The Child’s Right to Co- and Self-determination: A Comparative Legal Analysis
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie analizy porównawczej unormowań prawnych wybranych krajów europejskich regulujących kwestie dotyczące prawa dziecka do współdecydowania/samostanowienia przy podejmowaniu decyzji dotyczących jego życia osobistego przez osoby sprawujące nad nim opiekę (w postaci władzy rodzicielskiej, odpowiedzialności rodzicielskiej, opieki prawnej itp.).
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Przedstawiony problem badawczy dotyczy odpowiedzi na pytania: Czy dziecko może współdecydować/samodzielnie podejmować decyzje w sprawach dotyczących jego osoby lub majątku? A jeśli tak, jak kształtuje się zakres tego prawa? Poszukując odpowiedzi na powyższe pytania, autorzy zastosowali metodę teoretyczno- i dogmatyczno-prawną oraz metodę analizy (i syntezy) adekwatnych przepisów prawnych wybranych krajów europejskich.
PROCES WYWODU: Analizując przepisy obowiązujące w ustawodawstwie wewnętrznym wybranych państw europejskich (Niemcy, Norwegia, Polska, Szwecja, Holandia), autorzy przedstawili przyjęte rozwiązania prawne regulujące kwestie związane z zakresem uprawnień przysługujących dzieciom przy podejmowaniu decyzji dotyczących ich życia osobistego oraz zakresem obowiązków rodziców sprawujących opiekę nad dzieckiem.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Ustawodawstwo każdego z pięciu omówionych państw przyznaje dziecku pozostającemu pod opieką rodziców prawo do współdecydowania/samostanowienia przy podejmowaniu decyzji dotyczących jego życia osobistego, przy czym zauważalne są odrębności między poszczególnymi systemami krajowymi.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Ze względu na wymogi redakcyjne dotyczące objętości artykułu autorzy ograniczyli analizę regulacji prawnych do ustawodawstw wybranych pięciu krajów europejskich oraz do ogólnej analizy przepisów krajowych regulujących omawiany problem badawczy. W dalszej perspektywie zasadna wydaje się wnikliwsza analiza przywołanych przepisów prawnych. Interesująca wydaje się również analiza rozwiązań prawnych obowiązujących w innych krajach, tak europejskich, jak i tych spoza naszego kręgu kulturowego.
Bibliografia
Act No. 7 of 8 April 1981 relating to Children and Parents. (Lov om barn og foreldre 1981 (barnelo- va)). http://www.regjeringen.no/en/dep/bld/Documents/Laws-and-rules.html.id=276069
Borysiak, W. (2016). Komentarz do Artykułu 72 Konstytucji RP. In: M. Safjan, & L. Bosek (Eds.). Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86. C.H. Beck, Legalis.
Bruning M.R., & Bolscher K.G.A. (2020). Juridische analyse van de procespositie en het hoorrecht van minder- jarigen. In: M.R. Bruning, D.J.H. Smeets, K.G.A. Bolscher, J.S. Peper, & R. de Boer, Kind in proces: van communicatie naar effectieve participatie. Wolf Legal Publishers.
Bundesverfassungsgericht (BVerfG), Urteil des ersten Senats (Judgement) 15.02.2006 – BvR 357/05.
Bundesverfassungsgericht (BVerfG), Zeitschrift für das gesamte Familienrecht (FamRZ) 2005, 1057.
Bundesverfassungsgericht (BVerfG), Zeitschrift für das gesamte Familienrecht (FamRZ) 2007, 1078.
Bundesverfassungsgericht (BVerfG), Zeitschrift für das gesamte Familienrecht (FamRZ) 2007, 105.
Civil Code of the Netherlands (1992). http://www.dutchcivillaw.com/civilcodebook077.html
Convention on the Rights of the Child of 20 November 1989. 1577 U.N.T.S. 3 (1989). https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/convention-rights-child CRC/C.NLD/CO/5-6 Committee on the Rights of Children – Concluding observations on the com- bined fifth and sixth periodic reports of the Kingdom of the Netherlands, March 2022.
Deutscher Bundestag – 19. Wahlperiode, Drucksache 19/28138, 7.
Dutch General Administrative Law Act (2013). https://www.acm.nl/sites/default/files/old_publication/ publicaties/15446_dutch-general-administrative-law-act.pdf
Dutch Termination of Life on Request and Assisted Suicide Act (2001). https://wfrtds.org/ dutch-law-on-termination-of-life-on-request-and-assisted-suicide-complete-text/.
ECLI:NL: RBMID:2001:AD5479. https://www.uitspraken.nl/uitspraak/rechtbank-middelburg/ bestuursrecht/socialezekerheidsrecht/voorlopige-voorziening/ecli-nl-rbmid-2001-ad5479
ECLI:NL: CRVB:2012:BW6529. https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:CRVB:2012:BW6529
ECLI:NL: RBNHO: 2017:3955. https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RB NHO:2017:3955
Gajda J. (2021). Komentarz do Artykułu 95 KRO. In: K. Pietrzykowski (Ed.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. C.H. Beck, Legalis.
Gromada, A., Rees, G., & Chzhen, Y. (2020). Worlds of Influence – Understanding What Shapes Child Well-being in Rich Countries. Innocenti Report Card 16. UNICEF.
Haak, H., & Haak-Trzuskawska A. (2019). Pokrewieństwo i powinowactwo (pochodzenie dziecka, stosunki między rodzicami a dziećmi, przysposobienie). Komentarz do art. 617-127 KRO oraz związanych z nimi regulacji KPC (art. 453-458, 579-589).C.H. Beck, Legalis.
Jänterä-Jareborg, M., Brattström, M. (2021). Parental Responsibilities. National Report. Update: Sweden. Downloaded from: NATIONAL REPORT UPDATE: SWEDEN (ceflonline.net).
Jänterä-Jareborg, M., Singer, A., & Sörgjerd, C. (n.d.). Parental Responsibilities. National Report: Sweden. NATIONAL REPORT: SWEDEN. http://ceflonline.net/wp-content/uploads/Sweden-Parental-Responsibilities.pdf
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (the Constitution of the Republic of Poland of April 2, 1997). (1997). Dz.U. Nr 78, poz. 483.
Madriñán, C.M. (2019). The child’s path to international justice. Journal of Human Rights and Peace Studies, 5(1), 1-35.
Oberlandesgericht (OLG) Brandenburg, Beschluß (Decision) 07.08.2015 – 9 UF 8/15.
Prucnal-Wójcik, M. (2021). Porozwodowe porozumienia rodzicielskie – analiza prawnoporównawcza. Horyzonty Wychowania, 20(54), 11-21.
Słyk, J. (2022). Komentarz do Artykułu 95 KRO. In: M. Domański & J. Słyk (Eds.). Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. C.H. Beck, Legalis.
The Children and Parents Code of 1949 (1949: 381). (Föräldrabalk (1949: 381)). Svensk författ- ningssamling 1949:1949:381 t.o.m. SFS 2022:966 – Riksdagen; lagrummet.se – startsida; International Commission of Jurists (icj.org).
The Constitution of the Kingdom of the Netherlands (2018). https://www.government.nl/documents/ reports/2019/02/28/the-constitution-of-the-kingdom-of-the-netherlands.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (the Family and Guardianship
Code of February 25, 1964). (1964). Dz. U. z 2020 r., poz. 1359.
Copyright (c) 2022 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
