Art Therapy Methods in Socio-Pedagogical Work With Forced Migrant Children
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem niniejszego badania było podsumowanie doświadczeń związanych z wykorzystaniem arteterapii w działaniach społecznych i pedagogicznych z dziećmi z doświadczeniem przymusowej migracji oraz określenie specyfiki jej wpływu na dzieci w ramach projektu SpilnoHub Kraków.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem badawczym jest pytanie: W jaki sposób arteterapia wpływa na dzieci zmuszone do migracji? Metody badawcze obejmowały analizę teoretyczną literatury przedmiotu, materiałów organizacji pozarządowych zajmujących się doradztwem oraz eksperymentalną weryfikację stosowania technik arteterapii w pracy z dziećmi z doświadczeniem przymusowej migracji.
PROCES WYWODU: W badaniu zidentyfikowano specyficzne problemy pojawiające się u dzieci z rodzin z doświadczeniem przymusowej migracji. Określono cechy arteterapii jako metody psychoterapii, która poprzez proces twórczy umożliwia człowiekowi poprawę jego stanu psycho-emocjonalnego. Podsumowano doświadczenia wykorzystania technik arteterapii w pracy z dziećmi migrantów.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Arteterapia w pracy z dziećmi zmuszonymi do migracji jest głównym narzędziem stosowanym zarówno przez organizacje pozarządowe, jak i lokalne instytucje społeczne, ale zazwyczaj jest ona stosowana w połączeniu z innymi narzędziami wsparcia społecznego i psychologicznego.
WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Brakuje empirycznie potwierdzonych wyników dotyczących wpływu arteterapii na różne etapy adaptacji dzieci z doświadczeniem przymusowej migracji do nowego środowiska społeczno-kulturowego. Uważamy, że praca grupowa z rodzinami dzieci z podobnymi problemami stanowi obiecujący obszar badań w dziedzinie arteterapii.
Bibliografia
Akthar, Z., & Lovell, A. (2018). Art therapy with refugee children: A qualitative study explored through the lens of art therapists and their experiences. International Journal of Art Therapy, 24(3), 139–148. https://doi.org/10.1080/17454832.2018.1533571
Al-Hroub, A. (2023). Art therapy interventions for Syrian child and adolescent refugees: Enhancing mental well-being and resilience. Current Psychiatry Reports, 25(12), 857–863. https://doi.org/10.1007/s11920-023-01474-0
American Art Therapy Association (2017). Facts, figures and helpful resources from AATA. https://multibriefs.com/briefs/aata/review122117.pdf
Bryant, D., & Suleman, F. (2024). Collaborative and side-by-side artmaking: Reducing social isolation in refugee youth group art therapy. International Journal of Art Therapy, 30(2), 67–79. https://doi.org/10.1080/17454832.2024.2417723
Calo, C., Hunt-Bull, N., Lewis, L., & Metzler, T. (2011). Ethical implications of using the Paro Robot with a focus on dementia patient care. In Human-Robot Interaction in Elder Care: Papers from the 2011 AAAI Workshop (WS-11-12). Association for the Advancement of Artificial Intelligence. https://cdn.aaai.org/ocs/ws/ws0663/3808-16709-1-PB.pdf
Danilyuk, I., & Burkalo, N. (2021). Peculiarities of applying art therapy in work with children. Psychological Journal, 7(9), 85–98. https://doi.org/10.31108/1.2021.7.9.7
Drabant, E., & Edwards, M. (2015). Art therapy with refugee children: A narrative approach. Journal of Art Therapy, 32(1), 21–28.
Feen-Calligan, H., Grasser, L., Debryn, J., Nasser, S., Jackson, C., Seguin, D., & Javanbakht, A. (2020). Art therapy with Syrian refugee youth in the United States: An intervention study. The Arts in Psychotherapy, 69, 1–16. https://doi.org/10.1016/j.aip.2020.101665
Frounfelker, R.L., Miconi, D., Farrar, J., Brooks, M.A., Rousseau, C., & Betancourt, T.S. (2020). Mental health of refugee children and youth: epidemiology, interventions, and future directions. Annual Review of Public Health, 41, 159–176. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31910713/
Goździewicz-Rostankowska, A. (2023). Przegląd wybranych badań nad zastosowaniem arteterapii w pracy z dziećmi uchodźców i imigrantów. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska.
