Ojciec – źródło i miara. O wartych rozważenia implikacjach poszerzenia perspektywy wychowania

Słowa kluczowe: osoba, męskość, duchowe ojcostwo, płeć, wychowanie

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Przedmiotem tekstu jest reinterpretacja zależności między męskością i ojcostwem, a także między ojcostwem biologicznym i duchowym. Celem jest pokazanie, co implikuje i do jakich konsekwencji prowadzi włączenie perspektywy teologicznej.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Główne pytanie pracy jest sformułowane następująco: Jakie znaczenie dla rozumienia ludzkiego ojcostwa ma odwołanie się do ojcostwa Boga, rozumianego za Tomaszem z Akwinu za wzór wszelkiego ojcostwa? Zastosowano metodę analizy tekstów filozoficznych i teologicznych oraz odwołano się do „doświadczenia człowieka”, tak jak je rozumie Karol Wojtyła.

PROCES WYWODU: Interpretowanie ojcostwa na płaszczyźnie wyłącznie biologicznej jest niewystarczające zarówno z filozoficznego, teologicznego, jak i z potocznego punktu widzenia. Rozważanie ojcostwa wymaga przejścia na płaszczyznę wartości. Podobieństwo ludzkiego ojcostwa do boskiego ma charakter analogiczny, różnica opiera się m.in. na tym, że człowiek jest bytem przygodnym, miłość ludzka jest odpowiedzią, miłość małżeńska wyznaczona jest przez ciało i płeć.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Ojcostwo duchowe nadaje sens i jest miarą ojcostwa biologicznego. Biologiczne cechy męskości i ojcostwa poprzez odwołanie do ojcostwa duchowego pogłębiają dojrzałość człowieka i aktualizują jego byt jako osoby. Ojciec i matka jako rodzice w różny sposób realizują jeden cel, jakim jest tworzenie wspólnoty miłości.

WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Tekst jest zbiorem uwag wstępnych wymagających pogłębiania i dalszych badań. Szczególnie owocne może być odwołanie się do Teologii ciała Jana Pawła II i tekstów dotyczących ojcostwa. Należy także zająć się kontrowersjami: niewspółmiernością ojcostwa ludzkiego i boskiego, znaczeniem ciała i płci dla ojcostwa duchowego, różnicami i podobieństwami między ojcostwem a macierzyństwem.

Bibliografia

Augustyn J. (2003). Ojcostwo. Aspekty pedagogiczne i duchowe. Wydawnictwo WAM.

Balthasar, H.U. von (2003). O zadaniach filozofii katolickiej w czasach współczesnych (M. Urban, tłum.). Wydawnictwo WAM.

Jan Paweł II (1980). Dives et misericordia [encyklika]. https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_30111980_dives-in-misericordia.html

Jan Paweł II. (1987). Wierzę w Boga Ojca Stworzyciela. Libreria Editrice Vaticana.

Jan Paweł II (1994). List do rodzin „Gratissimam sane” z okazji Roku Rodziny. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/gratissimam.html

Jan Paweł II. (1998). Fides et ratio [encyklika]. https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_14091998_fides-et-ratio.html

Jan Paweł II. (2011). Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa. Wydawnictwo KUL.

Pieper, J. (1983). O miłości (I. Gano, tłum.). Instytut Wydawniczy „Pax”.

Platon (1958). Gorgiasz (W. Witwicki, tłum.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Rybicki, A. (2020). Od antropologii do duchowości mężczyzny. Źródła, koncepcje, perspektywy. Wydawnictwo „Bernardinum”.

Starnawski, W. (2008). Prawda jako zasada wychowania. Podstawy pedagogii personalistycznej w nawiązaniu do myśli Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Wydawnictwo UKSW.

Starnawski, W. (2020). Pedagogia osoby Jana Pawła II. Interpretacja egzystencjalna. Wydawnictwo Naukowe UKSW, Centrum Myśli Jana Pawła II.

Styczeń, T. (2014). Żyć to dziękować. W: T. Styczeń, Człowiek darem. Życie, rodzina, państwo, prawo (s. 15–35). Towarzystwo Naukowe KUL.

Tomasz z Akwinu. (1978). Suma teologiczna. T. 3: O Trójcy Przenajświętszej. Cz. 3: O Bogu (1. 27–44) (P. Bełch, tłum.). Veritas.

Wojtyła K. (1994). Osoba i czyn. W: K. Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne (s. 51–335). Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Wojtyła, K. (2007). Promieniowanie ojcostwa. W: K. Wojtyła, Poezje, dramaty, szkice. Jan Paweł II, Tryptyk rzymski (s. 447–480). Znak.

Opublikowane
2025-03-31
Jak cytować
Starnawski, W. (2025). Ojciec – źródło i miara. O wartych rozważenia implikacjach poszerzenia perspektywy wychowania. Horyzonty Wychowania, 24(69), 23-32. https://doi.org/10.35765/hw.2025.2469.04
Dział
Artykuły tematyczne