Rodzinne Kanzas – rekonstrukcja doświadczeń  w autonarracji kobiety

Joanna Żeromska-Charlińska

doi:10.35765/hw.2022.2159.09

Joanna Żeromska-Charlińska Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie http://orcid.org/0000-0002-5921-5810

DOI: https://doi.org/10.35765/hw.2022.2159.09

Słowa kluczowe: biografia, doświadczenia, narracja, rodzina, struktury procesowe

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem niniejszego artykułu jest rozpoznanie i zaprezentowanie indywidualnych doświadczeń życiowych obecnych w narracji autobiograficznej kobiety.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zasadniczy problem badawczy wyznacza pytanie o uniwersalną przestrzeń relacyjną urzeczywistniającą tożsamość narracyjną podmiotu w procesie całożyciowego uczenia się. Zastosowano metodę biograficzną umożliwiającą rekonstrukcję struktur procesowych opisanych przez F. Schützego.

PROCES WYWODU: Zamierzenie badawcze stanowiło wgląd w badaną przestrzeń z perspektywy osoby badanej, dotarcie do jej rzeczywistej interpretacji na drodze poszukiwania identyfikacji.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Relacja z drogi wyposażającej w kapitał emocjonalny, związany z rodziną pochodzenia, autokonstruowanie relacji rodzinno-małżeńskiej krystalizuje, kreuje, definiuje i opisuje kondycję relacyjną badanej – wychylonej ku sensowi, zorientowanej na sens. Potencjał rodzinny jako zasób umożliwiający podejmowanie ryzyka rozwoju członków rodziny może być warunkowany atrybucją cech jej członków. Owe zasoby stanowią ewoluujący stan, dynamizujący osiąganie równowagi między przestrzeniami ich egzystencji, wspierający zmiany, wyjście z kryzysu, rewaloryzujący intersubiektywne bycie dla siebie, kreujący więź wspólnoty.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wielowątkowość doświadczeń człowieka inspirując do refleksji nad ich implikacjami dla realizacji projektu życiowego w kontekście jego powiązań ze swoistym zobowiązaniem wobec tego, co teraz jeszcze nie jest wiadome, w symetrii z życiem rodzinnym może wskazywać na wyższość rozwoju skokowego nad liniowym wynikającym z konieczności godzenia zmiany z potrzebą poczucia stabilizacji.

Biogram autora

Joanna Żeromska-Charlińska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Adiunkt w Katedrze Pedagogiki Resocjalizacyjnej, Wydziału Nauk Społecznych, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Obszar dociekań badawczych stanowi problematyka zachowań społecznie destruktywnych. Zainteresowania z zakresu Resocjalizacji, Patologii Społecznej, zwłaszcza zachowania przemocowe, agresywne kobiet
i wobec nich, zmierzają do opisu i poszukiwań odpowiedzi na piętrzące się pytania o jakość
i sens życia, preferencje wobec wartości, niepokoje, obawy towarzyszące kobietom ze stygmatem byłych skazanych jak też możliwości wykorzystania przez nie potencjału rozwojowego, egalitarnego konstruowania tożsamości. Dążąc do ukazania procesu poszukiwania tożsamości przez kobiety, ze szczególnym uwzględnieniem ich sytuacji życiowej odwołuję się do twierdzenia, iż kwalifikacje ich niezwykle skomplikowanego świata oraz przebieg biografii będą zawsze zrelatywizowane, skonwecjalizowane, odnoszone do specyfiki społeczno-kulturowej, z którą identyfikują się one identyfikują.
W określony sposób pojmowanie i ocenianie szans na skuteczną ich readaptację sytuuję w już doświadczonym ale też doświadczanym wiktymizacyjnym scenariuszu życia a także przemocowej vs agresywnej autokreacji kobiet. Specyfika przedsięwzięć epistemologiczno-eksploracyjnych sytuuje się w perspektywie badań jakościowych, dotyczącej analizy mikroświatów tychże kobiet, podejmowania prób ich odkrywania/opisu znaczeń przez zrozumienie, kierując się zasadą wglądu w owe mikroświaty z perspektywy ustosunkowania podmiotów, których one dotyczą. Dążenia naukowe wpisują się także w nurt dyskusji nad biografizacją jako fenomenem w kontekście potrzeby uprawomocnienia „głosu” ludzi poddawanych dotkliwej presji egzystencjalnej. Wsłuchiwanie się i próba zrozumienia krytycznych momentów ich życia, zmagań z poczuciem obecności nieubłaganego losu, wyznacza tworzywo wzbogacania heterogenicznej perspektywy opisu i analizy, zaakcentowania doświadczeń odpowiadających autorefleksji dotyczącej etyki i moralności spotkania, uznanych wartości, postawie dialogicznej, poczucia sensu życia.

