Arteterapia – edukacja artystyczna. Fuzje i różnice lub pytania o tożsamość dyscyplin
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest analiza zależności między arteterapią a edukacją artystyczną w Polsce.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Główne pytanie brzmi: Jakie są zależności między tymi procesami opierającymi się na sztuce, a służącymi celom pozaartystycznym?
PROCES WYWODU: Punktem wyjścia jest charakterystyka rozwoju arteterapii wyrażająca się w jej definicji. W kolejnych częściach podejmowane są zagadnienia różnic i podobieństw oraz wzajemnych zmian, jakich mogą doświadczyć dyscypliny.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza założeń dyscyplin wskazuje na ich odmienność wynikającą z celów, metod pracy, miejsca realizacji, ale wzajemne przenikania mogą zmienić jakość zajęć terapeutycznych i relacji w szkole.
WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Określenie ich pól semantycznych i praktyki jest konieczne do kształtowania tożsamości obu dyscyplin.
Bibliografia
Agell, G. i McNiff, S. (1982). Great debate: The place of art in art therapy. American Journal of Art Therapy, 21, 121–123.
Albert, R. (2010). Being both: An integrated model of art therapy and alternative art education. Art Therapy, 27(2), 90–95. https://doi.org/10.1080/07421656.2010.10129713
American Art Therapy Association. (b.d.). What is art therapy? Fact sheet. https://arttherapy.org/whatisarttherapy/
Atkinson, K. i Wells, C. (2000). Creative therapies: A psychodynamic approach within occupational therapy. Stanley Thornes.
Ault, B. (1976). Are you an artist or a therapist: A professional dilemma of art therapists. W: R.H. Shoemaker i S. GonickBarris (red.), Creativity and the art therapist’s identity: Proceedings of the 7th Annual American Art Therapy Association Conference (s. 53–56). American Art Therapy Association.
British Association of Art Therapists. (b.d.). What is art therapy? https://baat.org/arttherapy/whatisarttherapy/
Dannecker, K. (2017). Edith Kramer’s third hand. Intervention in art therapy W: L. Gerity i S.A. Anand (red.), The legacy of Edith Kramer: A multifaceted view. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315545912
Drachnik, C. (1976). A historical relationship between art therapy and art education and the possibilities for future integration. Art Education, 29(7), 16–19. https://doi.org/10.1080/00043125.1976.11653274
DunnSnow, P. i D’Amelio, G. (2000). How art teachers can enhance artmaking as a therapeutic experience art therapy and art education. Art Education, 53(3), 46–54. https://doi.org/10.1080/00043125.2000.11652391
Edwards, D. (2004). Art therapy. SAGE.
Edwards, M. (1976). Art therapy and art education: Towards a reconciliation. Studies in Art Education, 17(2), 63–66.
Józefowski, E. (1998). Książka artystyczna jako obiekt oraz warsztat edukacyjny. Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Józefowski, E. (2009). Edukacja artystyczna w działaniach warsztatowych. Na podstawie doświadczeń własnych. Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
Józefowski, E. (2012). Arteterapia jako praktyka oddziaływań artystycznych i terapeutycznych. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Junge, M.B. (2010). The modern history of art therapy in the United States. Charles C Thomas Publisher.
Kajros (b.d.). Wyciąg ze Statutu Stowarzyszenia Arteterapeutów Polskich. http://kajros.pl/statut/
Karolak, W. (1997). Sztuka jako zabawa. Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli.
Karolak, W. (2004). Projekt edukacyjny – projekt artystyczny. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna.
Karolak, W., Kaczorowska, B. i Jabłoński, M. (oprac.). (2002). Działania twórcze – twórczość wspomagająca rozwój. Książka dla nauczyciela. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna.
Kramer, E. (1980). Art therapy and art education: Overlapping functions. Art Education, 33(4), 16–17. https://doi.org/10.1080/00043125.1980.11651994
Kramer, E. (1986). The art therapist’s third hand: Reflections on art, art therapy, and society at large. American Journal of Art Therapy, 24(3), 71–86.
Kramer, E., Drachnik, C., Anderson, F., Landgarten, H., Levick, M. i Riley, S. (1994). How will art therapy change in the next 25 years? Responses by past award winners. Art Therapy. Journal of the American Art Therapy Association, 11(2), 91–101. https://doi.org/10.1080/07421656.1994.10759057
Kramer, E. i Gerity, L.A. (2000). Art as therapy: Collected papers. Jessica Kingsley Publishers.
Malchiodi, C. (2000).Welcome to Y2K: Is art therapy a profession or an idea? Art Therapy. Journal of the American Art Therapy Association, 17(1), 2–3. https://doi.org/10.1080/07421656.2000.10129435
Malchiodi, C.A. (red). (2012). Handbook of art therapy (wyd. 2). The Guilford Press.
Nieduziak, E. (2012). Arteterapia – nowy obszar kształcenia pedagogów? Pedagogika Szkoły Wyższej, 2, 65–84.
Nieduziak, E. (2019). Edukacja artystyczna czy arteterapia? Opozycja nie/potrzebna. Eruditio et Ars, 1, 65–77.
Rubin, J.A. (1982). Art therapy: What it is and what it is not. American Journal of Art Therapy, 21, 57–58.
Rubin, J.A. (2004). Art therapy has many faces. [DVD.] Expressive Media, Inc.
Rubin, J.A. (2010). Introduction to art therapy: Sources & resources. Routledge/Taylor & Francis Group.
Shoemaker, R., Ulman, E., Anderson, F., Wallace, E., Lachman-Chapin, M., Wolf, R. i Kramer, E. (1976). Art therapy: An exploration of definitions. W: R.H. Shoemaker i S. Gonick-Barris (red.), Creativity and the art therapist’s identity: Proceedings of the 7th Annual American Art Therapy Association Conference (s. 89–96). American Art Therapy Association.
Talwar, S. (2016). Is there a need to redefine art therapy? Art Therapy, 33(3), 116–118. https://doi.org/10.1080/07421656.2016.1202001
Ulman, E. (1975). Art therapy: Problems of definition. W: E. Ulman i P. Dachinger (red.), Art therapy in theory and practice (s. 3–13). Schocken.
Ulman, E., Kramer, E. i Kwiatkowska, H. (1977). Art therapy in the United States. Art Therapy Publications.
UNESCO. (2024). Framework on culture and arts education. https://www.unesco.org/en/programmeanddocuments?hub=86510
Verma, A., Doharey R.K. i Verma K. (2023) Education: Meaning, definition & types. W: R.K. Doharey, A. Verma, K. Verma i V.R. Yadav (red.), Agriculture extension education (s. 1–6). S.R. Scientific Publication. https://www.researchgate.net/publication/372418302_Education_Meaning _definition_Types
Vick, R.M. (2012), A brief history of art therapy W: C.A. Malchiodi (red.). Handbook of art therapy (wyd. 2) (s. 5–16). The Guilford Press.
Waller, D. (1991) Becoming a profession: A history of art therapists 1940–82. Routledge.
Winnicott, D.W. (1951). Transitional objects and transitional phenomena. Collected papers: Through paediatrics to psychoanalysis. Tavistock Publication.
Copyright (c) 2025 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
