Reakcje przystosowawcze a wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością ruchową o różnych typach temporalnej satysfakcji
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem badań jest ocena związków między wsparciem społecznym a reakcjami przystosowawczymi osób z niepełnosprawnością ruchową, w kontekście moderującej roli temporalnej satysfakcji.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podstawowy problem badawczy zawiera się w pytaniu o związki między wsparciem społecznym a reakcjami przystosowawczymi osób z niepełnosprawnością ruchową o różnym typie temporalnej satysfakcji. Rozwiązano go za pomocą metody sondażu diagnostycznego, składającego się następujących narzędzi badawczych: Kwestionariusz Wsparcia Społecznego (KWS) J.S. Norbeck, Kwestionariusz Reakcji Przystosowawczych (KRP) H. Livneha i R.F. Antonaka oraz Skala Temporalnej Satysfakcji z Życia (TSŻ) W. Pavota, E. Dienera i E. Suha.
PROCES WYWODU: Teoretyczny model podjętych badań implikuje ich założenia i procedurę. Trzecim elementem wywodu są analizy i interpretacje zgodnie z przyjętym modelem teoretycznym.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: O ile w literaturze przedmiotu dostępne są wyniki badań z zakresu wsparcia społecznego i reakcji przystosowawczych osób z różnymi niepełnosprawnościami, o tyle brakuje takowych wskazujących na istnienie związków pomiędzy tymi zmiennymi w obrębie moderującej roli temporalnej satysfakcji.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Coraz liczniejsze badania nad psychospołecznym funkcjonowaniem osób z niepełnosprawnością ruchową, w tym nad występowaniem związków między wparciem społecznym a przystosowaniem psychospołecznym w tej grupie badanych, sprawiają, iż włączane są w nie kolejne zmienne pośredniczące o charakterze moderującym. Wiedza z tego zakresu jest ważnym warunkiem projektowania działań mających na celu rehabilitację tej grupy osób.
References
Byra, S. (2010). Temporalność w przystosowaniu do życia z niepełnosprawnością kobiet i mężczyzn niepełnosprawnych ruchowo. W: J. Kirenko (red.), Zdrowa szkoła – zdrowy uczeń. Między teorią a praktyką. Wybrane zagadnienia. Lublin: Wydawnictwo NeuroCentrum, 179‑197.
Byra, S. (2011). Satysfakcja z życia osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w pierwszym okresie nabycia niepełnosprawności – funkcje wsparcia otrzymywanego i oczekiwanego. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2, 64‑70.
Byra, S. (2012). Przystosowanie do życia z niepełnosprawnością ruchową i chorobą przewlekłą. Struktura i uwarunkowania. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Byra, S. i Kirenko, J. (2016). Kwestionariusz Reakcji Przystosowawczych (KRP) – polska adaptacja Reactions to Impairment and Disability Inventory – RIDI H. Livneha i R.F. Antonaka. Studia Edukacyjne, 40, 229‑260.
Chodkiewicz, J. i Nowakowska, K. (2011). Preferowana orientacja temporalna a przebieg leczenia odwykowego osób uzależnionych od alkoholu. Psychiatria Polska, XLV(2), 177‑196.
Kirenko, J. (1991). Psychospołeczne przystosowanie osób z paraplegią. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kirenko, J. (1995). Niektóre uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kirenko, J. (2002). Wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością. Ryki: Wydawnictwo WSUPIZ.
Kirenko, J. i Byra, S. (2011). Zasoby osobiste w chorobach psychosomatycznych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kirenko, J. i Lesiewicz, L. (2002). Wykorzystanie Kwestionariusza Wsparcia Społecznego w badaniu osób niepełnosprawnych. W: A. Pielecki (red.), Problemy pedagogiki specjalnej w okresie przemian społecznych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 75-88.
Livneh, H. i Antonak, R.F. (1997). Psychosocial adaptation to chronic illness and disability. Gaithersburg: Maryland.
Livneh, H. i Antonak, R.F. (2005). Psychosocial adaptation to chronic illness and disability: A primer for counselors. Journal of Counseling and Development, 83(1), 12-20.
Łukaszewski, W. (1983). Orientacje temporalne jako jeden z aspektów osobowości. W: W. Łukaszewski (red.), Osobowość – orientacje temporalne – ustosunkowanie się do zmian. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 5-40.
Maciarz, A., (2001). Pedagogika lecznicza i jej przemiany. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Tarkowska, E. (1987). Czas w społeczeństwie problemy, tradycje, kierunki badań. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Polska Akademia Nauk Instytut Filozofii i Socjologii, Prace Habilitacyjne, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Zdybek, P. (2012). Rola orientacji temporalnej na teraźniejszość w wyjaśnianiu preferowanej strategii seksualnej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 16, 113-131.
Copyright (c) 2018 Janusz Kirenko
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish in this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright to their work while granting the journal the right of first publication. The work will be simultaneously licensed under a CC BY-ND license, which permits others to share the work with proper credit given to the author and the original publication in this journal.
- Authors may enter into additional, non-exclusive agreements for the distribution of the published version of the work (e.g., posting it in an institutional repository or publishing it in another journal), provided that the original publication in this journal is acknowledged.
We allow and encourage authors to share their work online (e.g., in institutional repositories or on personal websites) both before and during the submission process, as this can foster beneficial exchanges and lead to earlier and increased citations of the published work. (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following academic networking platforms:
