Trajektorie oswajania obcości – od Obcego do Innego
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Ukazanie problematyki oswajania obcości przez wprowadzenie do narracji społeczno-wychowawczej kategorii Innego jako implikacji dla edukacji międzykulturowej.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Postrzeganie obcości w kontekście źródłowego doświadczenia Innego. W badaniu zastosowano metodę analizy danych zastanych (desk research) oraz krytyczną interdyscyplinarną analizę źródeł, dokonano metaanalizy pojęć i kategorii stanowiących tytułowy problem badawczy.
PROCES WYWODU: Jako drogę do zrozumienia i oswojenia obcości proponuje się budowanie dialogicznych relacji w przestrzeni spotkania. Służą one rozwijaniu twórczych orientacji życiowych niezbędnych w kształtowania postawy otwartości, twórczego rozumienia i akceptacji Innego.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Pojęcie Obcego i obcości zostało ukazane w ujęciu różnych analiz źródłowych. Kategorię Innego zaproponowano jako łącznik między obcością i swojskością. Stanowi ona zasadniczą propozycję metodyczną jako działanie wpisujące się w rozwijanie twórczych orientacji życiowych.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Analizy teoretyczne wskazanych kategorii prowadzą do implikacji pedagogicznych i edukacyjnych w kontekście kształtowania przestrzeni spotkania, rozwijania postawy dialogicznej i twórczego rozumienia odmienności w edukacji międzykulturowej.
Bibliografia
Bachtin, M. (1986). Estetyka twórczości słownej (D. Ulicka, tłum.). Państwowy Instytut Wydawniczy.
Buber, M. (1992). Ja i Ty: wybór pism filozoficznych (J. Doktór, tłum.). Instytut Wydawniczy PAX.
Cudowska, A. (2003). Postawa „niewspółobecności” antropologii filozoficznej M. Bachtina w dialogu międzykulturowym. W: J. Nikitorowicz, J. Halicki i J. Muszyński (red.), Międzygeneracyjna transmisja dziedzictwa kulturowego. Globalizm versus regionalizm (s. 127-135). Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Cudowska, A. (2004). Kształtowanie twórczych orientacji życiowych w procesie edukacji. Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Cudowska, A. (2017). Twórcze orientacje życiowe. Zdrowie i dobrostan. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Czaplejewicz, E. i Kasperski, E. (red.). (1983). Bachtin. Dialog – język – literatura. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Dadlez, J. i Środa, M. (2019). Wstęp. Obcy, inny, wykluczony. Etyka, 1(58), 7-14.https://doi.org/10.14394/etyka.1249
Gadacz, T. (2002). O umiejętności życia. Wydawnictwo Znak.
Grabias, S. (2013). Analityczne kategorie obcości. Studia Socjologiczne, 1. https://www.studiaso- cjologiczne.pl/img_upl/slawomir_grabias_analityczne_kategorie_obcosci.pdf
Husserl, E. (1982). Medytacje kartezjańskie (A. Wajs, tłum.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Jedliński, M. i Witczak, K. (2017). Obcości. Szkice z filozofii i literatury. Oficyna Wydawnicza Epigram.
Lévinas, E. (1994). O Bogu, który nawiedza myśl (M. Kowalska, tłum.). Wydawnictwo Znak.
Lévinas, E. (2002). Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności (M. Kowalska, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lévinas, E. (2008). Bóg, śmierć i czas (J. Margański, tłum.). Wydawnictwo Znak.
Michałowski, S.C. (1999). Spotkanie jako metoda bycia w pedagogice personalistycznej. W: F. Adamski (red.), Wychowanie na rozdrożu. Personalistyczna filozofia wychowania (s. 129-140). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nikitorowicz, J. (2005). Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej.Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Ryk, A. (2006). (Po)nowoczesny podmiot w doświadczeniu spotkania. Antropologiczne aspekty pedagogiki spotkania. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Schütz, A. (2008). O wielości światów (B. Jabłońska, tłum.). Zakład Wydawniczy «Nomos».
Simmel, G. (1975). Obcy. W: G. Simmel, Socjologia (M. Łukasiewicz, tłum.) (s. 504-512). Państwo- we Wydawnictwo Naukowe.
Słownik języka polskiego. (b.d.). Obcy. W: Słownik języka polskiego. Pobrano 15.10.2022 z https://sjp.pwn.pl/slowniki/obcy.html
Szwed, R. (2003). Tożsamość a obcość kulturowa. Studium empiryczne na temat związków pomiędzy tożsamością społeczno-kulturową a stosunkiem do obcych. Wydawnictwo KUL.
Tischner, J. (1975). Praca nad nadzieją bliźniego. Znak, 1(247), 11-23. Tischner, J. (1990). Filozofia dramatu. Éditions du Dialogue.
Tischner, J. (2000). Świat ludzkiej nadziei. Wydawnictwo Znak.
Tischner, J. (2001). Etyka wartości i nadziei. W: J.A. Kłoczowski i J. Tischner, Wobec wartości (s. 31-43). Wydawnictwo w Drodze.
Tischner, J. (2011). Myślenie według wartości. Wydawnictwo Znak.
Walczak, P. (2007). Wychowanie jako spotkanie. Józefa Tischnera filozofia człowieka jako źródło inspiracji pedagogicznych. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Waldenfels, B. (2019). Myśleć obce (F. Borek, tłum.). Etyka, 1(58), 15-26. https://doi.org/10.14394/ etyka.1250
Wallis, A. (1990). Socjologia przestrzeni. Niezależna Oficyna Wydawnicza.
Włodarczyk, R. (2009). Lévinas. W stronę pedagogiki azylu. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Ziembińska-Witek, A. (2018). Rozumienie Obcego i Innego w perspektywie wybranych dyscyplin naukowych. W: M. Karwatowska, R. Litwiński i A. Siwiec (red.), Obcy Inny. Propozycje aplikacji pojęciowych (s. 23–28). Wydawnictwo UMCS.
Znaniecki, F. (1990). Studia nad antagonizmem do obcych. W: F. Znaniecki, Współczesne narody (Z. Dulczewski, tłum.; s. 265-404). Państwowe Wydawnictwo Naukowe. (Wydanie oryginalne 1931).
Copyright (c) 2022 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
