Relacja rodzina–szkoła w kontekście pedagogiki towarzyszenia
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem podjętych analiz jest wskazanie pedagogiki towarzyszenia jako kontekstu dla relacji rodziny i szkoły.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podjęty problem badawczy: W jaki sposób pedagogika towarzyszenia może stanowić tło dla relacji rodziców i nauczycieli? W refleksji zastosowano krytyczną analizę literatury naukowej oraz dokonano przeglądu wyników dotychczasowych badań.
PROCES WYWODU: Dokonano przeglądu i analizy wybranych stanowisk koncentrujących się wokół relacji rodzina–szkoła. Szczególny akcent położono na model Joyce L. Epstein. Przedstawiono ogólną charakterystykę pedagogiki towarzyszenia/ignacjańskiej, która ma swoje źródła w tradycji edukacyjnej prowadzonej przez Towarzystwo Jezusowe. Podjęto refleksję ukierunkowaną na praktykę edukacyjną dotyczącą możliwości wykorzystania elementów tradycji ignacjańskiej w budowaniu partnerstwa edukacyjnego rodziców i nauczycieli.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W wyniku podjętych analiz ustalono, że najbardziej optymalnym rozwiązaniem dla relacji rodzina–szkoła jest partnerstwo edukacyjne, które w centrum podejmowanych aktywności stawia dziecko/ucznia i jego potrzeby, w czym pomocna może być perspektywa pedagogiki towarzyszenia/ignacjańskiej.
WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Pedagogika towarzyszenia/ignacjańska jest mało znaną koncepcją pedagogiczną. Jej popularyzacja pozwala na rozszerzenie edukacyjnego myślenia i praktyki edukacyjnej. Poszerza możliwości wyboru dla podmiotów edukacyjnych własnego, indywidualnego podejścia do partnerstwa i współpracy dostosowanej do możliwości dziecka/ucznia oraz rodziców i nauczycieli. Jest to nurt myślenia, który dorosłego stawia w pozycji niedyrektywnej, towarzyszenia, raczej jako „niewidzialnego”, co może dać inną jakość relacji rodzice–nauczyciele.
Bibliografia
Błasiak, A. (2017). Współpraca szkoły i rodziny jako istotny czynnik optymalizacji procesów wychowania i kształcenia najmłodszego pokolenia. Horyzonty Wychowania, 16(38), 11–26. https://doi.org/10.17399/HW.2017.163801
Börü, N. (2021). Principals’ views on factors affecting academic success: A case study from Turkey. Educational Research Quarterly, 44(3), 3–33.
Charakterystyczne cechy jezuickiego wychowania. (2006). W: B. Steczek (red.), Podstawy edukacji ignacjańskiej (s. 7–95). Wyższa Szkoła Filozoficzno‑Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM.
Dybowska, E. (2013). Wychowawca w pedagogice ignacjańskiej. Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Dybowska, E. (2014). Towarzyszenie wychowawcze według pedagogiki ignacjańskiej. Teologia i Moralność, 9(16), 81–93. https://doi.org/10.14746/tim.2014.16.2.6
Dybowska, E. (2022). Pedagogika ignacjańska w świecie VUCA. Horyzonty Wychowania, 21(57), 11–19. https://doi.org/10.35765/hw.2022.57.03
Epstein, J.L. (2004). Epstein’s framework of six types of involvement. Johns Hopkins University Center for the Social Organization of Schools.
Epstein, J.L. i Steven, B. (2019). The importance of evaluating programs of school, family and community partnerships. Aula Abierta, 48(1), 31–42. https://doi.org/10.17811/rifie.48.1.2019.31-42
Epstein, J.L., Sanders, M.G., Sheldon, S.B., Simon, B.S., Salinas, K.C., Jansorn, N.R., Van Voorhis, F.L., Martin, C.S., Thomas, B.T., Greenfeld, M.D., Hutchins, D.J. i Williams, K.J. (2018). School, family, and community partnerships. Your handbook for action (wyd. 4). Corwin.
Gulczyńska, A. (2020). Współpraca nauczycieli z rodzicami – systemowe propozycje rozwiązań. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 39(2), 181–193. doi:http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2020.39.2.181-193
Gulczyńska, A., Rybińska, A. i Segiet, W. (2020). Współdziałanie rodziców i nauczycieli. W: H. Krauze‑Sikorska i M. Klichowski (red.), Pedagogika dziecka. Podręcznik akademicki (s. 346–370). Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kochan, K. (2001). Współpraca nauczycieli i rodziców jako jeden z warunków pomyślnej integracji dzieci niepełnosprawnych w edukacji wczesnoszkolnej. W: I. Nowosad (red.), Nauczyciele i rodzice. Współpraca w wychowaniu (s. 153–159). Wydawnictwo Szkoły Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Kołodziejczyk, J. i Walczak, B. (2021). Co państwo wie (i co chce wiedzieć) o zaangażowaniu rodziców w edukację szkolną dzieci? Problemy Opiekuńczo‑Wychowawcze, 604(9), 49–60. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.5791
Królikowska, A. (red.). (2010). Pedagogika ignacjańska. Historia, teoria, praktyka. Wyższa Szkoła Filozoficzno‑Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Loyola, I. (2002). Ćwiczenia duchowne (M. Bednarz, tłum.). Wydawnictwo WAM.
