Konstruowanie reprezentacji społecznych naukowca w tytułach prasowych

  • Piotr Zbróg Uniwersytet Jana Kochanowskiego. Wydział Humanistyczny
  • Zuzanna Zbróg Uniwersytet Jana Kochanowskiego Kielce, Wydział Pedagogiczny i Artystyczny
Słowa kluczowe: wizerunek naukowca, reprezentacje społeczne, zakotwiczanie, obiektyfikacja

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu było opisanie procesu konstruowania reprezentacji społecznej naukowca na podstawie tytułów prasowych z wykorzystaniem podstawowych narzędzi analitycznych opracowanych na potrzeby teorii reprezentacji społecznych.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym problemem było zidentyfikowanie i przeanalizowanie tego, w jaki sposób autorzy tytułów prasowych lokowali nominację naukowiec w polu kontekstowym i jak mogło to kształtować jego potencjalną reprezentację społeczną. Interesujące były dwa aspekty treściowej zawartości struktury reprezentacji społecznych: poznawczy i afektywny. W celu zgromadzenia materiału wybrano wydania elektroniczne z listy najchętniej czytanych opiniotwórczych tygodników oraz artykuły publikowane przez PAP z lat 2014-2017. Dzięki wykorzystaniu wątkowania w związku z tematem „naukowiec” wyłoniono ok. 3000 tytułów.

PROCES WYWODU: Po wstępnym zdefiniowaniu celu pracy oraz przedstawieniu założeń badawczych scharakteryzowano jedenaście typów kotwiczenia wyrazu naukowiec w tytułach oraz omówiono sposoby obiektyfikacji naukowca na zdjęciach. Dało to podstawę wskazania możliwych elementów pozwalających na konstruowanie reprezentacji społecznej naukowca.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza elementów budujących pole kontekstowe pozwoliła wyodrębnić kluczowe składniki nominacji naukowiec w tytułach prasowych, a następnie opracować potencjalny kognitywny wizerunek naukowca. Może być on postrzegany m.in. jako osoba odkrywająca rzeczy pożyteczne i przełomowe, o unikalnych umiejętnościach, wysokich kompetencjach, wykonująca skomplikowaną pracę, zasługująca na podziw, uznanie, szacunek, rzadko jako ktoś, komu nie można zaufać.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wnioski z przeprowadzonych analiz dowodzą, że potencjalna reprezentacja społeczna naukowca jest w istotnym stopniu zbieżna z wysokim uznaniem dla profesora uniwersytetu, wyrażonym w badaniach prestiżu zawodów. Warto zwrócić uwagę na innowacyjne wykorzystanie teorii reprezentacji społecznych do badań nad wizerunkiem, oferującej interesujące narzędzia analityczne.


 

 

Bibliografia

CBOS. (2013). Prestiż zawodów. Komunikat z badań. Warszawa: CBOS. Pozyskano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_164_13.PDF(dostęp: 10.02.2017).

Höijer, B. (2010). Emotional anchoring and objectification in the media reporting on climate change. Public Understanding of Science, 19(6), 717-731.

Höijer, B. (2011). Social Representations Theory. A New Theory for Media Research. Nordicom Review, 32, 3-16.

McGraw K.M. (2008). Wizerunki polityczne: tworzenie i sterowanie. Tłum. R. Andruszko. W: D.O. Sears, L. Huddy i R. Jervis (red.), Psychologia polityczna. Kraków: Wydawnictwo UJ, 359-393.

Moscovici, S. (1984). The Phenomenon of Social Representations. W: R. Farr i S. Moscovici (red.), Social Representations. Cambridge: Cambridge University Press, 3-69.

Moscovici, S. (2000). Social Representations. Explorations in Social Psychology. Cambridge, UK: Polity Press.

Niesiobędzka, M. (2005). Reprezentacje społeczne zjawisk ekonomicznych. Białystok: Trans Humana.

PAP. (2016a). Pozyskano z: http://www.pap.pl/aktualnosci/news,723796,lodzcy-naukowcy-pracuja-nad-papierem-niemozliwym-do-sfalszowania.html (dostęp: 22.02.2017).

PAP. (2016b). Pozyskano z: http://www.pap.pl/aktualnosci/swiat/news,556341,polscy-naukowcy-pracuja-nad-zastosowaniem-ultradzwiekow-w-walce-z-nowotworami.html (dostęp: 22.02.2017).

PAP. (2016c). Pozyskano z: http://www.pap.pl/aktualnosci/news,533787,erwin-kruk-doktorem-honoris-causa-uniwersytetu-warminsko-mazurskiego.html (dostęp: 22.02.2017).

PAP. (2016d). Pozyskano z: http://www.pap.pl/aktualnosci/nauka/news,489210,polacy-opisali-naczynia-krwionosne-z-bialkami-sprzed-cwierc-miliarda-lat.html (dostęp: 22.02.2017).

PAP (2016e). Pozyskano z: http://www.pap.pl/multimedia/wideo/news,461075,polscy-naukowcy-opracowali-unikatowa-szklarnie.html (dostęp: 22.02.2017).

SJP PWN. (2017). Słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo. Naukowe PWN. Pozyskano z: http://sjp.pwn.pl/ (dostęp: 20.01.2017).

Szadok-Bratuń A. i Bratuń M. (2012). O potrzebie wizerunku i jego elementach. W: M. Tabernacka i A. Szadok-Bratuń (red.), Public relations w sferze publicznej. Wizerunek i komunikacja. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer, 25-46.

Szwed, R. (2011). Reprezentacje opinii publicznej w dyskursie publicznym. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Trutkowski, C. (2000). Społeczne reprezentacje polityki. Warszawa: Scholar.

Wirtualne Media. (2017). Wyniki sprzedaży prasy. Pozyskano z: http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/najgorszy-w-historii-wyniki-wprost-traca-tez-newsweek-i-gazeta-polska-tylko-tygodnik-powszechny-na-plusie (dostęp: 20.01.2017).

Zbróg, Z. (2016). Teoria reprezentacji społecznych w badaniach zmiany szkoły –

możliwe zastosowania. W: M.J. Szymański, B. Walasek-Jarosz i Z. Zbróg (red.), Zrozumieć szkołę. Konteksty zmiany. Warszawa: Wydawnictwo APS, 226-249.

Opublikowane
2017-11-21
Jak cytować
Zbróg, P., & Zbróg, Z. (2017). Konstruowanie reprezentacji społecznych naukowca w tytułach prasowych. Horyzonty Wychowania, 16(39), 75-95. https://doi.org/10.17399/HW.2017.163905
Dział
Artykuły tematyczne