edukacja. Białystok: Trans Humana.
Palka, K. (2013). Szkoła wiejska jako przestrzeń współpracy różnych podmiotów w środowisku. W: M. Sobecki, W. Danilewicz i T. Sosnowski (red.), Pedagogika społeczna wobec zmian przestrzeni życia społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Przecławska, A. (1999). Przestrzeń życia człowieka między perspektywą mikro a makro. W: A. Przecławska i W. Theiss (red.), Pedagogika społeczna. Kręgi poszukiwań. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Surzykiewicz, J. (2011). Przestrzenno‑społeczna orientacja w pedagogice społecznej i pracy socjalnej (wybrane koncepcje i doświadczenia). Pedagogika Społeczna, 3‑4 (41‑42), 46‑51.
Theiss, W. (2001). Mała ojczyzna: perspektywa edukacyjno‑utylitarna. W: W. Theiss (red.). Mała ojczyzna. Kultura – edukacja – rozwój lokalny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Tillmann, K.J. (1996). Teorie socjalizacji: społeczność, instytucja, upodmiotowienie. Warszawa: PWN.
Winiarski, M. (2000). Rodzina – szkoła – środowisko lokalne. Warszawa: Wydawnictwo IBE.
Copyright (c) 2017 HORIZONS OF EDUCATION
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a CC BY-NC-ND licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are asked to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following reserach society portals: