Prawo dziecka do relacji osobistej z rodzicami w sytuacji ich rozstania
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem opracowania jest analiza sytuacji dziecka w relacji osobistej z rodzicem w czasie kryzysu w rodzinie, jakim jest rozstanie rodziców, uwzględniając obowiązujące przepisy prawa polskiego.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem do rozwiązania stała się odpowiedź na pytanie, czy obowiązujące przepisy w sposób właściwy określają prawo do relacji osobistych dziecka z rodzicami żyjącymi w rozłączeniu. W zakresie przyjętej metodologii zastosowano założenia filozofii antropologicznej, filozofii personalistycznej, filozofii dialogu, praw człowieka i filozofii odpowiedzialności, a także metodę dogmatyczno-prawną oraz metodę analizy i krytyki piśmiennictwa.
PROCES WYWODU: Opracowanie rozpoczyna zwrócenie uwagi na problem relacji osobistej dziecka z rodzicami po ich rozstaniu. Następnie dokonano analizy art. 113 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w kontekście prawidłowości ujmowania relacji z rodzicem jako obowiązku dziecka, a także prawidłowości ograniczenia regulacji sfery stosunków z rodzicami po ich rozstaniu do kontaktów. Wskazano także na sposób, w jaki regulacje międzynarodowe określają relacje dziecka z rodzicami żyjącymi w separacji.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Podjęte badania wskazują na konieczność dostosowania polskich regulacji do standardów międzynarodowych i pełniejsze uwzględnienie podmiotowości i godności osobowej dziecka.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Postuluje się zmianę regulacji art. 113 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego poprzez usunięcie kategorii obowiązku dziecka do kontaktu z rodzicem oraz zmianę pojęcia kontakt na szerszą definicję osobistych relacji.
Bibliografia
Ablewicz, K. (1988). Sytuacja wychowawcza jako szczególne spotkanie dwóch osób – szkic problematyki. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Pedagogiczne, 8.
Ciepła, H. (2010). Nowelizacje kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z komentarzem. Warszawa: LexisNexis.
CJ/ENF-ISE(2020)7A. (2020). Analysis of international and European standards and practical tools, identification of gaps and possible proposals. https://rm.coe.int/ cj-enf-ise-2020-7a-analysis-of-international-and-european-standards-an/1680a0a962
Czepek, J. (2016). Prawo do kontaktu obojga rodziców z dzieckiem. LEX/el. https://sip.lex.pl/komentarze-i publikacje/linie-orzecznicze/prawo-do-kontaktu-obojga -rodzicow-z-dzieckiem-419726017
Długoszewska, J. (2012). Przesłanki oraz skutki ograniczenia i pozbawienia władzy rodzicielskiej. Warszawa: LexisNexis.
Extract from CM(2019)131. (2019). Committee of Experts on the Rightsand the Best Interests of the Child in Parental Separation in Care Proceedings. https://rm.coe.int/ cj-enf-ise-2020-2021-en/1680992cb5
Haak, H. (2017). Postępowanie w sprawach dotyczących kontaktów z dzieckiem – wybrane zagadnienia. W: J. Jeżewski i A. Pawlak (red.), Człowiek. Prawo. Państwo. Księga Jubileuszowa dedykowana Stanisławowi Leszkowi Stadniczeńko (s. 399-416). Warszawa: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie.
Hendrych, K. (2016). Wykonywanie władzy rodzicielskiej i kontaktów w warunkach istnienia elementu zagranicznego. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Holewińska-Łapińska, E., Domański, M. i Słyk, J. (2016). Orzecznictwo w sprawach o wykonanie kontaktów z dziećmi. Prawo w Działaniu. Sprawy Cywilne, 25, 7-37.
Ignaszewski, J. (2011). Komentarz do spraw o kontakty z dzieckiem. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Justyński, T. (2011). Prawo do kontaktów z dzieckiem w prawie polskim i obcym. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej. Dz. Urz. UE 2016 C, Nr 202, s. 1.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997, Nr 78, poz. 483 ze zm.
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 r. Dz.U. 1993, Nr 61, poz. 284 ze zm.
Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989 r. Dz.U. z 1991 r., Nr 120, poz. 526.
Konwencja z dnia 15 maja 2003 r. o kontaktach z dzieckiem. Dz.U. Nr 68, poz. 576.
Michalak, M. i Jaros, P. (2014). Prawo dziecka do obojga rodziców. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 13(3), 11-55.
Okoń, W. (1996). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Plopa, M. (2008). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Impuls.
Kodeks rodzinny. Projekt. (2019). W: S.L. Stadniczeńko i M. Michalak (red.), O potrzebie nowego Kodeksu rodzinnego i jego podstawach aksjologicznych. W 30. rocznicę uchwalenia Konwencji o prawach dziecka. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Smolińska-Theiss, W. (2020). Władza rodzicielska vs odpowiedzialność rodzicielska – pedagogiczny kontekst Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W: A. Pawlak, B. Skwarek i J. Stadniczeńko (red.), W trosce o rozwój i bezpieczeństwo dziecka – aspekty społeczno-prawne (s. 235-249). Warszawa: Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna.
Sokołowski, T. (2013). W: H. Dolecki i T. Sokołowski (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy (wyd. 2). Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
Stadniczeńko, S.L. (2019). Podstawy aksjologiczne i intelektualne kształtowania projektu Kodeksu rodzinnego. W: S.L. Stadniczeńko i M. Michalak (red.). O potrzebie nowego Kodeksu rodzinnego i jego podstawach aksjologicznych. W 30. rocznicę uchwalenia Konwencji o prawach dziecka. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Stadniczeńko, S.L. (2015). Prawo dziecka do wychowania w rodzinie. W: S.L. Stadniczeńko (red.), Konwencja o prawach dziecka. Wybór zagadnień (artykuły i komentarze). Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Stojanowska, W. (2000). Władza rodzicielska pozamałżeńskiego i rozwiedzionego ojca. Studium socjologiczno-prawne. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Stojanowska, W. (2011). W: W. Stojanowska (red.), Nowelizacja prawa rodzinnego na podstawie ustaw z 6 listopada 2008 r. i 10 czerwca 2010. Analiza. Wykładnia. Komentarz. Warszawa: LexisNexis.
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego. Dz.U. 2020, poz. 1575 ze zm. (t.j.).
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Dz.U. z 2020, poz. 1359 ze zm. (t.j.).
Zajączkowska, J. (2018). Aspekty prawne kontaktów z dzieckiem. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 80(1), 269-285.
Copyright (c) 2021 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
