Decentracja – rozwój- edukacja
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest spojrzenie z perspektywy rozwojowej na zdolność do decentracji jako jednej z niezbędnych kompetencji we współczesnym świecie.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zdolność do decentracji została scharakteryzowana dla każdego etapu rozwoju self w ujęciu koncepcji rozwoju self R. Kegana. Przedstawiono też implikacje edukacyjne wynikające z takiej charakterystyki.
PROCES WYWODU: Funkcjonowanie człowieka w otoczeniu burzliwym oznacza nieustanną gotowość do reagowania na zmiany. Edukacja może być rozumiana jako oswajanie ze zmianą – akceptacja zmiany stanowi warunek wstępny (konieczny!) rozwoju (postępu) człowieka i społeczeństwa. Wśród wielu koncepcji rozwoju przydatna dla naszych rozważań jest koncepcja rozwoju self R. Kegana, w której decentracja jest kluczową kategorią. Na podstawie przeprowadzonych analiz wysunięto implikacje dla edukacji.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Decentracja, czyli umiejętność dystansowania się wobec fragmentów rzeczywistości (odróżniania się i przekraczania), stanowi kluczową kompetencję w dynamicznie zmieniającym (rozwijającym) się świecie. Wykorzystana w artykule koncepcja R. Kegana wskazuje, jak kompetencja ta może być kształtowana w procesie edukacji.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Postulujemy wspieranie decentracji poprzez edukację dzieci i młodzieży od najwcześniejszych lat. Przydatna w tym względzie jest edukacja integralna, która zakłada wszechstronny rozwój człowieka i jego progresywny rozwój. Równie ważne jest, aby człowiek, który zatrzymał się na danym poziomie rozwoju self, miał szansę dzięki edukacji wspierającej na dalszy rozwój ku wyższym poziomom.
References
Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze ku innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Debesse, M. (2007). Etapy wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Kegan, R. (1982). Evolving Self. Problem and Process in Human Development. Cambridge, London: Harvard University Press.
Przyborowska, B. i Błajet, P. (2014). Kształtowanie kompetencji demokratycznych – perspektywa rozwojowa. Studia Edukacyjne, 30, 71‑89.
Przyborowska, B., Błajet, P., Murawska, I. i Aksamit, E. (red. nauk.). (2017). Kategoria integralności w edukacji. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Copyright (c) 2018 Beata Przyborowska, Piotr Błajet, Piotr Błajet
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a CC BY-NC-ND licence that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are asked to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following reserach society portals: