Rola środowiska ucznia w rozwijaniu samoregulacji w uczeniu się w czasie edukacji zdalnej
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest ukazanie roli środowiska i zasobów społecznych ucznia w rozwijaniu samoregulacji w uczeniu się podczas nauczania zdalnego w trakcie pandemii COVID-19.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Przedstawiony w pracy problem badawczy dotyczy odpowiedzi na pytania: Czym jest uczenie się samoregulowane? Jaka jest rola środowiska domowego i zasobów społecznych ucznia w rozwijaniu samoregulacji w uczeniu się podczas nauczania zdalnego? Jaka jest rola dorosłych osób w organizowania środowiska uczenia się? Czy korepetycje sprzyjają zachowaniom strategicznym? Zastosowano metodę analizy i krytyki piśmiennictwa literatury przedmiotu.
PROCES WYWODU: Na podstawie dostępnych w literaturze modeli opracowano sylwetkę ucznia o wysokim stopniu samoregulacji w uczeniu się. Zaprezentowano oraz dokonano analizy wyników badań dotyczących wpływu znaczących osób ze środowiska domowego na rozwój umiejętności uczenia się dziecka. Wyjaśniono, w jaki sposób działania rodziców i korepetytorów mogą wspomóc szkołę w tworzeniu warunków do uczenia się w czasie edukacji zdalnej.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Praca prezentuje szerokie spojrzenie na wspomaganie ucznia w uczeniu się, jak się uczyć. Z przeprowadzonych analiz wynika, że umiejętność uczenia się może być rozwijana przez znaczące osoby ze środowiska ucznia na rozmaite sposoby. Pokazano również, że indywidualna praca korepetytora z uczniem nie sprowadza się tylko do wyrównania braków w nauce, ale polega też na przygotowaniu do samokształcenia. Określone przekonania dorosłego oraz wynikające z nich komunikaty wobec dzieci wpływają na dalsze działania uczącego się w zakresie uczenia się.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Znaczący dorosły odgrywa bardzo ważną rolę w kształtowaniu samoregulacji w uczeniu się. Zaangażowanie oraz wykorzystanie zasobów społecznych ucznia stanowi kluczowy element zdalnej edukacji. Z tego względu poszerzanie wiedzy wśród rodziców na temat rozwijania uczenia się samoregulowanego powinno być priorytetowym zadaniem pracowników edukacji.
Bibliografia
Bray, M. (1999). The shadow education system: private tutoring and its implications for planners. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000180205/PDF/180205eng.pdf.multi
Bray, M. (2012). Korepetycje. Cień rzucany przez szkoły (K. Chodzińska, tłum.). Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.
Brophy, J. (2012). Motywowanie uczniów do nauki (K. Kruszewski, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzezińska, A.I. (2008). Nauczyciel jako organizator społecznego środowiska uczenia się. W: E. Filipiak (red.),Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy (s. 35-49). Wydawnictwo UKW.
Carter Jr, R.A., Rice, M., Yang, S. i Jackson, H.A. (2020). Self-regulated learning in online learning environments: strategies for remote learning. Information and Learning Sciences, 121(5/6), 321-329.https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/ILS-04-2020-0114/full/html
CBOS (2020). Wydatki rodziców na edukację dzieci w roku szkolnym 2020/2021. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_136_20.PDF
Czerniawska, E. (1999). Samoregulacja w uczeniu się. Modele teoretyczne. Forum Psychologiczne, 4(1), 3-17.
Dembo, M.H. (1997). Stosowana psychologia wychowawcza (E. Czerniawska, A. Matczak i Z. Toeplitz, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dweck, C. (2010, January). Mind-sets and Equitable Education. https://www.greatschoolspartnership.org/wp-content/uploads/2016/11/Mindsets-and-Equitable-Education.pdf
Dweck, C. (2013). Nowa psychologia sukcesu (A. Czajkowska, tłum.). Muza SA.
Filipiak, E. (2012). Rozwijanie zdolności uczenia się: z Wygotskim i Brunerem w tle. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Fortuna, P. (2013). Pozytywna psychologia porażki. Jak z cytryn zrobić lemoniadę. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gołębniak, D.B. (2019). Proces kształcenia. W: Z. Kwieciński i B. Śliwerski (red.), Pedagogika.
Podręcznik akademicki (s. 857–960). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kaczmarzyk, M. (2020). Neurobiologiczny kontekst edukacji zdalnej. W: J. Pyżalski (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (s. 20–24). EduAkcja.
Kolber, M. (2012). Strategie uczenia się języka obcego a wyuczona bezradność (na przykładzie szkół ponadgimnazjalnych) (niepublikowana praca doktorska). Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.
Kolber, M. (2014a). Rola edukacji aktywnej w przezwyciężaniu wyuczonej bezradności na lekcji języka obcego. Lingwistyka Stosowana, 10, 51-60.
Kolber, M. (2014b). Zastosowanie psychologii pozytywnej w edukacji. Przegląd Pedagogiczny, 2, 156-165.
Kolber, M. (2021) Private supplementary tutoring as an example of controversial practice in the field
of education. New contexts and analyses. Przegląd Pedagogiczny (w recenzji).
Ledzińska, M. i Czerniawska, E. (2011). Psychologia nauczania. Ujęcie poznawcze. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Niemi, H.M. i Kousa, P. (2020). A case study of students’ and teachers’ perceptions in a Finnish high school during the COVID pandemic. International Journal of Technology in Education and Science, 4(4), 352-369.
Oxford, R.L. (1990). Language learning strategies: What every teacher should know. Heinle.
Pozzoli, T., Gini, G. i Scrimin, S. (2021). Distance learning during the COVID-19 lockdown in Italy: The role of family, school, and individual factors. School Psychology. http://dx.doi.org/10.1037/spq0000437
Pressley, M., Borkowski, J.G. i Schneider, W. (1987). Cognitive strategies: good strategy users coordinate metacognition and knowledge. Annals of Child Development, 4, 89-129.
Ptaszek, G., Stunża, G.D., Pyżalski, J., Dębski, M. i Bigaj, M. (2020). Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pyżalski, J. (red.) (2020). Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. EduAkcja.
Redding, S. (2002). Parents and learning. International Academy of Education. https://www.iaoed.org/downloads/prac02e.pdf
Shanker, S. i Barker T. (2016). Self-Reg. Jak pomóc dziecku (i sobie) nie dać się stresowi i żyć pełnią możliwości (N. Fedan, tłum.). Mamania.
Schunk, D.H. i Zimmerman, B.J. (1997). Social origins of self-regulatory competence. Educational Psychologist, 32, 195-208.
Spinelli, M., Lionetti, F., Pastore, M. i Fasolo, M. (2020, 3 lipca). Parents’ stress and children’s psychological problems in families facing the COVID-19 outbreak in Italy. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2020.01713/full
Stevenson, H., Lee, S., Chen, C., Stigler, J., Hsu, C., Kitamura, S. i Hatano, G. (1990). Contexts of achievement: A study of American, Chinese, and Japanese children. Monographs of the Society for Research in Child Development, 55(1-2), 1-116.
Turska, D. (2012). „Teorie” inteligencji Carol Dweck i ich edukacyjne implikacje. Psychologia Wychowawcza, 12, 44-54.
Walter N. (2020). Mamy (za) duży wybór – jak nie zgubić się wśród narzędzi cyfrowych? W: J. Pyżalski (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (s. 51-58). EduAkcja.
Witkowski, J. (2020). Organizacja zdalnego nauczania. W: J. Pyżalski (red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (s. 86-96). EduAkcja.
Copyright (c) 2021 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
