“As a Shadow” – the Experiences of a Support Teacher of Students With Autism Spectrum Disorders (ASD)
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest poznanie doświadczeń i identyfikacja wyzwań i strategii pedagogicznych stosowanych przez nauczycieli współorganizujących kształcenie uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD).
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Wiodącym problemem badawczym jest pytanie o to, jakie są doświadczenia i wyzwania nauczycieli współorganizujących kształcenie uczniów z ASD. Zgromadzone materiały źródłowe uzyskano dzięki przeprowadzeniu pogłębionych wywiadów narracyjnych z trzema aktywnymi nauczycielami współorganizującymi kształcenie uczniów z ASD.
PROCES WYWODU: Realizacja celu i odpowiedzi na pytanie problemowe została ujęta w procesie wywodu złożonego z wprowadzenia w zagadnienie edukacji włączającej uczniów z ASD i roli nauczycieli współorganizujących ich kształcenie oraz zaprezentowania porównawczej analizy doświadczeń nauczycieli współorganizujących kształcenie uczniów z ASD.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Prezentowane analizy pokazują, że nauczyciele współorganizujący kształcenie uczniów z ASD zauważają unikalne potrzeby każdego dziecka, poznawane poprzez bezpośrednie doświadczenie. Rola nauczyciela polega na dostosowywaniu działań do zmieniających się potrzeb uczniów na różnych poziomach edukacji – od wsparcia w codziennych czynnościach po pomoc w nauce i rozwijaniu kompetencji społecznych.
WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Istnieje potrzeba wprowadzenia realnych działań w zakresie upowszechnienia pomocy psychologicznej rodzicom dzieci z ASD. W obliczu coraz częstszego występowania tego zaburzenia należy rozwijać wiedzę, umiejętności i kompetencje całego społeczeństwa, a zwłaszcza pracowników placówek edukacyjnych, aby skutecznie wspierać funkcjonowanie osób z ASD.
Bibliografia
Apanel, D. (2016). Teoria i praktyka kształcenia integracyjnego osób z niepełnosprawnością w Polsce w latach 1989–2014 [Theory and practice of inclusive education of people with disabilities in Poland from 1989 to 2014]. Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Bobińska-Domżał, A. (2014). Współpraca pedagoga specjalnego i nauczyciela przedmiotu w procesie terapii i edukacji uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w kształceniu integracyjnym [Collaboration between special education teachers and subject teachers in the therapy and education of students with autism spectrum disorders in inclusive education]. In J. Kossewska (Ed.), Osoba ze stanami ze spektrum autyzmu. Możliwości aktywnego życia [Individuals with autism spectrum conditions. Possibilities of active life] (pp. 171–190). Wydawnictwo Jak.
Flick, U. (2012). Projektowanie badania jakościowego [Designing qualitative research] (P. Tomanek, Trans.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gołubiew, M. (2001). Pedagog specjalny – jego rola i zadania w klasie integracyjnej [The special educator: Role and responsibilities in an inclusive classroom]. In Z. Palak (Ed.), Pedagogika specjalna w reformowanym ustroju edukacyjnym. Materiały z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej, Kazimierz Dolny, 25–26 maja 2000 [Special pedagogy in the reformed educational system] (pp. 181–189). Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Gorajewska, D. (2009). Rola nauczyciela w integracji uczniów sprawnych i niepełnosprawnych [The role of the teacher in the integration of able-bodied and disabled students]. In M. Bielska-Łach (Ed.), Pedagogika specjalna. Różne poszukiwania – wspólna misja. Pamięci Profesora Jana Pańczyka [Special pedagogy: Different pursuits – a common mission. In memory of Professor Jan Pańczyk] (pp. 413–414). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Konecki, K.T. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana [Studies in qualitative research methodology: Grounded theory]. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kvale, S. (2012). Prowadzenie wywiadów [Conducting interviews] (A. Dziuban, Trans.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lipińska-Lokś, J. (2013). Nauczyciel w klasie integracyjnej – propozycje wskazań do pracy wychowawczej [Teacher in an inclusive classroom: Suggestions for educational work]. In T. Żółkowska & T. Ramik-Mażewska (Eds.), Edukacja i rehabilitacja osób niepełnosprawnych – ciągłość i zmiany (pp. 171–180). Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego US „Minerwa”.
Pisula, E. (2020). Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia [Autism: Causes, symptoms, therapy]. Wydawnictwo Harmonia.
