From Personal to Empirical Interests in the Light of the Four‑Phase Model by Suzanne D. Hidii and Ann K. Renninger and Selected Narratives of Qualitative Research Participants
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem naukowym artykułu jest pogłębienie rozumienia procesu rozwoju zainteresowań od personalnych do empirycznych w odniesieniu do czterofazowego modelu rozwoju zainteresowań w ujęciu Suzanne D. Hidi i Ann K. Renninger.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy prowadzonych badań zawiera się w pytaniu: Jak przedstawia się proces rozwoju zainteresowań od zainteresowań personalnych do empirycznych w odniesieniu do modelu rozwoju zainteresowań Suzanne D. Hidi i Ann K. Renninger w świetle wybranych narracji uczestników badań jakościowych? Metodą badawczą jest metoda biograficznej analizy narracyjnej‑tematycznej zgromadzonego materiału (Riessman, 2008) za pomocą eseju dygresyjno‑refleksyjnego.
PROCES WYWODU: Proces badawczy ma charakter teoriopoznawczy i empiryczny. Pierwszym etapem było opracowanie podstaw teoretycznych dla zrozumienia problemu, następnie skupienie się zasadniczo na pojęciu zainteresowań, czterofazowym modelu rozwoju zainteresowań wg Suzanne D. Hidi i Ann K. Renninger. Kolejnym etapem była analiza i interpretacja zgromadzonego materiału badawczego za pomocą techniki narracyjnej, jaką jest esej refleksyjno‑dygresyjny. Ostatnim krokiem było wyciągniecie wniosków i zaproponowanie postulatów.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza zgromadzonego materiału wskazała na znaczenie rozwoju zainteresowań personalnych dla rozwoju zawodowego. Fazy rozwoju tych zainteresowań przebiegają w różny sposób, jednakże zainteresowania jednostkowe (personalne) ulegają eksploracji w wymiarze interdyscyplinarnym, co sprzyja rozwojowi osobistemu i społecznemu człowieka.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Nasuwa się potrzeba korelowania wspomnianych zainteresowań, co może stymulować rozwój wszystkich podmiotów edukacyjnych pozostających w konkretnych relacjach interpersonalnych. Zatem uwzględnienie ich specyfiki w indywidualizacji procesu kształcenia zwłaszcza na poziomie akademickim winno znaleźć odzwierciedlenie w programach edukacyjnych.
Bibliografia
Ackerman Ph.L., & Heggestad, E.D. (1997). Intelligence, personality, and interests: Evidence for overlapping traits. Psychological Bulletin, 121(2), 219-245.
Adkins, D.C., & Kuder, G.F. (1940). The relation of primary mental abilities to activity preferences. Psychometrika, 5, 251-262.
Ainley, M.D., Hidi, S., & Berndorff, D. (2002). Interest, learning and the psychological processes that mediate their relationship. Journal of Educational Psychology, 94(3), 1-17.
Bajcar, B., Borkowska, A., Czerw, A., Gąsiorowska, A., & Nosa, C.S. (2006). Psychologia preferencji i zainteresowań zawodowych. Przegląd teorii i metod. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. http://eurodoradztwo.praca.gov.pl/publikacje/34.pdf
Ciechowska, M., & Szymańska, M. (2018). Wybrane metody jakościowe w badaniach pedagogicznych. Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Creswell, J.W. (2013). Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane (J. Gilewicz, Trans.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dąbrowski, K. (1979). Osobowość i jej kształtowanie poprzez dezyntegrację pozytywną. Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
Gottfredson, G.D., Jones, E.M., & Holland, J.L. (1993). Personality and vocational interests: The relation of Holland’s six interest dimensions to five robust dimensions of personality. Journal of Counseling Psychology, 40(4), 518-524.
Hidi, S. (2000). An interest researcher’s perspective: The effects of extrinsic and intrinsic factors on motivation. In C. Sansone & J.M. Harackiewicz (Eds.), Intrinsic and extrinsic motivation: The search for optimal motivation and performance (pp. 309-339). Academic Press. https://doi. org/10.1016/B978-012619070-0/50033-7
Hidi, S., & Renninger, K.A. (2006). The four-phase model of interest development. Educational Psychologist, (41)2, 111-127. DOI: 10.1207/s15326985ep 410
Holland, J.L. (1973). Making vocational choices: A theory of careers. Prentice Hall.
Jasiński, J. (2016). Pozytywne myślenie w rozwoju człowieka. Rocznik Teologii Katolickiej, 15, 7-13.
Kunowski, S. (2000). Podstawy współczesnej pedagogiki. Wydawnictwo Salezjańskie.
Michalski, Ł. (2017). Talent pedagogiczny 2.0 (meandry aktualizacji). Parezja, 1(7), 32-57. doi:10.15290/parezja.2017.07.03
Palinkas, L.A., Horwitz, S.M., Green, C.A., Wisdom, J.P., Duan, N., Hoagwood, V. (2015). Purposeful sampling for qualitative data collection and analysis in mixed method implementation research. Administration and Policy in Mental Health Services Research, 42(5), 533-444. doi:10.1007/ s10488-013-0528-y
Panksepp, J. (2003). At the interface of the affective, behavioral and cognitive neurosciences: Decoding the emotional feelings of the brain. Brain and Cognition, 52(1), 4-14.
Patton, M.Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3rd ed.). SAGE Publications.
Pervin, L.A. (2002). Psychologia osobowości (M. Orski, Trans.). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Riessman, C.K. (2008). Narrative Methods for the Human Sciences. SAGE Publications.
Seligman, M.E.P. (2006). Optymizmu można się nauczyć. Jak zmienić swoje myślenie i swoje życie (A. Jankowski, Trans.). Media Rodzina.
Szmidt, K.J. (2005). Współczesne koncepcje wychowania do kreatywności i nauczania twórczości: przegląd stanowisk polskich. W: K.J. Szmidt (Ed.), Dydaktyka twórczości. Koncepcje – prob- lemy – rozwiązania (pp. 19-134). „Impuls”.
Szmidt, K.J. (2018). Kreatywność metodologiczna w badaniach pedagogicznych, Przegląd Badań Edukacyjnych. Educational Studies Review, 26(1), 139-158.
Szymańska, M. (2019). Portfolio w kształceniu nauczycieli. Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Wojtyła, K. (2000). Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Copyright (c) 2022 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