Lulek, B. (2008). Współpraca szkoły, rodziny i środowiska. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Łukasiewicz‑Wieleba, J. (2014). Dziecko jako podmiot działań nauczycieli i rodziców. W: J. Łukasiewicz‑Wieleba (red.), Nauczyciele i rodzice: komunikacja, relacje, współpraca (s. 59–67). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Marek, Z. (2017). Pedagogika towarzyszenia. Perspektywa tradycji ignacjańskiej. Akademia Ignatianum w Krakowie.
Marek, Z. (2018). Autorytet w teorii i praktyce towarzyszenia wychowawczego. Studia Paedagogica Ignatiana, 20(5), 231–248. https://doi.org/10.12775/SPI.2017.5.010
Marek, Z. (2021). Pedagogia i pedagogika ignacjańska (jezuicka). Horyzonty Wychowania, 20(56), 11–21. https://doi.org/10.35765/hw.2071
Marek, Z. i Walulik, A. (2020). Towarzyszenie wychowawcze w formacji człowieka. Horyzonty Wychowania, 19(50), 105–116. https://doi.org/10.35765/hw.1914
Mendel, M. (2003). The space that speaks parents’ spots in school. W: S. Cestelli, M. Mendel i B. Ravn (red.). School, family and community partnership in world of differences and changes (s. 65–74). Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Mendel, M. (2004). Aktywna szkoła – bierni rodzice: anomia, mit czy przemieszczenie znaczeń? W: A.W. Janke (red.). Pedagogika rodziny na progu XXI wieku. Rozwój, przedmiot, obszary refleksji i badań (s. 297–310). Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Mendel, M. (2007). Rodzice i nauczyciele jako sprzymierzeńcy. Wydawnictwo Harmonia.
Opozda, D. (2009). Współpraca rodziny i szkoły – o lepszą jakość relacji rodzice–nauczyciele. Paedagogia Christiana, 23(1), 137–145. https://doi.org/10.12775/PCh.2009.010
Opozda, D. (2017). Synergia rodziny i szkoły – niektóre konteksty teoretyczne i praktyka. Horyzonty Wychowania, 16(38), 27–40. https://doi.org/10.17399/HW.2017.163802
Ordon, U. i Gębora, A.K. (2017). Partnerskie relacje rodziny i szkoły w tworzeniu optymalnych warunków procesu edukacji. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 5(9), 57–64.
Pasierbek, W. (red.). (2008). Pedagogika ignacjańska wobec wyzwań współczesnego humanizmu. Wyższa Szkoła Filozoficzno‑Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Pirchio, S., Tritrini, C., Passiatore, Y. i Taeschner, T. (2023). The role of the relationship between parents and educators for child vehaviour and wellbeing. International Journal about Parents in Education, 7(2). https://doi.org/10.54195/ijpe.18223
Pusztai, G., Demeter‑Karászi, Z., Csonka, É., Bencze, Á., Major, E., Szilágyi, E. i Bacskai, K. (2024). Patterns of parental involvement in schools of religious communities. A systematic review. British Journal of Religious Education, 1–20. https://doi.org/10.1080/01416200.2024.2315550
Rachmah, D.N., Putri, N.I., Rizkika, R., Magfirah, S. i Halimatussa’diah, S. (2022). Do peer attachment, perceived school climate, and parental involvement influence self‑awareness in students? Cakrawala Pendidikan, 41(2), 388–403. https://doi.org/10.21831/cp.v41i2.30117
Sebastian, J. i Allensworth, E. (2019). Linking principal leadership to organizational growth and student achievement: A moderation mediation analysis. Teachers College Record, 121(9). https://doi.org/10.1177/016146811912100903
Śliwerski, B. (2001). Program wychowawczy szkoły. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Walulik, A. (2023). Towarzyszenie wychowawcze wobec wirtualnego świata. W: S. Jaskuła (red.). Rzeczywistość hybrydalna. Perspektywa wychowawcza (s. 61–75). Wydawnictwo Księgarnia Akademicka. https://doi.org/10.12797/9788381389624.03
Wołk, K. (2018). Współpraca rodziców ze szkołą – założenia i realia. Problemy Opiekuńczo‑Wychowawcze, 573(8), 42-50. https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.7472
Zalewska‑Bujak, M. (2020). Współpraca nauczycieli z rodzicami uczniów – przez pryzmat nauczycielskich narracji. Kwartalnik Pedagogiczny, 65(256), 154–176. https://doi.org/10.31338/2657-6007.kp.2020-2.9
Copyright (c) 2024 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
