Narracje w badaniach nad edukacją muzyczną

Maciej Kołodziejski; Mirosław  Kisiel

doi:10.35765/hw.2022.2159.06

Maciej Kołodziejski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu http://orcid.org/0000-0001-7904-7474
Mirosław Kisiel Uniwersytet Śląski w Katowicach https://orcid.org/0000-0003-2002-0116

DOI: https://doi.org/10.35765/hw.2022.2159.06

Słowa kluczowe: narracje, badania jakościowe, edukacja muzyczna, refleksja naukowa, edukacja

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Namysł nad problematyką prowadzenia badań narracyjnych w przestrzeni edukacji muzycznej oraz nakreślenie związków narracji i muzyki.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Jakie relacje łączą narracje z badaniami nad edukacją muzyczną oraz jakie są możliwości wykorzystania narracji w muzycznej przestrzeni artystyczno- badawczej? Przeprowadzona analiza literatury naukowej polskiej i zagranicznej pozwoliła sporządzić obiektywny obraz specyfiki odkrywania źródeł w tworzeniu naukowych opowieści opisujących relacje i oddziaływania, które tworzone są między podmiotami w komunikacji z użyciem środków artystycznych.

PROCES WYWODU: Współcześnie rysuje się potrzeba i konieczność spojrzenia na refleksyjną praktykę i prowadzone badania nauczycieli, które wymusiły nacisk na wsłuchiwanie się w oddolne głosy pedagogów muzyki i muzykujących uczniów oraz przyglądanie się ich historiom. Ze względu na znaczenie i funkcje, jakie narracja pełni w komunikacji i rozwoju osobowości podmiotów artystycznych oraz edukacyjnych, stanowi ona szczególne wyzwanie dla teorii, doświadczania i prak- tyki w obszarze społecznym. Badania narracyjne obecnie przyjmują charakter wyraźnie interdyscyplinarny, obejmując elementy literatury, historii, antropologii, socjologii, psychologii oraz studia kulturowe. Warte są zastosowania w procesie dokumentowania biografii, opisywania zdarzeń, doświadczeń jednostkowych i przeżyć w dążności do zrozumienia natury ludzkiej zanurzonej w świecie dźwięków, poszukującej sensu istnienia, wartości i piękna, co autorzy próbują dowieść za pomocą wybranych środków refleksji naukowej.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Autorzy dostrzegają związki między narracją a muzyką w badaniach nad edukacją muzyczną, widzą w niej szansę poznawczą, kształcącą i inspiracyjną.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Popularyzacja badań narracyjnych realizowanych w zamyśle edukacyjnym, widzianych z punktu widzenia obszaru muzyczno-pedagogiczno-psychologicznego, artystyczno-społecznego i biograficzno-muzykologicznego.

Biogram autora

Maciej Kołodziejski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

dr hab., prof. nadzw. KPSW, muzyk, pedagog muzyki, dydaktyk

Bibliografia

Adams, K. i Galanes, G.J. (2008). Komunikacja w grupach (D. Kobylińska i P. Kobyliński, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bell, J.S. (2002). Narrative inquiry: More than just telling stories. TESOL Quarterly, 36(2), 207-213. https://doi.org/10.2307/3588331

Bis, D. (2007). Iluzoryczność wzorców proponowanych młodzieży w mass mediach. W: F.W. Wawro (red.), Problemy współczesnej młodzieży w ujęciu nauk społecznych (s. 195-217). Wydawnictwo Naukowe KUL.

Bruner, J.S. (2006). Kultura edukacji (T. Brzostkowska-Tereszkiewicz, tłum.). Universitas.

Casey, K. (1995). The new narrative research in education. Review of Research in Education, 21, 211-253. https://doi.org/10.2307/1167282

Connelly, F.M. i Clandinin, D.J. (1990). Stories of experience and narrative inquiry. Educational Researcher, 19(5), 2-14. https://doi.org/10.2307/1176100

Elliott, David J. (1995). Music matters: A new philosophy. Oxford University Press.

Gałaś, M. (2017). Standardy, cele i efekty nauczania. Kultura edukacji według Jerome’a Brunera. „Refleksje”. Zachodnio‑Pomorski Dwumiesięcznik Oświatowy, 17, 6-13.

Harris, A.F. (2012). Narrative. Studies in Iconography, 33, 47-60. http://www.jstor.org/stable/23924270

Huber, J., Caine, V., Huber, M. i Steeves, P. (2013). Narrative inquiry as pedagogy in education: The extraordinary potential of living, telling, retelling, and reliving stories of experience. Review of Research in Education, 37, 212-242. http://www.jstor.org/stable/24641962

Jankowski, D. (1996). Edukacja kulturalna – aktywność artystyczna. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Kisiel, M. i Kołodziejski, M. (2018). Music playing at home – family as an environment suppor- ting musical activity of a child. 1(75), 23-33.