Puda, K. (2022). Trudności i sukcesy nauczycielki wspomagającej ucznia z orzeczeniem autyzmu w narracji autoetnograficznej [Challenges and successes of a support teacher for a student with an autism diagnosis: An autoethnographic narrative]. Zeszyty Naukowe Collegium Witelona, 43/2, 57–71. https://www.dbc.wroc.pl/Content/118162/zn_CW_43_2022_03.pdf
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym [Ministry of National Education Regulation, July 24, 2015, on the conditions for organizing education, upbringing, and care for children and youth with disabilities, social maladjustment, and at risk of social maladjustment]. (2015). Dz. U. [Journal of Laws] 2015, item 1113. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20150001113
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym [Ministry of National Education Regulation, August 9, 2017, on the conditions for organizing education, upbringing, and care for children and youth with disabilities, social maladjustment, and at risk of social maladjustment]. (2017a). Dz. U. [Journal of Laws] 2017, item 1578). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170001578
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym [Ministry of National Education Regulation, August 28, 2017, amending the regulation on the conditions for organizing education, upbringing, and care for children and youth with disabilities, social maladjustment, and at risk of social maladjustment].(2017b). (Dz. U. [Journal of Laws] 2017, item 1652). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xspid=WDU20170001652
Rubacha, K. (2003). Metody zbierania danych w badaniach pedagogicznych [Data collection methods in educational research]. In B. Kwieciński & B. Śliwerski (Eds.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, T. 1 [Pedagogy: Academic handbook, Vol. 1] (pp. 34–58). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją [Research methodology in education]. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Schendel, D.E., DiGuiseppi, C., Croen, L.A., Fallin, M.D., Reed, P.L., Schieve, L.A., Wiggins, L.D., Daniels, J., Grether, J., Levy, S.E., Miller, L., Newschaffer, C., Pinto-Martin, J., Robinson, C., Windham, G.C., Alexander, A., Aylsworth, A.S., Bernal, P., Bonner, J.D., … Yeargin-Allsopp, M. (2012). The Study to Explore Early Development (SEED): A multisite epidemiologic study of autism by the Centers for Autism and Developmental Disabilities Research and Epidemiology (CADDRE) Network. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42, 2121–2140. https://doi.org/10.1007/s10803-012-1461-8
Silverman, D. (2009). Prowadzenie badań jakościowych [Conducting qualitative research] (J. Ostrowska, Trans.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Silverman, D. (2023). Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji [Interpretation of qualitative data] (M. Głowacka-Grajper & J. Ostrowska, Trans.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Smolińska-Theiss, B., & Theiss, W. (2010). Badania jakościowe – przewodnik po labiryncie [Qualitative research: A guide through the labyrinth]. In S. Palka (Ed.), Podstawy metodologii badań w pedagogice [Basics of research methodology in pedagogy] (pp. 79–102). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 lipca 2013 r. Karta Praw Osób z Autyzmem [Resolution of the Sejm of the Republic of Poland, July 12, 2013, Charter of Rights of Persons with Autism]. (2013). M.P. 2013, item 682. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20130000682
Urbaniak-Zając, D. (2008). Rzeczywistość pedagogiczna a sposoby jej poznawania – perspektywa interpretacyjna [Pedagogical reality and methods of understanding it: An interpretive perspective]. In K. Rubacha (Ed.), Konceptualizacje przedmiotu badań pedagogiki [Conceptualization of pedagogical research subjects] (pp. 185–200). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Wojciechowska, A. (2021). Edukacja osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu [Education of Individuals with Autism Spectrum Disorders]. In B. Jachimczak (Ed.), Grupy zróżnicowane w edukacji z perspektywy pedagogiki i pedagogiki specjalnej [Diverse groups in education from the perspective of pedagogy and special education] (pp. 205– 229). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Zamkowska, A. (2017). Rola nauczyciela wspomagającego uczniów z zaburzeniami autystycznymi z perspektywy doświadczeń nauczycieli [The role of support teachers for students with autism spectrum disorders from teachers’ perspective]. In E. Sałata & J. Bojanowicz (Eds.), Kształcenie nauczycieli do funkcjonowania w zmieniającej się rzeczywistości edukacyjnej. Teoria i praktyka [Teacher training for functioning in a changing educational reality: Theory and practice] (pp. 201–212). Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny.
Zamkowska, A., & Nogaj, P. (2024). Scope of co-teachers’ tasks in Polish elementary schools. International Journal of Special Education, 39(1), 164–179. https://internationalsped.com/ijse/article/view/1549
Zamkowska, A., & Snopek, M. (2017). Rozwój kompetencji nauczyciela wspomagającego ucznia z autyzmem [Development of competencies for support teachers of students with autism]. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 3, 95–105. https://edukacjaustawicznadoroslych.eu/images/2017/3/09_3_2017.pdf
Copyright (c) 2024 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
