Czy uczelnia daje do myślenia? Amerykańskie definiowanie ogólnego wykształcenia w college'ach

Abstract

Amerykańskie uczelnie na długo przed powstaniem zjawisk określanych mianem: gospodarki opartej na wiedzy” oraz „społeczeństwa informacyjnego” starały się włączyć edukację na poziomie wyższym w proces pomnażania bogactwa Stanów Zjednoczonych. Wkrótce po uzyskaniu niepodległości pytania o podstawowe zadania stające przez college’ami zostało postawione przy okazji dyskusji nad założeniem Narodowego Uniwersytetu Stanów Zjednoczonych. To nigdy niezrealizowane zamierzenie miało służyć kształceniu młodych obywateli w duchu demokracji i patriotyzmu, łącząc przy tym nauczanie klasycznie (między innymi języków i historii starożytnej) z praktycznym (przydatnym kupcom i farmerom). W 1828 roku w college’u Yale (obecnym Uniwersytecie Yale) profesorowie szkoły przygotowali własny raport, w którym analizowali zmiany zachodzące w amerykańskich uczelniach u początków XIX wieku. Doszli do wniosku, że praktyczność nauczania, do której dążono w innych szkołach, jest niebezpieczna dla idei leżącej u samych podstaw edukacji akademickiej – dla umiejętności krytycznego, racjonalnego myślenia. Yale Report wskazywał wyraźnie, że szkoła wyższa powinna być miejscem, gdzie student nauczy się myśleć oraz sugestywnie przekonywać innych do swoich racji. Zaś praktyczna nauka zawodu powinna następować po ukończeniu college’u. Diagnoza postawiona w Yale w krótkim czasie przyczyniła się do tego, że większość ówczesnych amerykańskich szkół wyższych odwróciła się od zadań praktycznego kształcenia. Jednak na początku drugiej połowy XIX wieku sugestii z Yale nie dało się dłużej bronić. Dynamicznie rozwijający się kraj potrzebował dobrze ludzi dobrze wykształconych technicznie, by wesprzeć rozwijające się rolnictwo i przemysł. Ze względu na rosnące zapotrzebowanie, któremu nie mogły uczelnie sprostać same z siebie, Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął w 1862 ustawę, która umożliwiła utworzenie i finansowanie college’ów specjalizujących się w praktycznym nauczaniu agrotechniki i mechaniki. Dwa podejścia widoczne w dziewiętnastowiecznej historii amerykańskiego szkolnictwa wyższego: skupienia na myśleniu, w oderwaniu od praktyki (widocznego w Yale Report) oraz wspieranie praktycznego wykorzystywania wiedzy (stanowiącego cele ustawy Land Grant z 1862) zyskały syntezę pod koniec XX i w początkach XXI wieku. Uczelnie, zwłaszcza na poziomie czteroletnich studiów undergraduate, poświęcają uwagę rozszerzaniu wiedzy i zainteresowań kandydatów, ucząc ich zasad krytycznego i twórczego myślenia. Nie zaniedbują przy tym praktycznego przygotowania do zawodu. Właśnie to połączenie racjonalnego myślenia z wiedzą praktyczną przyczynia się tak do rozwoju gospodarczego USA, jak i do wysokiej pozycji amerykańskich szkół w świecie.