Konaszkiewicz, Z. (2012). Konieczne obszary refleksji współczesnego pedagoga muzyka. W: A. Białkowski (red.), Nowe obszary i drogi rozwoju edukacji muzycznej w Polsce (s. 107-125). Instytut Muzyki i Tańca.

Krawczyk-Bocian, A. (2019). Narracja w pedagogice. Teoria, metodologia, praktyka badawcza. Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Lyotard, J.F. (1997). Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy (M. Kowalska i J. Migasiński, tłum.). Fundacja „Aletheia”.

Margulis, E.H. (2017). An exploratory study of narrative experiences of music. Music Perception: An Interdisciplinary Journal, 35(2), 235-248. https://www.jstor.org/stable/26417393

Maus, F.E. (1991). Music as narrative. Indiana Theory Review, 12, 1-34. http://www.jstor.org/ stable/24045349

McAdams, D.P. i McLean, K.C. (2013). Narrative identity. Current Directions in Psychological Scien- ce, 22(3), 233-238. http://www.jstor.org/stable/44319052

Nichols, J. i Brewer W. (2017). Why narrative now? Marking a decade of narrative inquiry in music education. Bulletin of the Council for Research in Music Education, 210-211, 7-13. https://doi. org/10.5406/bulcouresmusedu.210-211.0007

Nowak-Dziemianowicz, M. (2011). Narracja – tożsamość – wychowanie. Perspektywa przejścia i zmiany. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 3(55), 37-53.

Nowak-Dziemianowicz, M. (2016). Walka o uznanie w narracjach. Jednostka i wspólnota w procesie poszukiwania tożsamości. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Rymar, D. (2010). Muzyka jako dialog ducha ze zmysłowością. W: J. Uchyła-Zroski (red.), Wartości w muzyce. T. 3: Zarys współczesnych kierunków badań nad wartościami w muzyce (s. 15-25). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Sacher, W.A. (2012). Pedagogika muzyki. Teoretyczne podstawy powszechnego kształcenia muzycznego. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Simon, G. (2019). Tell me a story: Teaching music composition through narrative design. College Music Symposium, 59(2), 1-24. https://www.jstor.org/stable/26902587

Sleeter, C.E. (2000). Epistemological diversity in research on preservice teacher preparation for historically underserved children. Review of Research in Education, 25, 209-250. https://doi. org/10.2307/1167325

Sloboda, J.A. (2002). Umysł muzyczny. Poznawcza psychologia muzyki (A. Białkowski, E. Klimas-Kuchtowa i A. Urban, tłum.). Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina.

Small, C. (2011). Musicking: The meanings of performing and listening. Wesleyan University Press.

Sukhomlinsky, V. (1974). I give my heart to the children, Soviet School.

Sztuka, K. (2010). Wyobraźnia a rozwój duchowy. Wydawnictwo WAM.

Szubertowska, E. (2010). Publiczność jako ważne ogniwo w kulturze muzycznej. W: E. Szubertowska (red.), Studia nad edukacją i kulturą muzyczną. Zbiór rozpraw (s. 37-52). Bydgoskie Towarzystwo Naukowe.

Szubertowska, E. (2012). Wczoraj i dziś edukacji muzycznej w kontekście jej funkcji wychowawczych, Muzyka, Historia, Teoria, Edukacja, 2(17), 114-132.

Szuman, S. (1990). O sztuce i wychowaniu estetycznym. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Tomaszewski, M. (2017). Narracja dzieła muzycznego – jawna i domyślna, poufna i tajemna. Polski Rocznik Muzykologiczny, 15, 200-213.

Uchyła-Zroski, J. (1999). Promuzyczne zachowania młodzieży w okresie dorastania i ich uwarunkowania. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Urbaniak-Zając, D. (2008). Rzeczywistość pedagogiczna a sposoby jej poznawania – perspektywa interpretacyjna. W: K. Rubacha (red.), Konceptualizacja przedmiotu badań pedagogiki (s. 185- 200). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Wojnar, I. (1990). Podstawowe problemy wychowania estetycznego (teoria i praktyka). W: I. Wojnar i W. Pielesińska (red.), Wychowanie estetyczne młodego pokolenia. Polska koncepcja i do‑ świadczenia (s. 15-28). Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.