Źródła i przestrzenie deficytów satysfakcji zawodowej nauczycieli
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Głównym celem jest ukazanie źródeł i obszarów deficytu satysfakcji z pracy badanych nauczycielek.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem badawczym jest pytanie dotyczące ujawnio- nych w narracjach źródeł satysfakcji zawodowej badanych nauczycielek oraz obszarów jej braku. Do zgromadzenia materiału analitycznego posłużył wywiad swobodny o charakterze jakościowym.
PROCES WYWODU: Wywód rozpoczęto przedstawieniem wyników badań popierających tezę o wadze kategorii satysfakcji między innymi dla zaangażowania człowieka w wykonywanie zawodowej profesji. Następnie omówiono istotę oraz czynniki warunkujące omawiane zjawisko. W świetle analizy zgromadzonego materiału badawczego ukazano źródła satysfakcji zawodowej badanych nauczycielek oraz obszary jej deficytu.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza wypowiedzi rozmówczyń ujawniła, że głównie czerpią one satysfakcję zawodową z wysokiej oceny ich pracy wystawianej przez inne osoby. Szczególnie zadowolone są z uzyskiwania przez uczniów dobrych miejsc w olimpiadach lub w konkursach czy ze zdania przez nich egzaminów zewnętrznych z wysokimi wynikami, co spotyka się z dużą aprobatą ich zwierzchników. Naczelnym obszarem deficytu zawodowej satysfakcji okazały się złe relacje ze współpracownikami (z innymi nauczycielami i dyrektorami) oraz trudne z rodzicami uczniów.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Uznając wagę relacji interpersonalnych dla odczuwania satysfakcji z wykonywania profesji, należałoby szczególnie zadbać o nauczycielskie umiejętności ich właściwego budowania. Zadanie wspierania tego rodzaju kompetencji stoi nie tylko przed samymi nauczycielami, ale przed osobami kierującymi i zarządzającymi szkołami. Warto również ich kształtowanie uwzględnić w przygotowywaniu osób do wykonywania tej profesji (głównie w toku studiów).
Bibliografia
Argyle, M. (2002). Psychologia stosunków międzyludzkich (W. Domachowski, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych (W. Betkiewicz, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bacon, T.R. (2011). Budowanie relacji w firmie. Jak stworzyć zaangażowany i zadowolony zespół (A. Błaż, tłum.). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Bajcar, B., Borkowska, A., Czerw, A. i Gąsiorowska, A. (2011). Satysfakcja z pracy w zawodach z misją. Psychologiczne uwarunkowania. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Bańka, A. (2002). Psychologia organizacji. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 3, s. 321-350). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Bartkowiak, G. (2009). Człowiek w pracy. Od stresu do sukcesu w organizacji. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Błaszczyk, W., Januszkiewicz K. i Śmigielski, J. (2003). Oblicza jakości życia. Człowiek w sytuacji pracy. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Czerw, A. (2010). Optymizm. Perspektywa psychologiczna. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gaś, Z. (2001). Doskonalący się nauczyciel. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Gibbs, G. (2011). Analiza danych jakościowych (M. Brzozowska-Brywczyńska, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hammersley, M. i Atkinson, P. (2000). Metody badań terenowych (S. Dymczyk, tłum). Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Herzberg, F. (1968). Work and the nature of man. Staple Press.
Jakimiuk, B. (2017). Relacje zawodowe i osiągnięcia osobiste jako czynnik satysfakcji z pracy nauczycieli a ich indywidualne doświadczenia. Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Kirenko J. i Zubrzycka-Maciąg T. (2011). Współczesny nauczyciel. Studium wypalenia zawodowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kitz, V. i Tusch, M. (2009). Frustracja. Zawodowy zabójca (B. Moryl, tłum.). Wydawnictwo BC Edukacja.
Koźmiński, A.K. (2004). Zarządzanie w warunkach niepewności. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kunecka, D. (2016). Satysfakcja zawodowa pielęgniarek pielęgniarzy w Polsce. Wydawnictwo Difin.
Kvale, S. (2010). Prowadzenie wywiadów (A. Dziuban, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Łuczyńska, M. (2012). Pracownicy socjalni w procesie przemian – za podstawie badań z 1988, 1995 i 2010 roku. W: M. Rymsza (red.), Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem (s. 37-93). Instytut Spraw Publicznych.
Michalak, J. (2007). Uwarunkowania sukcesów zawodowych nauczycieli. Studium przypadków. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Reinhold, B.B. (1998). Toksyczna praca (R. Radomski, tłum.). Dom Wydawniczy Rebis.
Schulz, R. (1989). Nauczyciel jako innowator. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Springer, A. (2011). Wybrane czynniki kształtujące satysfakcję pracownika. Problemy Zarządzania, 9(4), 162-180. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Problemy_Zarzadzania/Problemy_Zarza- dzania-r2011-t9 n4_(1)/Problemy_Zarzadzania-r2011-t9-n4_(1)-s162-180/Problemy_Zarza- dzania-r2011-t9-n4_(1)-s162-180.pdf
Stemplewska-Żakowicz, K. (2005). Metoda wywiadu w psychologii. W: K. Stemplewska-Żakowicz i K. Krejtz (red.), Wywiad psychologiczny. T. 1: Wywiad jako postępowanie badawcze (s. 31- 89). Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Szczęsna A. (2010). Zapotrzebowanie na wsparcie społeczne w miejscu pracy na przykładzie profesji nauczycielskiej. W: M. Piorunek (red.), Pomoc – wsparcie społeczne – poradnictwo. Od teorii do praktyki (s. 599-613). Wydawnictwo Adam Marszałek.
Warr P.B., (2013). Job and job-holders: Two sources of happiness and unhappiness. W: S.A. David, I. Boniwell i A.C. Ayers (red.), The Oxford handbook of happiness (s. 733-750). Oxford Univer- sity Press https://www.sheffield.ac.uk/polopoly_fs/1.316536!/file/Warr_2013_Jobs_and_job-holders.pdf
Zalewska-Bujak, M. (2017). Nauczyciel w polu szkolnym – w świetle teorii Pierre̕a Bourdieu i nauczycielskich narracji. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Znaniecki, F. (2008). Metoda socjologiczna. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Copyright (c) 2022 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