Autorka ok. 60 publikacji naukowych

Temat pracy doktorskiej:

Preferencje wobec wartości młodzieży licealnej doświadczającej przemocy

Promotor w przewodzie doktorskim: dr hab. Urszula Ostrowska;

Recenzenci w przewodzie doktorskim: prof. dr hab. Maria Czerepaniak Walczak, prof. zw. dr hab. Zbigniew Kwieciński

Bibliografia

Alheit, P. (2009). Całożyciowe uczenie się i kapitał społeczny. Teraźniejszość – Człowiek –Edukacja, 4, 7-23.

Archer, M.S. (2013). Człowieczeństwo problem sprawstwa (A. Dziuban, tłum.). Zakład Wydawniczy NOMOS.

Błasiak, A. (2019). Tendencje zmian we współczesnych rodzinach w ponowoczesności. Horyzonty Wychowania, 18, 11-21.

Illeris, K. (2006). Trzy wymiary uczenia się. Poznawcze, emocjonalne i społeczne ramy współczesnej formy uczenia się. Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Kępiński, A. (1985). Melancholia. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Kos, E. (2017). Typy struktur doświadczeń porządkujących przebieg biografii. Wzbogacenie teorii F. Schütze na podstawie interpretacji narracji kobiet odnoszących sukcesy zawodowe. Edukacja Dorosłych, 2, 101-115.

Kos, E. (2018). Doświadczenia biograficzne kobiet odnoszących sukcesy zawodowe. Warunki uczestnictwa społecznego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Krawczyk-Bocian, A. (2019). Narracja w pedagogice. Teoria. Metodologia. Praktyka badawcza. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Lubowicka, G. (2018). Rodzina osobno – o kryzysie rodziny w ponowoczesności. Wychowanie w Rodzinie, 19(3), 143-156.

Łatacz, E. (2011). Osoba i jej rozwój – analiza w oparciu o poglądy Karola Wojtyły – propozycje „klucza” do uczenia się z własnej biografii. W: E. Dubas i W. Świtalski (red.), Uczenie się z (własnej) biografii (s. 91-104). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Malec, T. (2008). Biograficzne uczenie się osób z nabytym stygmatem. Oficyna Wydawnicza ATUT.

Mazurek, E. (2013). Biografie edukacyjne kobiet dotkniętych rakiem piersi. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.

Nowak-Dziemianowicz, M. (2016). Walka o uznanie w narracjach. Jednostka i wspólnota w procesie poszukiwania tożsamości. Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Ostrowska, U. (2020). Doświadczanie conditio humana przez człowieka współczesnego. W trosce o człowieczeństwo z perspektywy aksjologicznej. Wydawnictwo Akademii im. Jakuba z Paradyża.

Perkowska-Klejman, A. (2019). Poszukiwanie refleksyjności w edukacji. Studium teoretyczno‑empiryczne. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Rokuszewska-Pawełek, A. (2002). Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Schütze, F. (2012). Koncepcja świata społecznego w symbolicznym interakcjonizmie oraz organizacja wiedzy w nowoczesnych, złożonych społeczeństwach. W: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii (s. 489-514). Zakład Wydawniczy NOMOS.

Śliwerski, B. (2007). Wychowanie. Pojęcie-znaczenia-dylematy. W: M. Dudzikowa i M. Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowane. Pojęcia. Procesy. Konteksty (t. 1, s. 25-76). Wydawnictwo GWP.

Stochmiałek, J. (2015). Kryzysy życiowe osób dorosłych. Refleksje andragogiczne i edukacyjne. Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.