Sectio J. Paedagogia-Psychologia, 36(1), 63–72. https://doi.org/10.17951/j.2023.36.1.63-72
Hodes, M., & Vostanis, P. (2019). Practitioner review: Mental health problems of refugee children and adolescents and their management. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 60(7), 716–731. https://doi.org/10.1111/jcpp.13002
Jolley, R., & Vulic-Prtoric, A. (2001) Croatian children’s experience of war is not reflected in the size and placement of emotive topics in their drawings. British Journal of Clinical Psychology, 40(1), 107–10. https://doi.org/10.1348/014466501163526
Kawalska, A. (2022). Praca grupowa i arteterapia jako forma wsparcia dzieci z doświadczeniem przymusowej migracji. In A. Carrasko-Żylicz, K. Janczewska-Arčon, K. Kamiński, A. Kawalska, L. Drozdowski, M. Piegat-Kaczmarczyk, Z. Rejmer, B. Staniszewska, & J. Zmarzlik, Dzieci – uchodźcy. Standardy, narzędzia diagnozy i wsparcie psychologiczne (pp. 28–36). Fundacja Polskie Forum Migracyjne.
Kevers, R., Spaas, C., Derluyn, I., de Smet, S., Van Den Noortgate, W., Colpin, H., & De Haene, L. (2022). The effect of a school-based creative expression program on immigrant and refugee children’s mental health and classroom social relationships: A cluster randomized trial in elementary school. American Journal of Orthopsychiatry, 92(5), 599–615. https://doi.org/10.1037/ort0000628
Kolpakchi, O. (2018). Арттерапія [Art therapy]. Центр учбової літератури.
Kulish, O.V., & Siryk, I.V. (2024). Art therapy methods in working with internally displaced children of primary school age. Habitus, 58, 77–82. http://habitus.od.ua/journals/2024/58-2024/13.pdf
Kushnir, V. (2023). The practice of psychological and pedagogical support for children of forced migrants abroad (on the example of Poland). Психолого-педагогічні проблеми сучасної школи [Psychological and pedagogical problems of the modern school], 1(9), 94–101. http://ppsh.udpu.edu.ua/article/view/279344
Malchiodi, C.A. (2022). Frameworks for expressive arts therapy. In C.A. Malchiodi (Ed.), Handbook of expressive arts therapy (pp. 21–39). The Guilford Press.
Moore, G. (2019). Art therapy exhibition providing opportunities for migrant children: The exhibition was run by Living Water Community, a UNICEF partner – Port of Spain, July 2019. UNICEF. https://www.unicef.org/easterncaribbean/stories/art-therapy-exhibition-providing -opportunities-migrant-children
Rowe, C., Watson-Ormond, R., English, L., Rubesin, H., Marshall, A., Linton, K., Amolegbe, A., Agnew-Brune, C., & Eng, E. (2017). Evaluating art therapy to heal the effects of trauma among refugee youth: The Burma Art Therapy Program Evaluation. Health Promotion Practice, 18(1), 26–33. https://doi.org/10.1177/1524839915626413
Save the children (2021). Heart: Healing and education through the arts. Guidance for parents/care givers to support children with expressive arts at home. https://resourcecentre.savethechildren.net/pdf/HEART-Activities-for-Caregiver-Pamphlets-in-PSS-Kits_ENG.pdf
Taiwo, S., & Ndubuisi, C. (2024). Incorporating art as therapy for refugee. Journal of Contemporary Arts Scholarship, 1(3), 62–71.
Ugurlu, N., Akca, L., & Acarturk, C. (2016). The therapeutic benefits of art therapy for Syrian refugee children in Turkey. Journal of Refugee Studies, 29(4), 556–571.
UNICEF Refugee Response Office in Poland (2023). From dark to light: How art therapy is helping Ukrainian children in Poland cope with the impact of war. https://www.unicef.org/eca/stories/dark-light
Vaaranen-Valkonen, N., & Zavarova, N. (2022). Психологічна підтримка та допомога дітям, які пережили травматичні події [Psychological support and assistance to children who have experienced traumatic events]. Council of Europe. https://rm.coe.int/ manual-for-psychologists-web/1680a9754f
Yakymenko, V.M. (2023). Issues in the education of migrant children in Western European countries. Теорія та методика навчання та виховання [Theory and methods of teaching and upbringing], 55, 147–161. https://doi.org/10.34142/23128046.2023.55.13
Copyright (c) 2025 Horyzonty Wychowania

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
